«Достсыз инсан – къанатсыз къуш», – деп, айткъан эдждадымыз. Керчектен де, бу омюрде эпимизнинъ омузымызны ясланаджагъымыз, сырларымызны[1] айтаджагъымыз, шартсыз севеджегимиз бир досткъа ихтияджымыз бар. Достлукъ – севгеннинъ севильгенде озь хусусиетлерини корьмесинден ола. Биз насыл олсакъ, достларымыз, чевремиз да ойле ола. Инсаннынъ досту – санки бир кузьгю кибидир.
Пейгъамберимиз (с.а.с.) бир хадисинде бойле буюрды: «Яхшы достнен ярамай достнынъ мисали; къокъу саткъан адамнен комюр якъкъан адамгъа ошай…»[2] . Къокъу саткъан адам янында насыл олсакъ, хош къокъумагъа башласакъ, комюр якъкъан адамдан да устюмиз къокъуйджакътыр. Къургъанымыз достлукъ, бойледже, бизни я мусбет[3], я да менфий тарафкъа денъиштирмеге башлай. Керчек достлукъ эки юрек арасындаки къавий бир багъдыр.
Бугуньки къараманымыз, Курейш апайлары арасында белли, Хазрети Хатидженинъ (р.а.) энъ якъын досту эди. Эвельки ады Джусаме эди. Амма Пейгъамберимиз адыны «Хассане», – деп, денъиштирди. Белли олгъаны киби, ад – инсангъа пек тесир эткен, онынъ табиатыны биле шекиллендирген бир хусустыр. Пейгъамбермимиз (с.а.с.) манасы хош олмагъан адларны денъиштире эди. Джусаме арапчадан – «тембель, юкъуджы», Хассане исе – «пек гузель» манасына келе.
Айше (р.а.) анълата: «Хазрети Хатидженинъ вефатындан йыллар кечкен сонъ, бир кунь къарт бир апайчыкъ мусафирликке кельди. Пейгъамберимиз (с.а.с.): «Кимсинъ сен?» – деп сораса, «Адым Джусаме Эль Музениййе», – деп джевап берди апай. Пейгъамберимиз (с.а.с.): «Ёкъ, сен Хассанесинъ. Насылсынъ? Шимдигедже нелер яптынъ?» – деп сорады.
Хассане: «Анам, бабам санъа феда олсун, эй, Аллахнынъ Пейгъамбери! Яхшым, санъа етип кельдим», – деп, джевап берди.
Хассане чыкъкъан сонъ, Хазрети Айше (р.а.) Пейгъамберимизге: «Бу апай ким эди? Не ичюн онъа о къадар урьмет косьтердинъ?», – деп, меракъланды. Пейгъамберимиз (с.а.с.): «О, Хатидженинъ якъын досту эди. Вефа[4] исе имандандыр!» – деди».
Кимериде Пейгъамберимизге (с.а.с.) бир бахшыш берильгени вакъыт, оны Хассанеге еллагъаны да ола эди. Бойледже, якъынларымызнынъ да достларыны унутмайып, оларгъа эйилик этмек гузель бир арекеттир.
Аллах олардан разы олсун!
[1] Сыр – тайна, секрет
[2] Муслим, Бирр, 146
[3] Мусбет – положительный
[4] Вефа, садакъат – верность
Эмине Асанова