Девамы. Башлангъычы эвельки санда.
Эр бир мусульман, джамиге кельгенде, базы къаиделерге дикъкъат этмели. Затен, мусульманлар ичюн мукъаддес сайылгъан джамиге кельгенде, тертипке буюк дикъкъат айырмалымыз. Макъалемизде ишбу къаиделерни тафсилятлыджа огренмеге теклиф этемиз.
1. Джами – Аллахнынъ эви сайыла. Онынъ ичюн эдебимизге, ахлякъымызгъа дикъкъат этмек керек. Ибадетнен алякъасы олмагъан дюньялыкъ лафларны япып, ибадет эткенлерге кедер этмек, я да намаз къылгъанларнынъ огюнден кечмек, намаз сырасында озь арекетлеринен оларны раатсыз этмек олмаз.
2. Джамини темизликте тутмакъ керек. Онынъ ичюн джамиге кирген инсан бедени ве урбасынынъ темизлигине дикъкъат этмели. Беденинден ве урбасындан инсанларны раатсыз этеджек къокъулар кельмемели.
3. Джамиге кирген инсан абдестли олмакъ керек. Гъусульсиз олгъанда исе, джамиге кирмек ясакътыр.
4. Джамини зиярет этмек – саваплыдыр. Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) хадисине коре, джами ёлунда атылгъан эр бир адым ичюн савап бериле, онынъ ичюн джамининъ зиярет этильмесини бир адет алына кетирмек гузельдир.
5. Имкянгъа коре, джамиге намаз башланмадан, эвельдже кельмек керек.
6. Джамиге сагъ аякънен кирип, шу дуаны окъумакъ керек: «Аллахумме’фтех алейна эбвабе рахметике вегъфир зунубена бифадлике ве керамике я экраме’ль-экрамине ве я эрхаме’р-рахимин» («Аллахум, бизлер ичюн рахметинънинъ къапыларыны ач, гунахларымызны багъышла, мерхаметинъ ве джумертлигинъ иле, я, джумертлилернинъ энъ джумертлиси, ве мерхамет эткенлернинъ энъ мерхаметлиси»).
7. Джамиге эвельден кельсенъиз, намаз вакъыты исе, даа кирмеген олса, иляве нафиле намазлар къылмакъ мумкюн. Меселя, «тахиййету’ль-месджид», яни «джамини селямлав» намазыны къылмакъ мумкюн. Амма мекрух вакъытынынъ олмамасына дикъкъат этмели (кунешнинъ догъушы, там тёпеде олувы ве къавушмасы вакъытларында нафиле намазлар къылынмаз).
8. Эзан окъулмадан эвель я да намаз вакъыты киргенини беклегенде, зикирлер окъумакъ я да якъынларынъыз ичюн дуа этмек мумкюн.
9. Муэззин пешинден эзаннынъ сёзлерини текрарламакъ суннеттир.
10. Пандемия вакъыты олмагъанда, биринджи сыраларны толдурмакъ ве бир-бирине якъын, сыкъ турмакъ суннеттир. Пейгъамберимиз бойле буюргъан: «Инсанлар эзан окъумакънынъ ве ильк сырада ер алмакънынъ савабыны бильсе эдилер, бунынъ ичюн къура атмагъа керек олса, къура атар эдилер» (Муслим).
11. Дигер инсанларгъа къокъусы келип, оларны раатсыз эте биледжек емеклер ашамакъ да эдепсизлик сайыла (согъан, сарымсакъ в.с. къошулгъан ашлар киби).
12. Саибининъ ве этрафтакилернинъ дикъкъатыны ибадеттен озюне чеккен телефонларны сёндюрмек я да сессиз режимге къоймакъ керек.
13. Джамиге сагъ аякънен кирмек ве сол аякънен чыкъмакъ керек.
14. Джами эдебининъ даа бир муим нокътасы – джамилерде балаларгъа косьтерильген давраныштыр. Базыда балаларны сёгип, оларны, кедер эткенлери ичюн, джамилерден къувалар. Амма, аксине, балалар джамини севсинлер ве онъа алышсынлар деп, оларны джамиге алмакъ керек. Илериде балаларымыз джемаатсыз къалмамасы ичюн, биз шу меселеге буюк дикъкъат айырмакъ керекмиз.
Айше Дуран