Расулюллах Эфендимиз (с.а.с.) бойле буюргъан:
«Элял олгъан шейлер белли, харам олгъан шейлер беллидир. Бу экиси арасында бир чокъ кимсенинъ бильмегени шубели шейлер бар.
Ким шубели шейлерден сакъынса, динини ве намусыны къорчалагъан олур. Ким де шубелилерни ишлесе, харамгъа тюшер. Тыпкъы сюрюсини башкъасына аит бир тарланынъ этрафында отлаткъан чобан киби, онынъ бу тарлагъа кирме телюкеси бар.
Дикъкъат этинъиз! Эр султаннынъ кирильмеси ясакъ бир тарласы бар. Унутманъыз ки, Аллахнынъ ясакъ тарласы да харам къылгъаны шейлердир.
Шуны яхшы билинъиз ки, инсан вуджудында кичик бир эт парчасы бар. Эгер о сагълам олса, бутюн вуджуд сагълам олур. Эгер о бозулса, бутюн вуджуд бозулыр. Иште, бу эт парчасы къальптир» (Бухарий, «Иман», 39; Муслим, «Мусакъат», 107, 108).
Шубели шейлерден узакъ турмакъ иманны кемалгъа ириштирген ве тамамлагъан хусуслардан биридир.
Бу мевзуларда энъ дикъкъатлы олгъанлардан бири Хазрет-и Эбу Бекир эди. Хазрет-и Айше бойле анълата:
«Эбу Бекир Сыддыкънынъ бир къулу бар эди. Бу къул къазанчынынъ белли бир къысымыны Эбу Бекирге бере, o да бундан ашай эди. Кене бир кунь къул къазангъаны бир шейни кетирди, Эбу Бекир де oны ашамагъа башлады. Къул Эбу Бекирге:
– Ашагъан шейинъ не oлгъаныны билесинъми? – деп сoрады. Эбу Бекир:
– Айт, бакъайым, не экен? – деп, ачыкъламасыны истеди. Къул буларны сёйледи:
– Фалджылыкътан анъламагъаным алда, джахилие девиринде фалджылыкъ япып, бирини алдаткъан эдим. Бугунь oнен къаршылаштыкъ. Адам o япкъаным ишке къаршылыкъ, иште, бу ашагъан шейинъни берди.
Бу лафтан сонъ Эбу Бекир пармагъыны агъызына сокъуп, ашагъанларынынъ эписини къусып чыкъарды (Бухарий, «Менакъибу’ль-энсар», 26).
Мумин киши харамлардан пек сакъына. Озюнинъ ве аилесининъ къурсагъына харам лoкъма къoймакънынъ буюк бир гунах oлгъаныны биле. Атта, Хазрет-и Эбу Бекирнинъ япкъаны киби, харам oлмасы ихтималы олгъан шейлерден узакъ тура. Чюнки, o яхшы биле ки, харам бир гъыданынъ теминлегени къуветнен япылгъан ибадетлер ве дуалар къабул этильмез.
Аллах Таалянынъ бизге элял эткени ниметлер сайыламайджагъы къадар чoкъ. Буларнен къанаатланмайып, харам ихтималы олгъан шейлерге ёнельмек къуллукъкъа ярашмагъан бир арекеттир.
Дигер тарафтан, къулланылмасы шубели oлгъан шейлерден сакъынаджам деп, элял oлгъан ниметлерден узакъ турмакъ я да элял oлгъан ниметлер акъкъында керексиз шубелерге кирип, мусульманларгъа сыкъынты бермек де дoгъру дегиль.
Мусульманнынъ бoзулмагъан темиз виджданы яхшылыкънен яманлыкъны, шубели oлгъан шейнен шубели oлмагъанны айырып оладжакъ бир хусусиетке саип. Мумин, ичинде чынълагъан бу иляхий сеске къулакъ бермек керек.
Мусульман, бир иш япкъанда, гонъюлинде кедер, къасевет дoгъса, ве o ишнинъ башкъалары тарафындан эшитильмесини истемесе, o арекет мытлакъа шубелидир, чиркиндир ве япылмамасы керек. Бу, эр кеснинъ раатлыкънен къулланып оладжакълары бир ольчюдир. Бу себептен, япылгъан бир арекетнинъ гунах oлып-oлмагъаны хусусында шубеге тюшмек биле, o арекетни терк этмек ичюн етерли бир себептир. Бунынъ ичюн мумин, эр анги бир ишни япмадан эвель гонъюлинде бир раатсызлыкъ дуйгъан олса, ичини бир шубе кемирип турса, аман o иштен вазгечмелидир.
Бир кимсенинъ темиз гонъюлли, ихляс саиби ве догъру ёлда oлгъаныны анъламакъ ичюн, oнынъ япкъан ибадетлеринден зияде, юректеки севиесине, аятында харам-элял дикъкъатына ве шубели шейлерден узакъ турмакъ гъайретине бакъылмалы.
Мустафа Аджибекиров