Хаста зияретининъ адабы | ЦРО ДУМК

Пятница

29

марта

19
Рамазан
1445 | 2024
Утр.5:00
Вос.6:18
Обед.12:53
Пол.16:20
Веч.19:17
Ноч.20:36
Времена намазов
Календарь 2024

Намаз

Хаста зияретининъ адабы

Опубликовано:

Ислям дининде къомшулар, акърабалар, аркъадашларнынъ зиярет этильмесине буюк эмиет бериле. Чюнки инсанларны зиярет этмек – муим ичтимаий бир меселе, онынъ макъсады исе, – инсанларны бир-бирине якъынлаштырмакътыр. Зияретлер бир себепнен я да себепсиз япыла биле, амма эр чешитнинъ озь эдеби бар. Бу макъаледе хаста зияретининъ эмиети ве эдебине токъунаджамыз.
Хасталыкълар инсан омюрине баягъы тесир эте ве эр кесте фаркълы кече биле. Чешитине бакъмадан, эр бир хасталыкъ физикий ве маневий онъайтсызлыкънынъ себеби ола биле. Бойле вакъытта инсан тувгъанларынынъ маневий дестегинде мухтаджтыр.
Инсаннынъ бу хусусиетини козь огюне алып, Пейгъамберимиз (с.а.с.) озю даима хасталарны зиярет этип, мусульманларгъа де буны тевсие эте эди. Бера бин Азиб бойле деген: «Ресулюллах бизлерге хаста зияретини, дженазенинъ аркъасындан кетмекни, акъсыргъангъа «ерхамукеллах» ( «Аллах санъа мерхамет этсин») демекни, сёз берсенъ, оны ерине кетирмекни, акъсызлыкъкъа огърагъанларгъа ярдым этмекни, давет эткеннинъ даветини къабул этмекни ве селям яйдырмакъны тевсие этти» (Бухарий, Муслим).
Аллаху Тааля хаста инсанларгъа даа якъындыр. Онынъ ичюн хаста зиярети Аллаху Таалянынъ разылыгъыны къазандыргъан амельдир. Ресулюллах (с.а.с.) бойле буюргъан: «Юдже Аллаху Къыямет кунюнде: «Эй, Адем огълу, хаста эдим, Мени зиярет этмединъ», – деп буюрыр. Адем огълу исе: «Эй, алемлернинъ Рабби, мен сени насыл зиярет эте билир эдим», – дер. Аллаху Тааля исе: «Фелян къулум хасталанды, зияретине кетмединъ. Оны зиярет этсе эдинъ, Мени онынъ янында тапар эдинъ», – дер» (Муслим).
Хаста зиярети – хастанынъ ал-хатырыны сорап, гонъюль алмакъ ве кучю еткени къадар ихтияджларыны къаршыламакътыр. Хаста зиярети – суннет-и муэккеде, яни Пейгъамберимиз (с.а.с.) эр даим япкъаны бир суннеттир. Эгер хастаны ич кимсе зиярет этмесе ве ихтияджыны къаршыламаса, о ерде яшагъан бутюн мусульманлар месулиетли олур, яни гунахкъа кирер.
Аллах Ресулининъ суннетине бакъаракъ, хаста зиярети адабынынъ бойле базы эдеплерини косьтермек мумкюн:
Зиярет эткен инсан хастанынъ элинден тутып, насылсынъ деп, ал-хатырыны сорамалы. Табиий ки, эгер хасталыкъ юкъунчлы олса, месафе тутмакъ, я да хастанен телефон вастасы иле багъланмакъ мумкюндир.
Хастаны зиярет эткенде, онынъ джаныны сыкъкъан мевзуларда лаф этмемек.
Хастанынъ ал-хатырыны сорамакъ, маддий ярдым этмек ве онынъ сагълыгъына зарар кетирмеген икрамлар кетирмектир.
Ибн Аббас (р.а.) бойле анълаткъан: «Ресулюллах бир хастаны зиярет этти ве: «Джанынъ не истей?», – деп сорады. Сахабе исе: «Богъдай отьмеги», – деди. Ресулюллах: «Кимнинъ янынъда богъдай отьмеги олса, къардашына йиберсин!», – деп буюрды. Сонъра бойле айтты: «Хастанъыз бир шей истесе, онъа ашатынъ» (Ибн Мадже).
Базы инсанлар хасталыкъ сырасында олюмни тюшюне ве бундан раатсыз ола. Бойле бир кимселерни теселли этмек, олюм ве яшам Аллаху Таалянынъ эмиринде олгъаныны анълатмакъ керек. Ве хасталыкъны гунахларгъа кеффарет олгъаныны хатырлатмакъ файдалы олур. Ибн Аббаснынъ риваетине коре, Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.с.) хастаны зиярет эткенде: «Кечмиш олсун, хасталыкъ гунахларынъа кеффарет олсун, иншааллах», – деп, дуа эте эди (Бухарий).
Хастагъа дуа этмек, онъа сагълыкъ ве шифа тилемек – зиярет эдеплеринден биридир.
Хазрет-и Айшеден ривает этильгенине коре, Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.с.) аилесинден бири хасталангъанда, оны сагъ элинен сыйпап, бойле дуа эткен эди: «Бутюн инсанларнынъ Рабби олгъан Аллахым! Бунынъ асретини ёкъ этип, шифа бер. Шифаны берген тек Сенсинъ. Сенинъ шифанъдан башкъа шифа ёкътыр. Бунъа, ич бир хасталыкътан из къалдырмадан, шифа бер» (Бухарий).
Сельман (р.а.) бойле анълаткъан эди: «Хаста олгъанымда, Аллах Ресули зияретиме кельди. Чыкъкъанда, бойле деди: «Сельман! Аллах сыкъынтыларынъны ёкъ этсин, гунахларынъны афу этсин. Ольгенинъе къадар динине къувет, беденине сагълыкъ берсин!» (Хейсемий, II, 299)».

 

Айше Дуран