ФАРКЪЛЫ МЕДЕНИЕТЛЕРНЕН БЕРАБЕР ЯШАМАКЪНЫНЪ АХЛЯКЪЫ | ЦРО ДУМК

Четверг

28

марта

18
Рамазан
1445 | 2024
Утр.5:02
Вос.6:20
Обед.12:53
Пол.16:20
Веч.19:16
Ноч.20:34
Времена намазов
Календарь 2024

Намаз

ФАРКЪЛЫ МЕДЕНИЕТЛЕРНЕН БЕРАБЕР ЯШАМАКЪНЫНЪ АХЛЯКЪЫ

Опубликовано:

08.01.21 – ФАРКЪЛЫ МЕДЕНИЕТЛЕРНЕН БЕРАБЕР ЯШАМАКЪНЫНЪ АХЛЯКЪЫ

وَمِنْ اٰيَاتِهِ خَلْقُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافُ اَلْسِنَتِكُمْ وَاَلْوَانِكُمْ ۚ اِنَّ فِى ذٰلِكَ لَاٰيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ

[Ве мин аятихи халькъуʼс-семавати вель-арды вехтиляфу эльсинетикум ве эльваникум. Инне фи залике леаятиль лиль-алемин].

 

Азиз муминлер!

Технология ве илимнинъ инкишафынен берабер дюньямыз санки уфакъ бир маалле алына кельди. Бу вазиет фаркълы дин, тиль, ренк, медениет, инанч, мезхеп ве ёнелишке саип инсанларнынъ бир арада яшамакъ заруриетини да бераберинде кетирди.

Инсанларнынъ фаркълы олмасыны Аллахнынъ бир къануны оларакъ ифаде эткен Ислям дини дюньяны барышыкълыкъ ве хузур юртуна чевирмек ичюн эр бир кимсенинъ козетмеси керек базы ахлякий эсаслар бельгиледи.

Инсаниетнинъ тек бир джемаат олмамасы башкъаларны танымакъ, бильмек ве къабул этмек ичюндир. Айрылышмакъ, душманлыкъ япмккъ ичюн дегиль. Тиллернинъ ве ренклернинъ фаркълы олмасы Аллахнынъ бар олувынынъ делиллериндендир (бакъ: «Рум» суреси, 30/22), устюнлик я да эзип кечмек ичюн себеб къабул этилемез. Устюнлик ольчюси такъвадан, месулиет анълайышындан башкъасы асла оламаз (бакъ: «Худжурат» суреси, 49/13). Бир инсан иман эткенде де, инкяр эткенде де буны урь ирадесинен япа (бакъ: «Кехф» суреси, 18/29). Динде зорлавнынъ ич бир чешити къабул этильмей («Бакъара» суреси, 2/256). Ялан, янълыш ве асылсыз хаберлерге алданып, иджтимаий барышыкълыкъ бозулмаз (бакъ: «Худжурат» суреси, 49/6). Ич бир инсан ве миллет бир башкъа инсан ве миллет устюнден кулемез, оларны къаралаямаз (бакъ: «Худжурат» суреси, 49/11). Бир миллетке къаршы дуюлгъан кин, онъа къаршы адалетсиз арекет этмек мазерети сайыламаз (бакъ: «Маиде» суреси, 5/8).

Сайгъылы диндашларым!

Тарихымыз фаркълы халкъларнен берабер яшамакъ медениетининъ гузель мисаллеринен толудыр. Ойле ки, Севгили Пейгъамберимиз (с.а.с.), дин корюшине ве къайсы къабиледен олгъанына бакъмадан, хасталарны зиярет эткен, олардан маддий-маневий ярдымыны аджымагъан, айны софрада аш ашап, оларнен отмегини-ашыны пайлашкъан. Хусусан, хиджретнен берабер Мединеде еудий ве христианларнен нумюне мунасебетлер къургъан, анълашмалар имзалагъан. Инанч сербестлиги меселесинде бутюн мабетлерни ве бу ерлерде япылгъан диний мерасимлерни укъукънынъ къорчалавы астына алгъан. Пейгъамберимиз бир де еудий асыллы Хазрет-и Сафие (р.а.) иле эвленип, оны муминлернинъ аналары арасына къошкъан.

Мусульманлар оларакъ, бизлер, инсанлыкъ намус ве шерефине урьмет оларакъ, дигер динге менсюп кишилернинъ дженазелерине биле сайгъы дуйып, аякъкъа тургъан бир пейгъамбернинъ умметимиз. Бизлер, инсанлыкъны я инсанлыкъта эш, я да динде къардаш оларакъ корьген, яратылгъанларны Яраткъандан себеп севмекнен мукеллеф олгъан, бутюн халкъларны олгъанлары киби къабул этип, асырлар боюнджа оларнен бир арада яшагъан эйи ниет медениетининъ балаларымыз. Бизлер «Инсанларнен якъынлыкъ къурмагъан ве онен якъынлыкъ къуруламагъан кимседе хайыр ёкътыр» (Ибн Ханбель, 2/400) эсасы боюнджа арекет эткен анълайышнынъ темсильджилеримиз. Инанчындан себеп инсанларны хор корьмек, менсюбиети, ренки ве джынсиетинден себеп, инсанларны сыныфларгъа айырып, оларны больмек мусульман олмакънен асыл да ортюшмей.

Мухтерем мусульманлар!

Бутюн дюнья оларакъ эп берабер курешкенимиз юкъуджы хасталыкъ джерьянынынъ бизге огреткени муим дерслерден бири – бутюн инсанлыкъ, истесе, айны макъсатлар этрафында топлана биле.

Раббим бизлерге барышыкълыкъ ве хузур аким олгъан, инсанлыкъ гузельдже бир арада яшагъан бир аят насип эйлесин. Бу мубарек джума кунюмиз бирлик-бераберлигимизге, къардашлыкъ ве достлукъ багъларымызнынъ даа да къуветленмесине весиле олсун.