Къуран – Аллахнынъ инсанларгъа йиберген энъ мукеммель ве сонъ мукъаддес китабыдыр. Къуран инсанларгъа догъру ёлны косьтерген бир хидает рехбери, муминлер ичюн бир рахмет, юректеки хасталыкълар ичюн бир шифадыр.
Билингени киби, Юдже Аллах инсаннынъ маддий идракининъ тышындадыр. Шу себептен, Аллах къулларына озь мурадыны ве истеклерини бильдирмек ичюн, мелекнинъ вастасынен, сайлангъан пейгъамберлерге хабер эткен (вахий йиберген). Сонъ мукъаддес китап олгъан Къуранны инсаниетке бильдирмек ве огретмек ичюн, Аллах Хазрет-и Мухаммед Пейгъамберни (с.а.с.) инсанлар арасында сайлап алгъан. Севгили Пейгъамберимиз Аллахтан вахий алып, инсанларны хакъ ёлуна давет эткен. Къурангъа озюнден асла бир шей къошмайып, муаррирлик де япмагъан. Бунъа коре, Къураннынъ бутюни – Аллахнынъ сёзюдир.
«Бир де, озьлерине илим берильгенлер, онынъ (Къураннынъ) акъикъатен Раббинъ тарафындан кельген бир керчек олгъаныны бильсинлер де, онъа инансынлар, бу саеде къальплери хузур ве ишанчкъа къавушсын. Шубесиз, Аллах иман эткенлерни кесен-кес догъру ёлгъа ёнельте» («Хадж» суреси, 22/54).
Къуран бутюн инсанларгъа, миллет, топракъ ве яшагъан девирни айырмадан, хитап эте. Къуран, инсан яшайышынынъ эр бир саасына: шахсий, маневий, иджтимаий, маддий… рехберлик япа.
Дюньяда олгъан эр бир киши озюне хас олгъан хусусиетлеринен ве табиатынен бири-биринден айрыла. Шу себептен эр кеснинъ омюр акъышы, зенааты, достлары, муити ве, атта, окъумагъа бегенген китабы фаркълы олур. Лякин «Сен кимсинъ, дининъ не?» – деп, суаль берильгенде, – «Мен бир мусульманым, Раббим – Аллах!» – деп, джевап берген эр ким Аллахнынъ къулу олгъаныны ве омюрининъ рехбери Къуран олгъаныны да унутмамалы.
Эскирген я да тек эвельки асырлар ичюн язылгъан бир китап дегиль! Къуран тек яш келинлерге, нагъышлангъан, Къуран къапларына къоюлып берильген ве бутюн омюр диварда асылгъан, ялынъыз эйилик ве дженазе дуаларында ортагъа къоюлгъан бир китап дегиль! Аксине, оны ачып окъумагъа ве манасыны огренмеге керекмиз. Чюнки Къураннынъ мундериджеси пек кенъиш, ичинде чешит дюнья ве ахиретнен багълы мевзулар булунмакъта.
Келинъиз, тасавур этейик, бири янъы фурун сатын алды. Онынъ устюнде чешит дёгмелери (кнопкалары) бар. Эр бирининъ не ичюн къулланылгъаныны бильмей. Не япаджакъ? Эльбетте, бойле шейлерни сатын алгъанда, къутусынынъ ичинде мытлакъа талиматы (инструкциясы) булуна. Меселеси бунынънен чезилир.
Инсан аяты бунъа ошай… Дюньягъа кельгенимизде, санки омюр сеяатына чыкъамыз. Къайда кетейик? Не догъру, не янълыш? Не япсакъ, Раббимиз бизден разы олур? Я да не япсакъ, Раббимизнинъ огюнде къыйметимизни джоярмыз? Бутюн бу суаллернинъ джевабыны мукъаддес китабымыз Къуран бере, ёл косьтере. Ненинъ догъру, ненинъ янълыш олгъаныны бельгилей. Бизим омюр талиматымыз ве омюр харитамыз – Къуран олмалы! Оны огренмек ичюн имкянлар ве себеплер къыдырмамыз лязим.
Къуран бизге не къазандыра?
Къуран бир рехбердир: «О китап (Къуран), онда асла шубе ёкътыр. О, муттакъийлер (сакъынгъанлар ве арынмакъ истегенлер) ичюн бир ёл косьтериджидир» («Бакъара» суреси, 2/2 ает).
Къуран энъ догъру ёлгъа ёнельте: «Шубесиз, бу Къуран энъ догъру ёлгъа ириштире, яхшы давранышларда булунгъан муминлерге, олар ичюн буюк бир мукяфат олгъаныны мужделей» («Исра» суреси, 17/9 ает).
Къыяметте шефаатчы оладжакъ. Пейгъамберимиз бойле буюргъан: «Къуран окъунъыз! Чюнки Къуран Къыямет кунюнде оны окъугъанларгъа шефаатчы оларакъ келеджек» (Муслим).
Къуран окъулгъан ерге мелеклер эне. Сахабелерден бири олгъан Усейд бин Худайр (р.а.) анълаткъан: «Бир гедже «Бакъара» суресини окъуй эдим. Атым исе, янымда байлы тура эди. Бир ара ат тепмеленмеге башлады. Окъумакъны токътаттым. Ат тынчланды. Окъумагъа девам этмеге башлагъанымда, ат кене тепмеленмеге башлай эди. Атта, огълум Яхъягъа бир шей олур деп, яныма алдым. О ан кокке бакъкъанымда, устюмде къандиллерге ошагъан бир шейлер олгъаныны корьдим. Сонъра олар, кокке догъру юкселип, козьден джоюлып кеттилер.
Саба, не олып кечкенлерни Ресулюллахкъа анълаттым. О манъа:
– Окъу, эй, Усейд, окъу! – буюрды… Сонъра да:
– Усейд! О корьгенлернинъ не олгъаныны билесинъми? – деп, сорады.
– Ёкъ, – дедим.
О вакъыт Аллах Ресули:
– Олар сенинъ Къуран тиляветини (окъугъанынъны) динълемеге кельген мелеклер эди. Эгер сен окъумагъа девам этсе эдинъ, сабагъа къадар сени динълейджек эдилер. О мелеклер, инсанлардан гизли къалмайджакъ, инсанлар да оларны коредежек, аля оладжакъ эди, – деп буюрды» (Бухари).
Акъикъатен, Къуран ондан сонъ башкъа иляхий китап кельмейджек сонъ мукъаддес китаптыр. Севгили Пейгъамберимиз вакъытындан кунюмизге къадар сакъланып кельген китаптыр. Къыймети пек буюк!
Аллаху Тааля бизге Къураннынъ акъкъыны бермеге насип этсин! Омюр сеяатымызда ёлумызны айдынлатсын! Юдже Аллах Къуранны аятымызгъа кечирмеге, дюнья ве ахирет аятымызны бахтлы оларакъ кечирмеге насип этсин! Амин…
Сафие Куртдеде