Хазрет-и Юсуф (а.с.) | ЦРО ДУМК

Пятница

29

марта

19
Рамазан
1445 | 2024
Утр.5:00
Вос.6:18
Обед.12:53
Пол.16:20
Веч.19:17
Ноч.20:36
Времена намазов
Календарь 2024

Намаз

Хазрет-и Юсуф (а.с.)

Опубликовано:

Девамы…

Зиндан

Юсуфнынъ дуасы къабул олгъаны ичюн, «Сонъра, бу къадар делиллерни корьселер де, кене де Юсуфны бир муддетке къадар зиндангъа атмакъ фикири агъыр басты» («Юсуф» суреси, 12/35).
Юсуфнынъ устюндеки урбалар чыкъарылып, онъа юнден тoкъулгъан бир эльбисе кийдирильди ве аякълары зынджырнен багъланды. Юсуф зиндан къапысына кельгенде, башыны эгди ве «бисмиллях» деп, зиндангъа кирди. Эр кес этрафында тoплангъан эди, Юсуф (а.с.) исе, агъламагъа башлады. Джебраиль кельди ве Юсуфтан не ичюн агълагъаныны сорады. Юсуф намаз къылмагъа бир ер oлмагъанындан кедерленип агълагъаныны бильдиргенде, Джебраиль (а.с) онъа: «Истеген ерде намаз къыл! Аллах зинданнынъ ичинде ве тышында къыркъ аршын ерни сенинъ ичюн темиз къылды», – деди. Эвельки динлернинъ шериат къанунларына коре, пейгъамберлер ве умметлери эр ерде ибадет этмелери мумкюн дегиль эди. Ибадетлерини анджакъ белли ерлерде япып ола эдилер. Ресулюллахкъа (с.а.с.) берильген бир имтияз оларакъ, бутюн ер юзю онынъ уммети ичюн ибадет ери къылынды. Пейгъамберимиз (с.а.с.): «Ер юзю меним ичюн месджит ве темиз этильди», – буюргъан (Бухарий, «Тееммум», 1).
«Зиндангъа онен берабер эки деликъанлы даа кирди. Олардан бири деди: «Мен (тюшюмде) шарап сыкъкъанымны корьдим». Дигери де: «Мен де башымнынъ устюнде отьмек ташыгъанымны корьдим. Ондан къушлар ашай эдилер. Бизге бунынъ ачыкъланмасыны бильдир. Чюнки биз сени эйилик япкъанлардан олгъанынъны коремиз», – деди. (Юсуф) деди: «Сизге ашатыладжакъ аш кельмеден, онынъ ачыкъланмасыны сизге мытлакъа бильдиреджем. Бу, – Раббимнинъ манъа огреткенлериндендир. Шубесиз, мен Аллахкъа инанмагъан бир къавмнынъ дининден узакълаштым. Олар ахиретни инкяр эткенлердир» («Юсуф» суреси, 12/36-37).
Бу эки яшнынъ зиндангъа атылмасы акъкъкында бойле бир ривает бар: Мысырнынъ энъ зиялыларындан бир къысым инсанлар мелик (падиша) Реян бин Велидни зеэрлетип ольдюрмеге ве ерине араларындан бирини къоймагъа истедилер. Бунынъ ичюн меликнинъ софрасыны азырлагъан бир ашчы ве шербетчини чешит сёзлернен алдаттылар. Оларны меликнинъ ашына ве ичеджегине зеэр къошмагъа разы эттилер. Шербетчи бу ишнинъ не къадар ярамай олгъаныны анълады ве зеэр къошмамагъа къарар берди. Ашчы исе, бу гунахны япты. Софра азырланып, мелик элини узаткъанда, шербетчи: «Эй, мелик! Сакъын ашама, чюнки о аш зеэрлидир», – деди. Ашчы да: «Эй, мелик! Сакъын ичме, чюнки о ичеджек зеэрлидир», – деди. Буны эшиткен мелик шербетчиге софрада олгъан ичеджекни ичмесини эмир этти. О да ич шубесиз ичти. Сонъра ашчыгъа айланып, софрадаки ашны ашамагъа эмир этти, лякин ашчы ашамады. Ашны бир айвангъа ашаттылар, о айванда аман о ерде ольди. Бундан сонъ, экиси де зиндангъа атылды. Зинданда олар аетте анълатылгъан тюшлерни корьдилер (Къуртубий, «Эль-Джами», IX, 189).
Юсуф (а.с.) зинданда янында къалгъан эки яшкъа тевхит динини теблигъ этмек истеди. Бунынъ ичюн, оларнынъ тюшлерини табир этмеден эвель, озю хакъ дин узьре олгъаныны, илимининъ Аллах тарафындан берильгенини ве мысырлыларнынъ янълыш ёлда oлгъаныны бильдирип, оларны тевхитке азырлады. Сонъра да хакъ динни оларгъа теблигъ этти.
Мындан алынаджакъ дерс – бир муминнинъ энъ зoр алларда биле «яхшылыкъны эмир этмек, яманлыкътан вазгечирмек» вазифесини терк этмемесидир. Иште, ашагъыдаки учь ает Юсуфнынъ (а.с.) теблигъ этмесини анълата: «Аталарым Ибрахим, Исхакъ ве Якъубнынъ динине уйдым. Аллахкъа эр анги бир шейни ортакъ къошувымыз бизге ярашмаз. Бу, Аллахнынъ бизге ве инсанларгъа олгъан лютуфындандыр. Факъат, инсанларнынъ чокъу шукюр этмей. Эй, зиндан аркъадашларым! Чешит танърылар даа яхшымы, ёкъса, кучюне къаршы турылмайджакъ тек бир Аллахмы? Аллахны быракъып да, табынгъанларынъыз, сизинъ ве аталарынъызнынъ такъкъан бир такъым исимлерден башкъа бир шей дегиль. Аллах олар акъкъында эр анги бир делиль эндирмеген. Укюм, садедже, Аллахкъа аиттир. О, сизге озюнден башкъасына ибадет этмеменъизни эмир эткен. Иште, дос-догъру дин будыр. Анджакъ, инсанларнынъ чокъу бильмей» («Юсуф» суреси, 12/38-40).

Хазрет-и Юсуфнынъ тюшлерни
табир этмеси
Хазрет-и Юсуф ондан тюшлерининъ ачыкъланмасыны сoрагъан эки зиндан аркъадашыны Хакъкъа давет эткенден сонъ, оларгъа деди: «Эй, зиндан аркъадашларым! (Тюшлеринъизге кельгенде,) биринъиз (даа эвель олгъаны киби) эфендисине шарап ичиреджек; дигери исе, асыладжакъ ве къушлар онынъ башындан (мийини) ашайджакъ. Ачыкъланмасыны сорагъан ишинъиз (бу шекильде) кесен-кес олды». (Сонъра, Юсуф) олардан къуртуладжагъыны бильген кимсеге деди: «Мени эфендинънинъ янында анъ (бельки, мени чыкъарыр)». Лякин, шейтан онъа эфендесине (бу меселени) анъмакъны унуттырды. Бу себептен (Юсуф) бир къач сене даа зинданда къалды» («Юсуф» суреси, 12/41-42 ает).
Нетиджеде, Юсуфнынъ (а.с.) айткъаны киби олды, шербетчи зиндандан чыкъып, эски вазифесине къайтты. Ашчы исе, идам этильди.
Базы тефсирджилерге коре, Юсуф (а.с.) Раббинден башкъасындан ярдым истегени ичюн, зелле (хата) ишледи. Бу зелле себебинден Юсуф беш йыл аписхане аятындан сонъ, еди йыл даа зинданда къалды. Бойледже, о, oн эки йыл зинданда къалды. Малик бин Динардан ривает этильгенине коре, Юсуф (а.с.) шербетчиге: «Мени эфендинънинъ янында анъ!» – дегенден сонъ, Аллах Тааля онъа бойле буюргъан: «Эй, Юсуф! Менден башкъасыны векиль эттинъ. Мен де сенинъ аписханедеки муддетини узатаджам!» Юсуф (а.с.) агъламагъа башлады ве: «Я, Раббим! Кедер ве беляларнынъ чокълугъындан юрегиме къасевет кельди, энди, бундан сонъ, агъызымдан бойле сёз чыкъмаз!» – деди.
Хасан Басрий Хазретлери бу аетни эр oкъугъанында агълай ве бойле дей эди: «Башымызгъа бир иш кельгенде, инсанларгъа чапамыз. Бу алымызнен сонъумыз не oладжакъ?»
Пейгъамберимиз (с.а.в.) буюра: «Аллах къардашым Юсуфкъа рахмет этсин! O шербетчиге: «Мени эфендинънинъ янында анъ!» – демесе эди, зинданда беш йылдан сонъ еди йыл даа къалмайджакъ эди» (Бурсевий, «Руху’ль-беян», IV, 264).
Лякин, Аллахнынъ пейгъамберлерге ве велилерге бергени белялар, сыкъынтылар ве чешит зорлукълар оларгъа джеза оларакъ дегиль, бир лютуф, мераметлик оларакъ бериле.
Хадис-и шерифте бойле буюрылгъан: «Аллах бир къулуны севгени вакъыт, онынъ устюне беляларыны къат-къат ёллар!» (Али Муттакъий, «Кензу’ль-уммаль», III, 334/6811).
Эбу Саид Худрий (р.а.) Пейгъамберимиз (с.а.в.) хаста олгъанда, оны зиярет эткен, ве онынъ къатлангъан буюк аджыларына шаат олгъан. Сахабе бу вакъианы бойле анълата: «Элимни устюне къойдым, сыджагъыны ёргъаннынъ устюнден ис эттим.
– Эй, Аллахнынъ Ресули, сыджагъынъыз пек юксек! – дедим.
– Биз (пейгъамберлер) бойлемиз. Белялар бизге къат-къат келе, бунъа бакъып, мукяфатлары да къат-къат бериле, – буюрды.
– Эй, Аллахнынъ Ресули! Инсанлардан энъ чокъ кимлер беляларгъа маруз къала? – деп сорадым.
– Пейгъамберлер! – деп, джевап берди.
– Сонъра кимлер? – сорадым.
– Сонъра салихлер! Олардан базысы фукъареликке о къадар тюшер ки, озюни къапатаджакъ ортюден башкъа бир шей тапып оламаз. Олар сизлер боллукъкъа севингенинъиз киби, белягъа севинелер» (Ибн Мадже, «Фитне», 23).
Девамы оладжакъ…

Лейля Умерова