Бир хадис-и шерифинде Аллах Ресулю (с.а.с.) бойле буюргъан: «Ольгенден сонъ, къулнынъ дереджеси юксельтилир. Къул:
− Эй, Раббим! Бу савап къайдан кельди? − деп сорар.
Аллаху Тааля да онъа:
− (Аркъанъда къалдыргъан) хайырлы ве салих эвлядынъ сенин ичюн багъышлав тиледи, дуа этти, − деп буюрур» (Ибн Мадже, «Эдеб», 1; Ахмед, II, 509).
Хадис-и шерифте анълатылгъаны узьре, салих эвлятлар вефат эткен ана-бабалары ве кечмишлери ичюн бир садакъа-и джарие ве рахмет весилеси олалар. Факъат, бунынъ терсине, диний тербиелери ихмал этильген эвлятлар исе, ана-бабалары ичюн, – Аллах къорчаласын, – бир сеййие-и джарие (яни, девам эткен бир гунах) себеби алына келелер. Бойле ана-бабалар, чокъ мухтадж олгъанлары алда, къабирлеринде зияретчисиз ве яп-ялынъыз къалалар. Лякин, олар бугунь буны анъламайлар, бир де: «Аман, джаным, не оладжакъ, о даа яш, заманнен тюзелир», –деп, балаларыны озь алларына ташлайлар. Динимиз ве адетлеримиз чизгисинде етиштирильмеген о эвлятлар къыйямет куню ана-бабаларындан даваджы ве шикяеджи оладжакъ ве: «Анам-бабам мени ихмал этти, яхшы бир мусульман эвляды оларакъ етиштирмеди», – дие, шикяет этеджеклер.
Унутмайыкъ ки, балалар дженнетке ляйыкъ, тер-темиз шекильде дюньягъа келелер. Амма, ана-бабалар озьлерине иляхий бир эманет олгъан балаларынынъ маневий тербиелерини ихмал этселер, о дженнет къушларыны, – Аллах къорчаласын, – янълыш ерлерге учурырлар! Ве динимизни ве адетлеримизни бильмегени ичюн эвлятларына да буларны огретип оламагъан ана-бабалар ахиретте буюк бир месулиетнинъ астында къаладжакълар.
Кунюмизде эвлятларнынъ яхшы бир келеджеги олсун деп, дюньевий тасиллерине буюк эмиет берилип, бу ёлда керек олгъан вакъыт, акъча ве гъайрет фазласындан чокъ сарф этиле, оларнынъ эбедий бахтларыны къазандыраджакъ диний тасиллерине исе, асыл къулакъ асылмай. Дюньяда ишке ярайджакъ дипломлары янында, о бир дюнья дипломларына дикъкъат этильмей. Балаларны яз татилинде бир-эки айгъа джамиге ёлламакъ биле истемеймиз. Ондан сонъ да балаларымыз фаркълы-фаркълы, олмайджакъ ёлларда юрелер.
Онынъ ичюн ана-бабалар башларыны эки эллерининъ арасына алып, тюшюнмек кереклер: Келеджекни берген ким? Асыл келеджегимиз дюньядамы, ахиреттеми? Аджеба, эвлятларымызнынъ гузель бир тасиль алып, шу фаний аят базарында яхшы бир ерге кельмесини арзу эткенимиз къадар эбедиет юрту ахиретте де гузель бир макъамда олмаларыны арзу этемизми?
Эвлятларымыз керчектен диний анълайышымызгъа, тилимизге, урфумызгъа, адетимизге ве бизим къыйметлеримизге багълы бизим эвлядымыз олып етишеми? Оларнынъ шахсиет ве характерини кимлер шекиллендире? Балларымызмы телевизор, интернет, бильгисаяр ве джеп телефонларыны къуллана, ёкъса, бу джихазлармы эвлятларымызны къуллана?!
Эльбетте, эр бир ана-баба яврусыны энъ гузель урбалар ичинде корьмек истей. Амма о бир алемде эвлядыны дженнет урбаларымы, ёкъса, джеэннемнинъ къоркъунч атешими сараджакъ деп, ич къасевет этмезми?
Эвлятларымызны насыл кийиндиремиз? Тыш корюнишини гузеллештирмек ичюнми, ёкъса, гонъюль дюньяларынынъ Къуран ве Суннетнен гузеллешмеси ичюнми даа зияде тырышамыз?
Аллаху Таалянынъ къулларындаки къыймет бергени асыл васыф ает-и керимеде бойле бильдириле:
«Шубесиз, Аллах къатында энъ керемлинъиз (къыйметли олгъанынъыз), энъ чокъ такъва саиби олгъанынъыздыр» («Худжурат», суреси, 13).
Хадис-и шерифте де бойле буюрылгъан:
«Ич шубесиз, Аллах Тааля беденлеринъизге ве суретлеринъизге бакъмай, къальплеринъизге бакъа» (Муслим, «Бирр», 33).
Демек ки, эбедиет ёлджулыгъымызда бизге ве эвлятларымызгъа файда кетиреджек шей не беденнинъ кучю-къуветидир, не де тыш гузелликтир, бир тек иман, такъва ве салих амеллердир.
Нетиджеде, ярын къара бир къабирде агъыр бир алда ялынъыз къалмамакъ ве эвлятларымызнынъ дуасыны ве истигъфарыны ала бильмек ичюн, бугунь фырсат эльде бар экен, явруларымызгъа дин ве адетлеримизни огретип, оларны етиштирмеге гъайрет этмек керекмиз. Эвлятларымызнынъ тербиесинен якъындан алякъадар олмакъ керекмиз, оларнынъ тер-темиз юреклерине Аллах ве Пейгъамбер севгисини, Къуран ве Суннет анълайышыны, ватанына-миллетине севгини, урфына-адетине сайгъыны къоймакъ керекмиз. Бунъа иришмек ичюн де эллеримизден кельгенини япмакъ керекмиз. Балаларымызны бир башкъасы огретмесин, бизге аит олмагъан къыйметлер бизге керекмей. Балаларымызны татлы сёзлернен, эдиелернен гузель шекильде тербие этейик де, балаларымыз аркъамыздан дуа эткен, озь къыйметлерине саип чыкъкъан эвлятларымыз олсун.
Имам Малик Хазретлери бойле анълаткъан: «Мен эр хадис эзберлегенимде, бабам бир эдие бере эди. Ойле бир заман кельди ки, бабам эдие бермесе биле, хадис эзберлемек, менде бир лезет алына кельди».
Унутмайыкъ ки, эвлятларымызнынъ гонъюль топрагъына къайсы урлукъларны эксек, онынъ мейвасыны топлармыз. Яни не бере бильсек, тек оны беклей билемиз.
Раим Гъафаров