Хутба
КЕЧИДЖИ ШЕЙЛЕРГЕ ГОНЪЮЛЬ БАГЪЛАМАКЪ
Опубликовано:
13.12.2019 – КЕЧИДЖИ ШЕЙЛЕРГЕ ГОНЪЮЛЬ БАГЪЛАМАКЪ بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا ﴿١٦﴾ وَالْاٰخِرَةُ خَيْرٌ وَاَبْقٰى ﴿١٧﴾ [Бель тусируне’ль-хаяте’д-дюнья, вель-ахирату хайрув ве эбкъа]. Мухтерем мусульманлар! Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) Бахрейн халкъынен бир анълашма япкъан ве о ерге бир эльчи ёллагъан. Бу эльчи бир талай вакъыттан сонъ буюк микъдардаки мал-мулькнен Мединеге къайткъан. Сахабелер меракънен эльчи ве кетирген маллары этрафында топланмагъа башлагъанлар. Шу маальде месджиттен чыкъкъан Аллах Ресули (с.а.в.), вазиетни корип, эвеля, кулюмсиреген, сонъра, шу сёзлерни айткъан: «Севининъиз ве сизни севиндиреджек ниметлерни бекленъиз! Валлахи, сизлер ичюн фукъареликтен къоркъмайым. Амма, мен, сизден эвельки умметлернинъ огюне дюнья ниметлери серильгени киби, сизинъ огюнъизге де серильмесинден; оларнынъ о дюнья ниметлери ичюн янып тутушкъанлары киби, сизинъ де янып тутушманъыздан, ве, бунынъ оларны эляк эткени киби, сизлерни де эляк этмесинден къоркъам» (Бухарий, «Мегъази», 12; Муслим, «Зухд», 6). Урьметли муминлер! Юдже динимиз Ислям аятымызнынъ эписини ичине ала. Раббимизнинъ эмир ве ясакълары дюньяда догъру ёлгъа, ахиретте исе, дженнетке иришювимизге весиледир. Бунъа бакъмайып, базы вакъытларда бизлер дюнья ишлерине даламыз, динимизнинъ аят бериджи эсасларыны санки корьмеймиз. Пейгъамберимиз (с.а.в.) косьтерген ёлдан узакълашып, Ислямнынъ аятымызгъа анълам къошкъан тесирини кет-кете джоямыз. Кечиджи олгъангъа мейиль беремиз, дюнья-ахирет тенълигини козетмеймиз, дюньявийлешемиз. Сайгъылы мусульманлар! Дюньявийлешмек – Аллахны ве ахиретни унутып, буюк бир корьмемишликнен дюньягъа сарылмакътыр; Аллахкъа нисбетен месулиетлерни ихмал этмек, бутюнлей дюньягъа ёнельмектир; диний инанч ве дегерлерни аяттан узакълаштырмакътыр; ич олюм кельмейджек киби, дюнья малына тюшкюн олмакътыр. Юдже Раббимиз инсанынъ бу янълыш позициясы акъкъында бойле буюра: «Анджакъ сиз (эй, инсанлар!) ахирет даа хайырлы ве даа девамлы олгъаны алда, дюнья аятыны усьтюн корьмектесинъиз» («Aля», 87/16, 17). Азиз муминлер! Аллах Тааля бизлерни бу фаний дюньягъа имтиан ичюн ёллады. Мусульман, эльбетте, дюньясы ичюн чалышаджакътыр. Амма, ахиретини де ихмал этмейджек. Эр не къадар асыл макъсад ахирет юртуны къазанмакъ олса да, дюнья ниметлеринден де элял шекильде файдаланмакъ эсастыр. Етер ки, мумин къазангъан имкянларынынъ махкюми олмасын, имкянларыны Раббимизнинъ разылыгъына келишкен бир шекильде къуллансын. Аллах Тааля Къуран-ы Керимде, «Къaсaс» суресинде, бойле буюра: «Аллах санъа бергенинден (Онынъ ёлунда масраф этип,) ахирет юртуны исте; амма дюньядан да насибинъни унутма. Аллах санъа ихсан эткени киби, сен де (инсанларгъа) яхшылыкъ яп. Ер устюнде бозгъунджылыкъ арзулама. Шубесиз, Аллах бозгъунджыларны севмей» («Къaсaс», 28/77). Къыйметли мусульманлар! Дюньявийлешмекнинъ бизге берген зарарларынынъ башында шуурсыз тюкетюв келе. Дюньянынъ бир кошесинде инсанлар ашайджакъ бир локъмагъа биле мухтадж экенде, дигер бир кошесинде баягъы исраф япыла. Языкъ ки, кунюмизде инсанлар бахтлы олмакъны эр шейни бол къулланувнен багълайлар. Чокъ ве паалы шейлерни къулланып, бахтлы оладжагъымызны тюшюнген алгъа кельдик. Амма къарарсыз къулланув инсаний ве ахлякъий дегерлеримизни зеэрлендире. Шуурсыз тюкетюв себебинден бир чокъ инсан бордж ве фаиз батакълыгъында бата. Нидже аиледе хузурсызлыкъ ве чаресизлик мейдангъа келе. Албуки, Севимли Пейгъамберимиз (с.а.в.) юзйыллар эвелинден инсанлыкъны бойле тенбиелеген: «Адем огълу (инсан): «Малым, малым!» – дей. Эй, Адем огълу! Аджеба, ашап тюкеткенинъден, кийип эскирткенинъден ве ахиретте къаршылыгъыны алмакъ узьре берген садакъанъдан башкъа сенинъ малынъ бармы?» (Муслим, «Зухд», 3). Сайгъылы муминлер! Исрафны икътисаткъа, ачкозьлюкни къанааткъа, къасеветни тевеккюльге, боллукъны берекетке чевирмекнинъ ёлу дюнья ве ахирет арасында тенълик къурмакътыр. Эр эки аятымызгъа да акъ эткенлери къадар ятырым япмакътыр. Бойле экен, дюнья аятынынъ козь ачып къапаткъаны къадар тез кечкенини акълымыздан чыкъармайыкъ. Сонъсуз олгъан ахирет аятымыз ичюн азырлыкъ япайыкъ. Эр ишимизде ве арекетлеримизде косьтериштен узакъ, саде ве алчакъгонъюлли олайыкъ. Хутбени Юдже Раббимизнинъ «Фатыр» суреси, 35/5-нджи аетинен битирем: «Эй, инсанлар! Аллахнынъ вадеси керчектир; сакъын дюнья аяты сизни алдатмасын ве алдатыджы (шейтан) да, Аллах акъкъында сизни къандырмасын!» [embed]http://youtu.be/eGeSq0m3v4M[/embed]
ИСЛЯМДА ЭВ НИЗАМЫ
Опубликовано:
ИСЛЯМДА ЭВ НИЗАМЫ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنُكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِنْ قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَمِنْ بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاء [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Я эййуха’л-лезине амену лиестэ’зинукуму’л-лезине мелекет эйманукум ве’л-лезине лем еблюгъу’ль-хулюме минкум селясу мерратин мин къабли салятиль’-феджри ве хине тедаунэ сиябекум мине’з-захирати ве мин бади саляти’ль-иша]. Азиз джемаат! Мусульман аятынынъ эр саасы тертип ве низамнен олмалыдыр. Истек ве ихтиячлары яхшы билинип, не дюньясына, не де ахиретине зарар кетирильмемели. Чюнки, ихтияч олгъаны алда, оны къаршыламамакъ месулиеттир. Ихтиячнынъ зиядеси де, вебаль ве сорумлылыкътыр. Эбу Хурейреден (р.а) ривает этильдигине коре, Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бойле деген: «Къыямет аляметлеринден бири – ялан аякълы, чыплакъ чобанларнынъ эвлерини юксельтмекте бир-биринен ярыш этмелеридир». Энес (р.а) ривает эткен бир хадисте Пейгъамберимиз (с.а.в) бойле буюргъан: «Ихтияджындан зияде япылгъан эр эв саиби ичюн бир вебальдир». Лякин, бунен берабер, эвнинъ ихтияджы къадар ве махремиетни къоруйджагъы къадар балабан олмасы тевсие этиле. Чюнки эвнинъ бол олмасы, сынъырларынынъ юксек диварларнен къорчаланмасы эв халкъынынъ махремиети ичюн пек муимдир. Эвнинъ балабан олмасы къыз ве огълан балаларнынъ бир-биринден айырылмасы ичюн керек. Диварларнынъ юксек олмасы да тыштан бакъкъан ве махрем олмагъан адамларнынъ бакъышларындан къорчаланмакъ ичюн муимдир. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир хадис-и шерифинде бизлерге еди яшкъа кельген къыз ве огълан балаларнынъ яткъан ерлери айырылмасыны тевсие этти. Бир башкъа хадис-и шерифте де Севимли Пейгъамберимиз (с.а.в) эвнинъ бол олмасына тевсие этип, бойле буюргъан: «Адем огъулларынынъ сеадети ичюн уч шей етерли, булар: салиха къадын, бол эв ве раат миниледжк айван» (Муснед). Эв инсан тербиеси ичюн биринджи медреседир, ана-баба ичюн исе, биринджи оджалыкъ еридир. Эв – махремиет, севги ве мерхамет къорчалангъан, ичинде белли низамы ве тертиби олгъан кичик бир девлет мисалидир. Бу девлетнинъ озь халифеси, малие назирлиги, медресеси, ашханеси, чалышма ерлери, ишчилери ве белли сынъырлары бар. Эгер бу низам ве сынырлар къорчаланса, эр кес озь вазифесини ерине кетирсе, о эвде севги, мухаббет ве къарарлыкъ олур. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) къадынгъа къоджасынынъ харам шейлер тышында айткъаны эр бир сёзюни ве эмирини ерине кетирмесини эмир буюргъан. Балалар исе, эвеля ана-баба янында эдепли олмагъа огренмелери керек. Ана-баба янында эдепли олмагъа огренмеген балалар не оджасынынъ, не мудирининъ, не де башкъа инсанларнынъ янында эдепли олур. Эдеп исе, имандандыр. Буюклер сёзге башламадан сёз юрсетмемек керек. Чюнки сёз акъыл саиби, ферасетли ве хайыр айткъан кимсенинъ акъкъыдыр. Пейгъамберимиз (с.а.в.) бир хадис-и шерифинде: «Я хайырлы сёз айт, я да сус!», – деп буюргъан. «Сёз айткъан – сачар, динълеген – топлар» дегенлер. Балаларнынъ дертлери динъленмели. Дертлери динъленмеген балалар, дердини телевизор, интернен ве башкъа янълыш ерлерде тапар. Мумкюн олгъаны къадар балаларнен берабер диний ве башкъа китаплар окъулмалы, оларны джамиге ве ибадетке алыштырмалыдыр. Эвнинъ перделери акъшам вакътында къапатылмалыдыр. Тышарыдан кимсе эвде олып-кечкенлерни корьмесин. Эв халкъы да эвде олгъан айыпларны озь агъызларынен тышарыгъа чыкъармамалары керек, чюнки бу – харамдыр. Акъшам вакъты киргенинен, кунеш къавушмасынен балалар эвге кирмек кереклер. Чюнки о вакъытта шейтанлар ве башкъа техлюкелер ортагъа чыкъа. Эвнинъ берекети, Аллаха олгъан шукюрдедир, иффети ичинде олгъанларнынъ тышкъа къачмамасындадыр, севгиси ичиндеки эр кеснинъ бир-бирине олгъан урьметиндедир, мувафакъиети Раблерине олгъан якъынлыкъларындадыр. Хутбемни башында окъугъан аетимнен битирмеге истейим: «Эй, иман эткен кимселер! Къолунъызнынъ тюбюнде олгъан (къул, джариелер, хызметчилеринъиз) ве ичинъизден даа пишкинлик яшына кирмеген кимселер (куньде) учь кере, сабах намазындан эвель, уйле вакътында, урбаларынъызны чыкъаргъанынъызда, ве ятсы намазындан сонъ (янынъызгъа киреджеклери вакъыт) сизден изин истесинлер…» («Нур» суреси, 58). Раббим эвлеримизни сагълам, иманларымызны кучьлю, келеджегимизни айдын, дуаларымызны макъбул, джумамызны мубарек эйлесин. Амин! [embed]https://www.youtube.com/watch?v=XUBs0VE7Xls[/embed]
Динимизге коре айван насыл союлмалы?
Опубликовано:
Динимизге коре айван насыл союлмалы? بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالْدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّٰهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُوا بِالأَزْلاَمِ ذٰلِكُمْ فِسْقٌ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Хурримет алейкуму’ль-мейтету ве’д-дему ве лехму’ль-хинзири ве ма ухилле лигъайрилляхи бих. Ве’ль-мунханикъату ве’ль-мевкъузету ве’ль-мутераддиету ве’н-натыхату ве ма экеле’с-себуу илля ма зеккейтум ве ма зубиха але’н-нусуби ве ин тестекъсиму би’ль-эзлям, заликум фискъ]. Урьметли диндашларым! Динимиз Ислям шефкъат ве мерхамет динидир. Союладжакъ айвангъа эзиет этмемек, аджджы чектирмемек, зулум япмамакъ – динимизнинъ эмиридир. Пейгъамберимиз (с.а.в.) айван союлгъаны вакъыт, белли усулгъа уюлмасыны ве бу ишнинъ мерхаметнен япылмасыны эмир буюра. Бир хадис-и шерифте бойле айтыла: «Аллах эр шейде гузелликни эмир эте. Бунынъ ичюн, ольдюргенде, гузель ольдюринъ, сойгъанда да, гузель союн. Пычакъларынъызны яхшы къайранъыз, айвангъа зулум япмадан, мукъайт этип яткъызынъыз. Айван джан бермеден, башыны беденинден айырманъыз ве терисини сыдырмагъа башламанъыз» («Эт-тергъиб вет-терхиб»). Алимлеримиз айванларнынъ союлмасыны экиге болелер: а) зарурий кесим, б) ихтиярий кесим. А) Зарурий кесим, айваннынъ бир ерини яраламакънен ола. Бу чешит кесим, эв айваны олмагъан, ябаний айванлар ичюн кечерлидир. Авджы тюфекни, окъны я да яралайыджы башкъа шейни къулланмадан эвель «бисмиллях», деп атмасы керек. Янына кельгенде, айван даа аятта исе, пычакънен богъазламалыдыр. Эгер союлгъан айваннынъ ичинден бутюн органлары шекилленген яврусы чыкъса, о да ашалмасы мумкюн. Пейгъамберимиз (с.а.в.) шойле буюргъан: «Айваннынъ союлмасы, ичинден чыкъкъан яврусынынъ да союлмасыдыр» (Ибн Мадже, Даримий). Б) Ихтиярий кесим исе, бир эв айванынынъ союлмасыдыр. Бойле бир айван союлгъанда, дёрт шейнинъ кесильмесине дикъкъат этильмели. Нефес борусы, аш борусы ве эки шах дамарыдыр. Бу дёрт шейден учюни кесмек фарздыр. Бунынъ янында, союладжакъ айван кесилюв эснасында тири олмалы. Эгер айван хасталыкътан, богъулмакътан, бир ерден тюшмектен, йыртыджы айванлар тарафындан парчаланмакътан, электриктен я да башына агъыр шей урулып ольдюрильген олса, бу айваннынъ эти харам олур. Чюнки, союлгъан айваннынъ ольме себебинде шубе олмамакъ керек. Азиз агъаларым, къардашларым! Динимизге коре, айван сойгъан къасапнынъ акъылы еринде олмасы керек. Дели, не япкъаныны анъламагъан сархош я да наркотик тесиринде олгъан кимсеге айван соювыны ишандырмакъ олмай. Кичик бала «темйиз», яни ашагъы-юкъары еди яшына кельмеген олса, о да айван чаламаз. Къасапнынъ мусульман олмасы керек. Эгер сояджакъ киши мусульман олмаса, о вакъыт эхл-и китаптан – яхудий я да христианнынъ – соймасы мумкюн. Путперест, атешперест, атеист ве муртедлернинъ кескенлери айванларнынъ эти харамдыр. Кесюв эснасында «бисмиллях» сезю ханефий мезхебине коре шарттыр. Эгер къасап сойгъанда, «бисмиллях» сёзюни айтмаса, ойле айваннынъ эти ашанмаз. Амма, унутып я да бильгисизлик себебинен айтылмагъан олса, бойле айваннынъ эти элял ола. Эгер яхудий я да христиан Узеир, Иса я да Аллахтан гъайры башкъа танъры адына айван чалса, о айваннынъ этини ашамакъ харам олур. Соймадан эвель пычакълар яхшы къайранмасы керек. Пычакъ айваннынъ козю огюнде къайранмамакъ керек. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир кере айваннынъ козю огюнде пычакъ къайрагъан адамны корип, она бойле айткъан: «Сен оны бир къач кере ольдюрмеге истейсинъми?» (Бейхакий). Союлгъан вакъытта, айванны къыйнамадан, богъазы къыбла тарафына бакъаджакъ шекильде яткъызып, бир кереден соймагъа чалышмалыдыр. Бу себептен къадынларнынъ ве кичик балаларнынъ айван соймалары мекрухтыр. Чюнки союв эснасында бир кереден соямайып, айвангъа эзиет кетирелер. Элял союлгъан айван этини асмакъ ичюн къулланылгъан аскъы, кутюк, балта, пычакъ, буздолап, къыйма машинасы киби алетлер, домуз ве башкъа харам айванлар ичюн къулланылмамакъ керек. Хутбемни башында окъугъан аетимнинъ манасынен битирмеге истейим. Юдже Раббимиз бойле буюргъан: «Олю, къан, домуз эти, Аллахтан башкъасы адына богъазлангъан, богъулып, урулып, юксекликтен юварланып я да башкъа айван тарафындан ольдюрильген, йыртыджы айванлар тарафындан парчалангъан айванларны ашамагъа харам къылдыкъ. Джанлары чыкъмадан эвель кесмеге етиштиргенинъиз элялдыр. Тикленген ташлар (путлар) ичюн кесильгенлер ве, фал бакъып, кысмет къыдырмакъ ичюн союлгъан айванлар да сизге харам къылынды. Буларнынъ эписи гунахтыр…» («Маиде» суреси, 5/3 ает). [embed]https://www.youtube.com/watch?v=OoxUaotSDeg[/embed]
МИРАДЖ
Опубликовано:
МИРАДЖ بِسْــــــــــــــــــمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Субхане’ллези эсра биабдихи лейлем мине’ль-месджиди’ль-харами иля’ль-месджи’ль-экъса’ллези баракна хавлеху линуриеху мин аятина. Иннеху хуве’с-семиу’ль-басир]. Сайгъылы джемаат! Юдже Мевлямызнынъ Пейгъамберине (а.с.) ве умметине олгъан энъ буюк эдиелеринден бири «Исра ве Мирадж» муджизесидир. Бу мубарек адисе хиджреттен бир бучукъ йыл эвель олып кечкен эди. О, Пейгъамберимиз (с.а.в.) ве Ислям уммети ичюн пек къыйын ве алимлеримиз «кедер йылы» деп айткъанлары йылдан сонъ керчеклешкен бир адиседир. О кедер йылында эмджеси Эбу Талиб ве, учь кунь сонъра, севгили къадыны Хазрети Хатидже вефат эткен эдилер. Амма, эр бир къыйынлыкъ битеджегини бильдирген Юдже Раббимиз бойле буюра: «Ич шубесиз, эр къыйынлыкънен берабер бир къолайлыкъ бар» («Инширах» суреси, 5-инджи ает). Бойлеликнен, Аллаху Тааля севгили къулуны теселли этмек ве яныгъыны тындырмакъ ичюн оны янына давет этти. Ич бир къулгъа шу дюньяда къысмет этмейджеги якъынлыкъ косьтерди. Оны бир геджеде Меккедеки Месджид-и Харамдан Къудустеки Месджид-и Акъсагъа «Буракъ» адында, бакъкъаны ерге къадар адым аткъан миниледжек бир яратыкънен алып барды. Ве, Къудусте, бутюн пейгъамберлерге имам эттирди. Иште, бойле узун ёлнынъ бир ан ичинде кечильмеси, шубесиз, буюк бир муджизедир. Бу адисеге динимизде «Исра» деп айтыла. Пейгъамберимиз (с.а.в.) Къудуске бармадан эвель, Джебраильнен берабер хиджр-и Исмаилде намаз къылдылар. Ёлда Пейгъамберимизни (с.а.в.) бириси чагъырды. Пейгъамберимиз (с.а.в.) онъа бакъмагъа истесе де, Джебраиль онъа: «Кеттик», –деген. Ёлда кеткенде къарт бир апайнен къаршылаштылар. Пейгъамберимиз (с.а.в.) Джебраильден: «Бу ким?», – деп сорагъан. Джебраиль: «Кеттик», –деген. Ёлда кене бир джемаатнен къаршылашкъанлар ве оларнынъ селямларыны алдгъанлар. Даа сонъра Джебраиль (а.с.) бу адиселерни пейгъамберимизге шойле ачыкълагъан: «Сени биринджи чагъыргъан Иблис эди, экинджиси – къарт олгъан апай – дюнья эди, селям берген джемаат исе, Ибрахим, Муса ве Иса пейгъамберлер эди». Ёлджулыкъта Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир шейлер сачкъан ве пешинден аман онынъ мейваларыны топлагъан джемаатны корьген. Джебраильден: «Булар ким?», – деп сорагъан. Джебраиль: «Булар муджахитлердир», – деп буюргъан. Сонъра, башлары ташнен эзильген бир джемааткъа раст кельдилер. Пейгъамбер Эфендимиз, «Булар да ким?», – деп сорагъан. Джебраиль: «Булар намаз къылмагъан кимселердир», – деген. Сонъра, анджакъ аврет ерлери къапалы олып, айванлар киби отлагъан бир джемаатны корьгенлер. Джебраиль: «Булар зина эткен кимселердир», – деген. Сонъра, бир ерде, одун топлагъан адамны корьгенлер. Джебраиль: «Бу, эманет алып, ерине кетирмеден, яны-яны эманетлер алгъан кимседир», – деген. Сонъра, тили ве дудакълары кесильген кимселерни корьгенлер. Джебраиль: «Булар инсанларны фитнеге давет эткен кимселердир», – деген. Сонъра, кичкене бир тешиктен балабан бир богъа чыкъкъаныны корьгенлер. О богъа кене чыкъкъан тешигине къайтмагъа истесе де, къайтып оламай эди. Джебраиль: «Бу – сёз берип, оны тутып оламагъан кимседир», – деген. Къудуске барып еткенде, Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) янына эки мелек келип, бирисининъ элинде шарап, башкъасында сют бар эди. Пейгъамберимиз (с.а.в.) сютни алгъан ве мелек онъа: «Сен фытратны (темиз олмакъны) сайладынъ. Эгер шарапны сайлагъан олса эдинъ, сенден сонъра умметинъ ёлуны шашырыр эди», – деген. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) Джебраильнен берабер еди семагъа чыкъып, сырасынен, Адем, Яхья ве Иса; Юсуф, Идрис, Харун, Муса ве Ибрахим пейгъамберлернен (а.с.) корюшкен, эписинен селямлашып, хайыр дуаларыны алгъан. Сонъра эр шейнинъ сонъу олгъан «Сидрет-и Мунтехагъа» къадар баргъанлар. Пейгъамберимиз (а.с.) Мевлямызнен корюшип, Ондан беш вакъыт намаз эмирини, «Аменеррасулю» аетлерини ве Шефаат муждесини алып, дюньягъа къайткъан. Эвине къайткъан вакъытта яткъан тёшеги аля даа сыджакъ эди. Бойлеликнен, шу гедже эмир этильген намаз эр бир мусульманнынъ Раббисинен корюшюви, Онъа юкселиши, мираджы олды. Иште, бойледже, эр бир мусульманнынъ мираджы, Юдже Раббинен корюшиви, куньде беш кере намаз къылмакънен эмир этильди. Ким бу эмирни ерине кетирсе, санки куньде элли кере намаз къылгъаны киби савап къазаныр. Амма, ким бу эмирни ерине кетирмесе, оны шиддетли бир азап беклей. Юдже Раббимиз шойле буюра: «(Дюньяда) гунах ичинде олгъан кимселерге соралгъанда: «Сиз не ичюн Джехеннемге тюштинъиз?» Олар бойле джевап береджеклер: «Биз намаз къылмай эдик» («Муддессир» суреси, 43). Хутбемни башында окъугъаным аетнинъ манасынен битирмеге истейим: «Мухаммед къулуны бир геджеде Месджид-и Харамдан, онъа базы аетлерни косьтермек ичюн, чевресини мубарек эткенимиз Месджид-и Акъсагъа етиштирген Аллах эр тюрлю нукъсанлыкътан узакътыр. О, эр шейни эшитиджи ве корюджидир» («Исра» суреси, 1). Мирадж гедженъиз мубарек олсун! Намаз къылынъ, Къуран окъунъ ве халкъымыз ичюн, инсанлакъ ичюн дуа этинъ Мевлягъа. Аллах миллетимизнинъ мираджыны корьмеге бизлерге къысмет эйлесин!
ДЖАМИЛЕРНИ ЯШАТМАКЪ
Опубликовано:
ДЖАМИЛЕРНИ ЯШАТМАКЪ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّٰهِ مَنْ آمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللّٰهَ فَعَسَى أُوْلَـئِكَ أَن يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Иннема емуру месаджиделлахи мен амене билляхи ве’ль-евми’ль-ахири ве экъаме’с-саляте ве ате’з-зекяте ве лем ехше илляллах, феаса уляике эй йекуну мине’ль-мухтедин]. Сайгъылы джемаат! Ислям дини джемаат рухуна буюк эмиет бере. Джемаат олгъан ерде рахмет, ниметте берекет, ибадетте исе, саваб чокътыр. Бунынъ ичюн беш вакъыт намазнынъ джемаатнен эда этильмесинде йигирми еди дередже даа чокъ савап бериледжеги ваде этильди. Намазларнынъ топлу алда эда этильмеси ичюн джами ве месджитлер къурулды. Ер юзюнде ильк къурулгъан джами – Кябе-и Муаззаманы дёрт тарафындан чеврелеген Месджид-и Харамдыр. Даа сонъра Месджид-и Акъса япылгъан. Ондан сонъ Куба месджиди, даа сонъра исе, Пейгъамбер Эфендимизнинъ Медине-и Муневвередеки месджиди къурулгъан. Джамилер бир мемлекетнинъ ислямий тугърасыдыр. Джамилер намазнынъ джемаат алында эда этильген ерлердир. Джамилер мемлекетимизнинъ тарихий хызмет ерлеридир, ве аталарымызнынъ эманетидир. Пейгъамбер Эфендимиз, Мединеге хиджрет эткенде, озюне эв япмадан эвель, месджит къурулышына башлагъан, ве бу иште шахсен озю де чалышкъан. Энъ агъыр ташларны о ташыгъан. Сахабилер ярдымгъаа чапып, ташны аладжакъларында, Ресулюллах Эфендимиз башкъа бир ташны алып ташый эди. Пейгъамбер Эфендимиз вакътында месджит садедже намаз къылынгъан бир ер дегиль эди. Онда эр тюрлю илимлер огрениле, диний меселелер музакере этилип, къараргъа багълана эди. Пейгъамберимиз иман эсасларыны бу ерде теблигъ эткен. Асхабларынынъ суаллери о ерде динъленип, джеваплана эди. Юдже Мевлямыз буюра ки: «Аллахнынъ месджитлерини анджакъ Аллахкъа ве Ахирет кунюне иман эткен, намазны дос-догъру къылгъан, зекятыны берген ве Аллахтан башкъасындан къоркъмагъан кимселер имар этер. Иште, догъру ёлгъа иришмелери умют этильгенлер булардыр» («Тёвбе» суреси, 18 ает). Месджитлерни имар этмек, оларны садедже къурмакъ дегильдир. Бойле тюшюнмек джамилернинъ япылув макъсадыны унутмакъ олур. Джамилер эм маддий, эм маневий тарафтан къурулып яшатылмалы. Маддий тарафтан къурулышы элял мал-мулькнен япылып, джемааткъа ачылмасыдыр. Маневий тарафтан да, ичинде намаз къылмакъ, Къуран окъумакъ ве Аллахны зикр этмектир. Вааз ве насихатлар ве ильмий сёзлер джамилернинъ маневий сюслеридир. Пейгъамбер Эфендимизнинъ сезлерини унутмайыкъ: «Ким Аллахнынъ ризасыны тилерек бир месджит къурса, Аллах да дженнетте онынъ бир бенъзерини япар» (Муслим). Мухтерем мусульманлар! Мусульманлар, яз ве къыш демейип, сувукътан ве сыджакътан чекинмейип, джамилерге кельмели. Чюнки эпимиз маневий тарафтан джамилеримизни сюслемек борджлумыз. Раббимиз де бизлерге къаршылыкъ оларакъ чокъ-чокъ саваплар береджек. Бир хадис-и шерифте бойле буюрыла: «Къаранлыкъ геджелерде месджитлерге чокъ кеткелерни къыямет куню там бир нур иле мужделер» (Эбу Давуд). Эви джамиден узакъ олгъанларнынъ эджри де о къадар буюктир. Ресулюллах Эфендимиз джума эртеси куньлери базыда юрип, базыда да айвангъа минип, Куба месджидине кете ве ибадет япа эди. Бу суннетнен амель этмек ичюн Абдуллах бин Умер де айны шекильде арекет эте эди. Хазрети Умер (Аллах ондан разы олсун.) шойле айткъан: «Месджитлер Аллахнынъ эвлеридир. Намаз къылгъан бир мумин де о ернинъ зияретчисидир. Зиярет олгъан, зияретке кельгенге, эльбетте, икрамда булунаджакъ». Аталарымыз Къырым топракъларына кельген вакъытта, Ислямдан тербие алгъанлары ичюн, ильк япмагъа тырышкъан шейлери, джемааткъа джами япмакътыр. Бизим вазифемиз де, бу ёлны девам этмек, джамилеримизге саип чыкъып, сайыларыны арттырмакъ ве бутюн джамилеримизни джемаат иле толдурмакътыр. Унутмайыкъ, джемаат олмагъан джамилер: бойну букюк, оксюз ве гъариптир. Къафеснинъ къыймети бульбульнен олгъаны киби, джамининъ нешеси де джемаатнендир. Месджид-и Харам, Месджид-и Небевий ве Месджид-и Акъсадан башка бир джамиде намаз къылмакъ ичюн ёлджулыкъкъа чыкъылмаз. Чюнки месджитлернинъ дегери эп айныдыр. Кебир джамиде къылынгъан намаз иле уфакъ койдеки джамиде къылынгъан намазнынъ савабында фаркъ ёкътыр. Кишининъ иманындан ве ихлясындан фаркъы бар. Мусульман къардашларым! Урбаларымыз кирли олмамалы. Чорапларымыз тер-темиз олмалы. Эр не къадар чорапсыз намаз къылмакънынъ диний бир ясагъы ёкъ исе, бир себеби олмаса, сагълыкъ ве темизлик тарафындан джамилерге чорапсыз кельмемек керек. Сарымсакъ, согъан ве бунъа бенъзеген шейлер ашап, джемаатны раатсыз этмемели. Джамиде дюнья келямы лаф этильмемели, алыш-вериш япмамалы. Бир шей джоюлгъан олса, багъырып-чагъырап аранмамалы. Усулына уйгъун оларакъ илян этильмели. Джемаатнынъ омузларындан атлап, эзиет берип, огге кечмемели. Месджитке бесмеле чекип, хушу, Аллах къоркъусы ичинде кирмели, Аллаху Таалягъа хамд ве Пейгъамбер Эфендимизге саляват окъумалы. Мекрух вакъты дегиль исе, эки рекят тахиййету՚ль-месджит намазыны къылмалы. Джамиде ер ичюн къавгъа этмемели, намаз къылгъанларнынъ огюнден кечмемели. Аллаху Тааля юреклеримизни даима джамилерге багълы эйлеп, бу дюньяда ве ахиретте гузеллигимизни насип эйлесин! [embed]https://www.youtube.com/watch?v=Lpv9lCYeg0M[/embed]
УВЕЙ БАЛЛАР ВЕ АКЪЛАРЫ
Опубликовано:
УВЕЙ БАЛЛАР ВЕ АКЪЛАРЫ بِسْــــــــــــــــــمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Есалюнеке маза йунфикъун, къуль ма энфекъту’м-мин хайрин фели’ль-валидейни ве’ль-экърабине ве’ль-етама ве’ль-месакини вебни’с-себили ве ма тефалю мин хайрин феиннеллахе бихи алим]. Урьметли ве азиз джемаат! Севабы буюк олмасынен берабер, кульфети ве месулиети буюк олгъан, эвлятлыкъ бала алма меселеси, динимизде буюк ве онемли ер алмакътадыр. Чюнким кучюк бир инсаннынъ тербиеси, ашы, суву, урбасы, иляджы ве сайре ихтиячларындан сорумлу ве месуль олуна. Амма буну адалет ве хикметнен япабильген кимсенинъ севабы буюктир. Нитеким севгили Пейгъамберимиз (с.а.в.) бир хадис-и шерифте шойле буюрдулар; "Етимни бакъкъан кимсенен мен Дженнетте, шехадет пармагъынен орта пармакъ киби якъын оладжакъмыз." (Бухарий, Муслим). Иште Дженнетте Пейгъамберимизге (с.а.в.) къомшу олманынъ ёлу, етим балларгъа дикъкъат айырмакътыр. Пейгамберимизде (с.а.в.) бунун энъ белиргин орнегидир. Чюнким о да, озюне Зейд бин Харис адында кичкене баланы эвлятлыкъ олуп алгъан эди. Хз. Зейд кичик яшында коле олуп сатылды. Хз. Хатидже де ону корип аджыды ве сатып алды. Сонъ ону Пейгамберимизге (с.а.в.) эдие этти. Пейгамберимиз (с.а.в.) Хз. Зейдни колеликтен къуртарып онъа сербестлик берди. Зейднинъ къорантасы фукъаре олгъанлары ичюн ону бакъамаз къалдылар. Бунун ичюн Пейгъамберимиз (с.а.в.) ону озюне эвлятлыкъ олуп алды. Иште озь миллети ичюн къасевет этип, эркезге ярдым къолуну узатмагъа чалышкъан бу юдже Пейгъамбер, эпимиз ичюн айдын бир орнектир. Севабы буюк олгъан ишнинъ месулиети де, пек буюктир. Чюнким Дженнетни къазанмакъ къолай дегильдир ве якъын келеджекте къорантагъа кельген бу эвлятлыкъ къуванджы шер'и месулиетлерни ерине кетирильмесини талап этеджектир. Дикъкъат этильмеси керек олгъан бу месулиетлерни шу шекильде сыраламагъа мулькундир; 1. Эвлятлыкъ алынгъан бала, кучюкликтен эвлятлыкъ алынгъаныны бильмеси керектир. Бунун себеби эввеля; а) несиль къарышыкълыгъыны онлемектир. Чюнким динимизге коре тек озь асыл балларымыз неслимизни девам эте, бунун ичюн оларгъа акъикъий ана-баба айтыла. Юдже раббимиз шойле бурду; «(Аллах) эвлятлыкъ алдыгъыныз кимселерни сизин балларыныз къылмады.» (Ахзаб суреси, 4-джи ает), б) айрыджа, оськен сонъ, бала ана-бабасынынъ керчек ана-бабалары олмадыкъларыны огренгенде псиколожик раатсызлыкъкъа ве аяль къырыкълыгъына угърамасы мулькундир. 2. Увей ана-бабагъа ве эвлятларына къаршы махремиетлерини къорчаламакъ. Шериатнынъ бу эмри чокъ джиддий ве онемлидир. Нитеким эргенлик яшына улашкъан увей бала сют эммекнен махремликни олуштурмагъан олса, увей ана-бабалары янында къыз хиджапсыз джурип оламаз. Эгер акъай исе, увей анасы хиджапсыз джуремез. Бир бирине тиймеге, къучакъламагъа, бир одада къалмагъа гюнах олур. Шериатнынъ бу джиддий талабы харамдан къачмакъ, увей балларнынъ акъ ве укъукъларыны къорчаламакътан къайнакълана. Бу эмирге козь къапаткъан кимселер вакъыт ичинде дуймайып гюнах ичине баталар. Кунюмизде аврупа киби ерлерде увей баллар озь увей бабалары, эмджелери, къардашлары тарафындан теджавузгъа угърамакътадырлар. Бойлеликнен аятлары псиколожик буналымгъа кире ве атта бу киби аллар себебинден озлерини аскъан, ольдюрген сойлары ола. Бизге эмир этильген исе, намус, шереф ве махремиетни къорчаламакътыр. 3. Увей эвляткъа мирастан пай тюшмес. Амма ана-баба дагъа сагъ олгъанда малларынынъ учьте бирисине къадар увей баласына эдие этебилир. Увей балларнынъ озь ана-бабаларындан мал къалгъан исе, увей ана-баба бу малларны озь ихтиячлары ичюн арджап оламазлар. Тек увей баланынъ ихтияджы ичюн арджанабилир. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) шойле буюрдулар; «Еди буюк гюнахтан бири, оксюзнинъ малыны ашамакътыр.» (Беззар). 4. Озь эвляды киби остюрюлир, зулум ве зарар кетирильмес. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир хадис-и шерифинде шойле буюрдулар; «Эвлернинъ энъ якъшысы оксюзге якъшы бакъылгъан эвдир. Энъ ярамайыда оксюзге ярамайлыкъ япылгъан эвдир.» (Ибн Мадже). Хутбемни хутбе башында окъудугъум аетнинъ меалинен битирмеге истейим. Юдже раббимиз шойле буюрду; «Санъа Аллах ёлунда малларыны къанда береджеклерини сорайлар. Айт! Береджегиниз мал, ана, баба, якъынларыныз, оксюзлер, биршийлери олмагъан ве ёлда къалгъанлар ичюндир. Севап адына не япсанъыз Аллах ону мутлакъа билир.» (Бакъара суреси, 215-джи ает). [embed]https://www.youtube.com/watch?v=1-AVulqWRX8[/embed]
ЭВЕЛЯ ОЗЮМИЗДЕН МЕСУЛЬМИЗ
Опубликовано:
ЭВЕЛЯ ОЗЮМИЗДЕН МЕСУЛЬМИЗ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Ате’муруне’н-насе би’ль-бирри ве тенсевне анфусекум ве антум тетлюне’ль-китаб. Эфеля те’къилюн.] Мухтерем Мусульманлар! Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в)нинъ, Меккелилерни тевхидке давет эткени куньлер эди. Юдже Раббимиз, «Башта якъын акърабанъны тенбиеле!» (Шуара, 214.) буюргъан сонъра Аллах Расули, якъынларыны Сафа тепесинде топлады. Олары Аллахнынъ барлыгъына ве бирлигине иман этмеге ве ялынъыз Онъа къуллукъ этмеге чагъырды. Эр бирининъ бу даветни къабул этмеге меджбур олгъаныны сойледи. Даа сонъра севгили къызы Хз. Фатымагъа бакъты ве шойле буюрды: «Яврум! Месулиетлеринъи ерине кетир ве кендинъни атештен къорчала. Яшагъаным муддетче бабалыкъ вазифемни къусурсыз ерине кетиририм. Лякин эсап куню санъа бир файдам токъунмаз.» (Бухари, Менакъиб, 10) Азиз джемаат! Эпимиз бир имтиан дюньясында яшаймыз. Ве бир къул оларакъ эвеля озь имтианымызда мувафакъиетли олмамыз керектир. Дюнья ве ахиретте хузургъа къавушмакъ ичюн месулиет шуурынен арекет этмеге меджбурмыз. Кендимизге, Раббимизге ве чевремизге къаршы вазифелеримизни ерине кетирмек керекмиз. Нитеким Аллах Теаля да, Къуран-ы Керимде шойле буюра: «Эй иман эткенлер! Сиз кендинъизден месульсинъиз. Сиз догъру ёлда олгъанынъыз муддетче далялетке тюшкен кимселер сизге асла зарар бералмаз.»(Маиде, 105) Къыйметли Муминлер! Месулиет саиби киши, эр даим вазифе шуурынен яшар. Аяткъа, вакъиаларгъа ве кяинаткъа ибретнен бакъар. Бу дюньяда озьбашына быракъылмагъаныны; эр бир ниметнинъ, эр бир сёзюнинъ, эр бир ишининъ бир кунь эсабы сораладжагъыны гъает яхшы билир. Месулиет дуйгъусы ташыгъан кимсе, аятынынъ эр саасында самимиет ве дюрюстлиги, ахлякъ ве фазилети къушаныр. Ялан, ифтира, ийле, алдатма киби тюрлю ярамайлыкъларнен озюне ве чевресине зарар бермез. Сайгъылы джемаат! Месулиетлерининъ фаркъында олгъан киши, кендисини хатасыз коререк кибирге къапылмаз. Башта озь къусурларыны тюзельтмек ичюн гъайрет этер. Озь муасебесини япмакъны быракъып башкъаларынынъ гунахларыны араштырмаз. Аксине башкъаларнынъ хаталарыны ве айыпларыны гизлер. Чюнки Пейгъамбер Эфендимиз (сав) шойле буюргъан: «Ким бир Мусульманнынъ айыбыны орьтсе, Аллах да дюнья ве ахиретте онынъ айыпларыны орьтер.»(Эбу Давуд, Эдеб, 60) Месулиет шууры булунгъан бир мумин, билир ки; онынъ вазифеси, Ислямнынъ эмир ве ясакъларына риает этерек яшамакътыр. Хеляль харамгъа дикъкъат этмектир. Эр бир янълыш адымы ичюн самимиет ве пишманлыкънен тевбе этмектир. Биле биле гунахта ысрар этмемектир. Азиз джемаат! Юдже Раббимиз, «Китапны окъугъанынъыз алда, озюнъизни унутып яхшылыкъны башкъаларына эмир этесинъизми? Акълынъызны къулланмайсынъызмы?» (Бакъара, 44) буюргъандыр. Месулиет шуурынен арекет эткен киши, яхшылыкъны башта озю татбикъ этер. Ахлякъынен, сёзюнен чевресине орьнек олур. Зира шу бир керчектир ки; догърулыкъ ёлунда юрюмеген, башкъаларыны догъру ёлгъа къоялмаз. Ярамайлыкънынъ эсири олгъан, башкъаларыны ярамайлыкътан узакъ тутамаз. Хакъ ве хакъикъатнынъ хызметкяры олмагъан, башкъаларына хакъ ве хакъикъатны огретемез. Мухтерем Мусульманлар! Ер юзюнинъ энъ къийметли варлыгъы оларакъ, инсан оларакъ яратылдыкъ. Бу къийметимизни иманымызнен шерефлендирдик. Ойле исе инсанлыкъ ве иман ниметининъ къийметини билейик. Бу ниметлернинъ бизлерге месулиет юклегенини асла унутмайыкъ. Кендимизнен, Раббимизнен, месуль олгъанларымызнен алякъаларымызда самимий олайыкъ. Башта озь месулиетлеримизнинъ фаркъында олайыкъ. Ве эп берабер Раббимизнинъ рызасына къавушмакъ ичюн бар кучюмизнен чалышайыкъ. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=RPFzeu1XY8I[/embed]
УЧЬ АЙЛАР
Опубликовано:
УЧЬ АЙЛАР بِسْــــــــــــــــــمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللّٰهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Инне иддете’ш-шухури инделлахи’сна ашера шехран фи китабилляхи евме халякъа’с-семавати вель-эрда минха эрбеатун хурум]. Сайгъылы джемаат! Ахыр замангъа якъынлаштыкъ, вакъыт даа да тезлешти, омюримиз насыл тез келип-кечкенини дуймай къаламыз. Вакъыт, санки къылыч киби, омюримизден даима бир парча кесип, бизлерни олюмге даа зияде якъынлаштыра. Даа якъында Рамазан айыны озгъаргъан эдик, амма козюмизни ачып къапаткъанджа, бир бакъсакъ – кене Рамазан айынынъ хаберджилери олгъан мубарек Реджеп ве Шабан айларына киргенмиз. Иште, бу мубарек айлар къапуларымызгъа келип, бизлерге мубарек Рамазан оразасы якъынлашкъанындан хабер берелер. Олар санки бизлерни Рамазан оразасына азырлагъанлары киби, нефислеримизни ве беденлеримизни маддий ве маневий кирлерден темизлевимизни истейлер. Насыл бир фарз намазынынъ башында, о фарзгъа азырлыкъ олсун деп, суннет намазы кельген олса, Реджеп ве Шабан айлары да, санки Рамазан айына бир азырлыкъ олып келелер. Бунынъ ичюн эр кес Реджеп ве Шабан айларында ораза тутып, озюни Рамазан айына азырламасы керек. Пейгъамбер Эфендимиз де (с.а.в.) бу айларны бус-бутюн оразанен кечирмесе де, кучю еткени къадар чокъча ораза тутмагъа тырыша эди. Азрет-и Айше анамыз ривает эткени киби: «Пейгъамбер (с.а.в.) Шабан айынынъ буюк бир къысмыны оразанен кечире эди» (Муслим). Бойлеликнен Пейгъамберимиз (с.а.в.) озюни маддий ве маневий олуп Рамазан айына азырлай эди. Кумерде кучю еттиги къадар бу айларны бус-бутюн оразанен кечирмеге чалыша эди, атта сахабелер; «гъалиба бу айда ара бермийджек», деп тюшунур эдилер. Чюнким ораза, Шейтаннынъ весвесесине къаршы бир къалкъандыр, гюнахларгъа кеффареттир, къасталыкъларгъа шифадыр ве энъ онемлиси ахирет ичюн пек онемли ятырымдыр. Азиз джемаат! Аллахнынъ дюнья ве семаларны яраткъанындан берли айларнынъ сайысы он экидир ве бу айлар арасында мубарек айлар, куньлер ве анлар бар. Юдже Раббимиз хутбе башында окъугъаным ает-и керимеде бойле буюра: «Догърусы, айларнынъ сайысы, коклерни ве ерни яраткъан кунюнден берли, Аллахнынъ китабында он экидир. Иште, буларнынъ дёртю харам (айларыдыр)» («Тёвбе» суреси, 36-нджы ает). Иште, бу айлар – Зилькаде, Зильхидждже, Мухаррем ве Реджептир. Бу мукъаддес айлар, харам айларыдыр. Яни, бу айларда дженк этмек, къан тёкмек, зулум япмакъ харамдыр. Бу мукъаддес айлардан бириси олгъан Реджеп айына киремиз. Бунун ичюн къардашлар арасындаки мунасебетлерге, акъ ве укъукъларгъа даада зияде риает этийик. Чюнким япылгъан гюнахлар бу харам айларында дагъа да агъырлаша. Бу айларны зикир, тефеккюр ве илим меджлислеринде кечирейик. Чюнким бойле меджлислер мелеклернен чевреленгендир ве анда булунгъан эр бир инсангъа савап бардыр. Аллахнынъ ризасы, Оны чокъча анъгъан кимселер ичюндир. Бу айларда даа зияде дуалар этип, Раббимизге ялварайыкъ ве гунахларымызнынъ багъышланмасыны тилейик. Чюнки О, чокъ багъышлайыджы ве чокъ мерхамет этиджидир. Техеджджуд намазларына турып, геджелерни ибадетнен кечирейик. Вакътымызны Къуран окъумакъ ве огренмек ичюн харджайыкъ ки, Рамазан айында озь кучюмизнен хатим япа билейик. Иште ким буларны япып Рамазангъа озюни азырласа, Рамазан айы хайыр ве берекетнен кечер. Ким исе озюни азырламаса, онун ичюн Рамазан айы бирден келер ве агъыр корюнир. Бунун ичюн дуа силяларымызнен силянайыкъ ве бу айларнын хайыр ве берекетнен кечмесини тилеп, Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) бу дуасыны да тиллеримизде, зикир киби, тутайыкъ: «Аллахым! Реджеп ве Шабанны бизлер ичюн мубарек эт ве бизлерни Рамазан айына къавуштыр» (Ахмед бин Ханбель). Реджеп ве Шабан айларыныз хайырлы ве мубарек олсун, Рамазан айына да берекетнен къавушмагъа насиб олсун. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=2n0KNqDVcR0[/embed]
ШЕХИДЛИК
Опубликовано:
ШЕХИДЛИК بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللّٰهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ Бисмилляхир-рахманир-рахим. Вэ ля тэхсэбэннэл-лэзинэ къутилю фи сэбилилляхи эмвата, бэль ахяун ындэ раббихим юрзекъун. Сайгъылы джемаат! Аллах ёлунда джан берген кимсеге динимизде Шехид деп айтыла. Бунынъ ольчюси, Аллах ризасы ичюн Динни юджельтмек ве яйылмасы ичюн гъайрет этмектир. Башкъа макъсатлар ташыгъан кимселер исе, бу юдже мертебеге асла улашамазлар. Бир кунь Пейгъамберимизге (с.а.в.) кельген сахабелер онъа: «Эй, Аллахнынъ Ресули! Базы адамлар гъанимет ичюн, базылары шурет ичюн, базылары да рия ве косьтерюв ичюн дженк этелер. Дженк эткен кимселернинъ къайсы бири Аллах ёлундадыр? Пейгъамберимиз (с.а.в.) оларгъа бойле джевап берди: Ким Аллахнынъ сёзюни юджельтмек ичюн дженк этсе, тек о Аллах ёлундадыр.» (Муслим) Бу мукъаддес дереджеге, рия, пара, костериш ве менфаатнен дегиль, тек Аллах ризасынен улашмагъа мумкюн. Ким темиз юрекнен Аллах ёлунда гъайрет косьтерсе, озь ятагъында вефат этсе биле шехид олур. Муим олгъан, ниети ве япкъан иши догъру ве гузель олсун. Пейгъамберимиз (с.а.в.), бир хадисинде шойле буюрду: «Шехидликни Аллахтан бутюн юректен тилеген кимсе, ятагъында ольсе биле, Аллах онынъ адыны шехидлер арасына язар» (Муслим) Башкъа бир хадисте де бойле буюрула: «Шехидликни юректен талап эткен кимсе, шехид олмаса да, севабына наиль олур» (Муслим). Инсан, Аллахнынъ шехидке береджек мукяфатны бильсе, шехид олмагъа истемеген ич бир адам къалмаз эди. Бунынъ тарих ичинде бир чокъ мисальлери бар. Пейгъамберимиз (а.с.), бир хадисинде бойле буюра: «Нефсим къудрет элинде олгъан Аллаха емин этем ки, Аллах ёлунда ольдюрильмемни, сонъ тирилип, кене ольдюрильмемни не къадар чокъ истейим» (Бухарий). Сайгъылы диндашларым! Бойле мукъаддес ве юдже, акъ ве акъикъат огъуруна олмагъан, инсаннынъ нефсаний арзулары ве башкъа истеклери ёнелишинде бир олюм, бош ерде олюм олур! Энъ ярамайы башкъа инсанларнынъ ольмесине себеп олур. Бойлеликнен шехид олма ерине къатиль олур, озюне, къорантасына, якъынларына, миллетине зарар кетирир. Бунынъ ичюн динимиз шубели шийлерден узакъ турып фитнеден узакъ турмамызны эмир буюра. Юдже Раббимиз: “фитне инсан ольдюр-мектен бетердир”, дей. Пейгъамбер Эфендимизде (с.а.в.) хадис-леринде, къыяметке якъын чыкъаджакъ фитнелер акъкъында бахс эткенде, бизим бу фитнеледен узакъ турмамызны, керек олса къылычлар ташкъа урып къырмамызны эмир эте. Азиз къардашларым! Ватанымыз Къырым, топракъларымыз къыйметли, миллетимиз азиздир. Бу топракълар тарих ичинде эм бу ватан ичюн, эм бутюн дюнья ичюн бир чокъ алим, къады, абид ве шехид берди. Эписининъ бир макъсады бар эди, Аллах ризасы ичюн бу ватан, бу миллет, бу уммет ичюн файдалы олмакъ. Иште бу къараманларымыздан бири Нуман Челеби Джихандыр. Къырым мусульманларнынъ уянувы ичюн гъайрет эткен, диний ве миллий къыйметлеримизни юджельткен, Къырымда яшагъан бутюн инсанларгъа эмиет костерди. Къырым, Украина, Литва, Польша ве Беяз Русьянынъ сайлангъан муфтиси олды. Большевиклерден къоркъып Къырымдан къачмады, миллетинен берабер ватан Къырымда къалды ве бу юдже ёлда шехид олду. Йигирми учь февраль бинъ докъуз юзь он секизинджи сенесинде, гедже саат экиде аписке кирген залим анархистлер, ольдюрмек ичюн беш адам сечтилер, Нуман Челеби Джихан да оларнынъ арасында эди. Залимлер, о инсанларны къыйнап, вахший шекильде ольдирип, парчаладылар ве сонъунда да, парчаларыны къара денизге аттылар. Бу къадар зорлукъкъа рагъмен, бу къутсал ёлдан айырылмадылар. Пейгъам-беримиз (с.а.в.) бир хадис-и шерифинде шойле буюрду: «Дженнетке кирген ич бир мусульман, дюньяда олгъан эр шей онъа берильсе биле, дюньягъа кене къайтмагъа истемез. Тек шехид истиснадыр! Онъа костерильген урьмет ве берильген икрамлар себебинден кене дюньягъа къайтып, даа он кере шехид олмагъа истер» (Бухарий, Муслим). Хутбемни хутбе башындаки аетнинъ меалинен битирмеге истейим; «Аллах ёлунда ольдюрильгенлерни сакъын олю сайманъыз, аксине, олар тирилер; Аллах озь лютюф ве джумертлиги себебинден оларгъа берген ниметлери саесинде олар Яратыджынынъ рызыкъларына наиль олалар» («Ал-и Имран» суреси, 169 ает). Раббим бизни ана ватанымыздан, диний ве миллий къыйметлеримизден, тилимизден, намус ве шерефимизден айырма. Эп берабер бу ватангъа бу миллетке хизмет этмеге ве озь ана юртумызны гузеллештирип огге алып бармагъа насиб эйле. Амин! [embed]https://www.youtube.com/watch?v=ZeazwXF0Isg[/embed]
Гъыйбет
Опубликовано:
Гъыйбет بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ اٰمَنُوا اِجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللّٰهَ إِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Я эййухе’л-лезине амену, иджтенибу кесиран мине’з-занни, инне баде’з-занни исмун. Ве ля тедже’с-сесу ве ля егътеб бадукум бада, аюхиббу эхадукум эй-йекуле лехме эхихи мейтен, фекерихтумуху ве’т-текъуллах. Инне’л-лахе теввабу’р-рахим]. Сагъылы джемаат! Инсанлыкънынъ хасталыкъларындан бири– гъыйбет, яни ошек, мусульман топлумында да мевджуттыр. Гъыйбет – агъа-къардашлыкъны, достлукъны ве, умумен, джемиетни бозгъан ве фитне-фесаткъа ёл ачкъан буюк гунахлардан биридир. Гыйбет бир инсанны хош олмагъан сёзлернен анъмакътыр. Ёкълугъында, аркъысындан онынъ бегенмейджеги, оны утандыраджакъ шейлер айтмакътыр. Гъыйбет – къул акъкъына кирмектир, фитнеге ёл ачаджакъ бир себептир. Юдже Раббимиз Къуран-ы Керимде гъыйбетни харам эткенини бильдире. «Худжурат» суресининъ 12 аетинде бойле буюрыла: «Эй, иман эткенлер! Заннынъ чокъусындан узакъ олунъыз. Чюнки базы занлар–гунахтыр. Бир-биринъизнинъ (шахсий аятыны) излеп араштырманъыз. Бир-биринъизнинъ гыйбетини (ошегини) япманъыз. Сизден биринъиз олю къардашынъызнынъ этини ашамакътан ич хошланырмы? Бундан игрендинъиз, дегильми? Айса, Аллахкъа къаршы кельмектен сакъынынъыз. Шубесиз, Аллах, тёвбени чокъ къабул этиджи, чокъ мерхаметлидир». Раббимиз ошекни, гъыйбетни олю къардашымызнынъ этини ашамакънен къыяслай ве бунъа нефрет этильмеси кереклигини ачыкълай. Азиз агъаларым, къардашларым! Хазрет-и Эбу Хурейра (р.а.) ривает эткенине коре, Пейгъамберимиз (с.а.в.) бойле сорагъан: «Гъыйбет не олгъаныны билесизми?» Сахабелер: «Аллах ве Ресули даа яхшы билелер!»– дегенлер. Пейгъамберимиз (с.а.в.): «Сизден биринъиз къардашыны о хошланмагъан шекильд еанъмасыдыр!» – деген. Бири: «Я айткъаным онда олса?» (Яни, «бу да гыйбет оламы?»)– деп, сорагъан. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.): «Эгер айткъанынъ онда олса, гыйбет япкъансынъ. Эгер айткъанын ъонда олмаса, айса, ифтира эткенсинъ», – деген (ЭбуДавуд, Тирмизий, Муслим). Бу хадисте Аллах Ресули (с.а.в.) бизим ичюн гъыйбетни ачыкълап, ифтиранен фаркъыны косьтерди. Бир инсаннынъ аркъасындан лаф этмек гъыйбеттир, ялан айтып лаф этмек исе, ифтирадыр. Азиз муминлер! Бир кунь Пейгамберимизнинъ (с.а.в) апайы Айше анамыз Сафие анамызнынъ боюны алчакъ олгъаныны айтты. Буны эшиткен Пейгъамберимиз (с.а.в.) гъыйбетнинъ не къадар ярамай бир арекет олгъанына дикъкъат чекип, бойле тенбие эткен: «Айше! Сен ойле бир сёз айттынъ ки, о сёз денъизге карышса, денъизнинъ сувуны биле кирлетирэди». (Тирмизий). Бу хадис де бизлерге гъыйбетнинъ не къадар буюк бир гуннах олгъаныны ачыкъламакъ ичюн етерлидир. Азиз диндашларым! Куньлюк аятымызда яйылып кеткен гъыйбет даима тиллеримизни ве къулакъларымызны гунахкъа батыра. Шейтан о къадар шу чиркин лафларны татлы ве хош косьтереки, харам олгъаны акъкъында насиат этильгенде, итираз этип, озюмизни къорчаламагъа тырышамыз. Бир-биримиз акъкъында яхшы тюшюнейик, хуснузан япайыкъ. Бир-биримиз акъкъында яхшы лафлар айтайыкъ. Гузель тюшюнджелер гузель лафлар мейдангъа кетирир. Гъыйбетнен ошеек исе, эм Аллах къатында бизге гуннах яздырыр, эм де джемаат арасынд абизни бозгъунджылыкъкъа алып барыр. Урьметли джемаат! Башкъа бир хадисте Пейгъамберимиз (с.а.в.) гъыйбет эткен кимсенинъ масхара оладжагъыны бильдирген. Пейгъамберимиз (с.а.в.) деген: «Бир-биринъизнинъ гъыйбетини япманъыз. Гизли алларынъызны араштырманъыз. Чюнки эр ким инсанларнынъ гизли алларыны араштырса, Аллах да онынъ гизли алыны араштырыр. Ве, нетиджеде, оны, эвинде олсабиле, масхара этер». (ЭбуДавуд). Хутбемни Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) бир хадисинен битирмеге истейим. Аллах Ресулю (с.а.в.) бойле деген: «Аллахкъа ве Ахирет кунюне инангъан кимсе я хайырлы бир шей айтсын, я да индемесин» (Бухарий) Раббим тилимизнинъ фитне, фесат ве къавгъа ичюн дегиль, эр даим хайыр, ишанчлыкъ, хузур ве тынчлыкъ ичюн себеп олмасыны насип этсин. Гъыйбет этмектен ве эшитмектен эпимизни сакъласын. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=0nilB5LnpCs[/embed]
ИСРАФ ВЕ САРАНЛЫКЪНЫНЪ СЫНЫРЫ
Опубликовано:
ИСРАФ ВЕ САРАНЛЫКЪНЫНЪ СЫНЫРЫ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذٰلِكَ قَوَاماً [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Веллезине иза энфекъу лем юсрифу ве лем екътуру ве кянэ бейнэ залике къавама]. Мухтерем мусульманлар! Инсан аятында энъ муим эсаслардан бири – орта ёлны тутмакътыр, не аркъада къалмакъ, не де огге чапмакътыр, не чокъ фукъаре, не де чокъ бай олмакътыр, не чокъ лаф этмек, не де сессиз къалмакътыр. Бунынъ ичюн, эм инсанлар арасы мунасебетте, эм де тиджарет саасында ашырылыкъкъа кетмейип, орта къарарны тутабильмек пек муим ве, айны вакъытта, пек къыйындыр. Аллах берген ниметлернинъ чокъ я да аз олгъанына бакъмайып, оларны ольчюли къулланмакъ эпимизнинъ боюн борджумыздыр. Бунынъ ичюн динимиз бу ниметлернинъ къулланмасында сынъырларны саранлыкъ ве исрафнен бельгилей. Исраф–керексиз ерде, керегинден даа зияде къулланмакъ, масраф этмек демектир. Саранлыкъ исе, ихтиядж ве имкян олгъаны алда керекли масрафтан ве къулланмакътан къачмакъ демектир. Исраф инсанны зиян япмагъа ве кибирленип, Аллах берген ниметлерни аякъ тюбюне алмагъа итей. Саранлыкъ исе, адамларгъа ишанмайып, эркестен шубе этмеге ве акъчагъа багъланмагъа итей. Саран кимсе не къадар чокъ акъчасы олса, о къадар зияде аманлыкъта оладжагъыны тюшюне. Бойледже, о, рызыкъ Аллахтан кельгенине козь къапатып, фаркъ этмеден, акъчагъа табынмагъа башлай. Аллахкъа олгъан ишанчны джойып, тек паранынъ эршейни чезеджегине инана. Юдже Раббимиз «Зумер» суресинде, 52-джи аетинде буюра ки: «Бильмейлерми, Аллах рызыкъны истегенине чокъ бере, истегенине азалта. Шубесиз, иман эткен топлулыкъ ичюн мында ибрет бар». Бунынъ ичюн эрбир мусульман Аллахтан онъа такъдир этильген рызыкъкъа боюн эгмеси шарт. Айны вакъытта, бизге берильген бу рызыкъта орта ёлну тутмакъны Юдже Раббимиз шу шекильде эмир эте: «Элинъ сыкъ, ве бус-бутюн ачыкъ да олмасын. Сонъ айыпланырсынъ ве чаресиз къалырсынъ» («Исра» суресининъ 29-джы аети). Аетте сёзю кечкен «эльнинъ сыкъ» олмамасындан макъсат, саран олмамакътыр. Саранлыкъ ичбир кимсени гузеллештирмеди, бу чиркин сыфат не дюньядакилер, не де коктекилер тарафындан бегенильмей. Чюнки, саран кимсе Аллах эмир эткен зекят, хадж ве башкъа фарз ибадетлерден къача, «мен чалыштым ве къазандым, олар да чалышып къазансынлар»–деп, Аллахкъа исьян этмек ёлуна кире. Аетнинъ экинджи къысмында исе, Юдже Раббимиз элимизде олгъан ниметлерге къыймет косьтерип, керексиз ёлларда сачылмамасыны истей. Чюнки бизим эм озюмизге, эм къорантамызгъа, эм якъынларымызгъа нисбетен вазифелеримиз бар. Аллах берген ниметлерни керексиз ерде дагъытып, озь къорантамызгъа ве якъынларымызгъа зулум япмамыз гунах олур. Аллах берген ниметлерни, озь нефсининъ аркъасындан чапып, тюшюнмеден дагъыткъан, ёкъ эткен кимсени эки шей беклей, деп бильдире Юдже Раббимиз. Биринджиси, фукъареликке тюшер ве пек аз инсан онъа къол узатыр. Инсанларнынъ чокъусы оны айыплар. Экинджиси исе, рызкъыны тюшюнмеден сачып дагъыткъаны ичюн, месулиетини ерине кетирип оламаз ве не япаджагъыны билемейип, тюшюнип къалыр. Азиз диндашларым! Юдже Раббимиз исрафны харам этти. Севимли Пейгъамберимиз (с.а.в.) денъиз янында олып, абдест алгъан вакътымызда да исраф этмемекни бизлерден талап эте. Анълашылдыгъына коре, ниметлернинъ чокъ олмасы исрафны элял этмей. Чокъ парасы олгъан кимсе, «мен буны озь акъчама алдым, истегеним киби къулланырым»,–деп айталмаз. Ихтияджы олмагъан шейлерни алмасы, ашаныладжакъ ашларнынъ аякъ тюбюнде олып, сонъ атылмасы, бир-эки кере кийилип атыладжакъ урбаларнынъ алынмасы, керексиз ерде электрикнинъ къулланылмасы, сувны бошуна акъытмакъ, бунынъ киби башкъа шейлер исрафтыр. Саранлыкъ косьтерген кимселер акъкъында исе, Юдже Раббимиз бойле буюра: «Аллах мерхаметинен берген ниметлерде саранлыкъ эткен кимселер, бунынъ олар ичюн хайырлы олгъаныны тюшюнмесинлер. Ёкъ! Олар ичюн бу бир ярамайлыкътыр. Саранлыкъ япкъанлары шей Къыямет куню боюнларына сарыладжакътыр!» «Ал-и Имран» суреси, 180-джи ает. Хутбемни башында окъугъан аетимнинъ манасынен битирем: «Фуркъан» суресининъ 67-джи аетинде; «Рахман олгъан Аллахнынъ къуллары масраф эткенлеринде, не исраф этерлер, не де саранлыкъ япарлар. Оларнынъ харджамалары бу экисининъ арасындадыр», –деп буюрыла. Раббим орта ёллу олып, озюмизге, якъынларымызгъа, къомшуларымызгъа, фукъарелерге зулум япкъан кимселерден бизлерни эйлемесин. Ич бир кимсенинъ акъкъыны ашамагъан, берильген эр бир ниметке къыймет косьтерген къулларындан эйлесин. Саранлыкъ ве исраф киби чиркин ве гунах сыфатлардан узакълашып, орта ёллу бир уммет олмагъа насип эйлесин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=y2iAFx80784&t=6s[/embed]
ЯЛАН ШААТЛЫКЪ
Опубликовано:
ЯЛАН ШААТЛЫКЪ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ .الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ. [Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Къутиле’ль-харрасун. Эллезине хум фи гъамратин сахун]. Дегерли мусульманлар! Динимиз ясакълагъан буюк гунахлардан бири де ялан шаатлыкътыр. Аллахкъа ве Ахирет кунюне инангъан бир кимсенинъ инсанлар арасында, сёзлешмеде, тиджаретте, эвлиликте ве акимнинъ къаршысында ялан шаатлыкъ япып акълыны акъсыз, акъсызны да акълы чыкъармагъа тырышмасы буюк бир гунахтыр. Чюнки ялан шаатлыкъ япмакъ, Аллаха ширк къошмакътан сонъра кельген энъ буюк гунахлардан биридир. Севимли Пейгамберимиз (с.а.в.), бир кунь, сахабелерине буюк гунах акъкъында айта эди. О, манълайында ачувындан къан дамары шишип корюнген алда, бойле буюргъан: «Аллахкъа ширк къошмакъ, акъсыз оларакъ адам ольдюрмек, ана-бабагъа къаршы кельмек ве ялан узере шаатлыкъ япмакъ энъ буюк гунахлардандыр» [Бухарий, Муслим]. Динимиз Ислям яланны ясакъ этип, буюк гунахлардан сая. Озь джаныны, къорантадаки бирликни ве мусульман умметини къорчаламакъ ичюн къыйын алларда ялан айтмагъа рухсет берильсе де, дигер вазиетлерде, шакъа ичюн олса биле, ялан айтмакъ гунахтыр. Лякин юкъарыдаки алларда биле, башкъа инсанларгъа зарар келеджек олса, ялан айтмакъ гунахтыр. Эр не къадар озюмизге зарар келеджек олса да, башкъасына акъсызлыкъ япмакъ акъкъымыз ёкътыр. Юдже Раббимиз «Ниса» суресинде, 135-джи аетте бойле буюра: «Эй, иман эткенлер! Акъ узере олып, адалетни ерине кетирмеге тырышкъан, аким ве Аллахнынъ хузурында догъру айткъан шаатлар олунъыз. Шаатлыгъынъыз озюнизге, я да ана-бабанъызгъа, якъын кимселеринъизге зарар кетирсе де, бай я да фукъаре кимселерге къаршы олсада, догъру сёзлю олунъыз». Бу ает Ислям динининъ сонъсуз адалет мисалидир. Озюмизге, ана-бабамызгъа, къадын ве эвлятларымызгъа, севген кимселеримизге зарар келеджеги алда, догърулыкъ ве адалеттен къайтмагъан кимсе акъикъий мусульмандыр. Бойле инсанлар Аллахтан акъкъынен къоркъкъан кимселердир. Миллетимизнинъ темели де бу акъикъат устюнде къурулды. Ата-деделеримиз асырлар ичинде бойле адалет мисали олдылар. Шуны да унутмамакъ керек ки, динимиз айнеджиликни къабул этмей. Аллах гизли ве ачыкъ олгъан эршейни биле. Бунынъ ичюн акъикъатны бильгени алда ялан айтмамакъ ичюн индемеген (бир шей айтмагъан) кимсе де яланджыдыр. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир хадистебойле буюргъан: «Шаатлыкъ ичюн чагъырылгъан кимсе бильгенини сакълап, айтмагъаны вакъыт, яланджы шаатлыкъ япкъан сайыла» [Табераний]. Азиз джемаат! Яланджы шаатлыкъ япкъан кимсе, эвеля,озь-озюне ве, сонъ, башкъаларына зулум япкъандыр. Чюнки башкъасынынъ дюньядаки раатлыгъы ичюн озь ахиретини, эбедий юртуны сатып джехеннемни акъ эткен кимсе буюк зарардадыр. Бунынъ янында, акълы олгъан кимсеге зулум япып, къул акъкъына кирип, къорантасынынъ, якъынларынынъ, ана-бабасынынъ, балаларынынъ да зулумгъа огърамаларына себеп олгъандыр. Бунынъ янында башкъа адамларны алдатып, оларнынъ козьлеринде о кимсени ярамай адам олуп костерген, онъа ве къорантасына чамур аткъан ве махкемени де алдаткъан сайыла. Севимли Пейгъамберимиз (с.а.в.) бу меселе акъкъында бойле буюргъан: «Мен де бир адамым. Сизлер, озь аранъызда олгъан кимер анълашмазлыкъларны манъа кетиресинъиз. Бириниз делиллерини даа яхшы анълаткъаны ичюн, мен хукюмни онынъ файдасына берерим. Сизден бири къардашынынъ акъкъыны бу шекильде алса, бильсин ки, озю ичюн атештен бир парча алгъандыр» [Бухарий]. Эгер бир адамнынъ ялан шаатлыкъ япкъаны билинсе, шаатлыгъы бу дюньяда къабул этильмейджек ве о, Аллахнынъ ачувыны къазанаджакъ. Юдже Раббимиз «Нур» суреси, 4-юнджи аетте шу шекильде хабер эте: «Намуслы (иффетлерини къорчалагъан) къадынларгъа зина ифтирасыны япкъан, сонъра дёрт шаат кетирмеген кимселерни сексен кере сопанен урунъыз ве бирдаа эбедиен (сонъсузгъа къадар) оларнынъ шаатлыкъларыны къабул этменъиз! Олар гунах ичинде олгъан кимселердир». Мусульман кимсе, аджджы олса да, озюне ве тиджаретине зарар кетиреджек исе де, акъикъаттан айрылмагъан, догъру сёзлю ве адалетли кимседир. Не элинен, не де тилинен кимсеге зарар кетирмез. Хутбемни башында окъугъан аетимнинъ манасынен битирмеге истейим. Юдже Раббимиз «Зариат» суресининъ 10-11 аетлеринде бойле буюра: «Ёкъ олсун о яланджылар. Олар джаилликлери себебинден не япкъанларыны бильмейлер». [embed]https://www.youtube.com/watch?v=k4H47ZSSves[/embed]