Намазгъа чокъ эмиет берген Ресулюллах Эфендимиз (с.а.с.), oны къылгъанда, терен бир ашкъ ве эеджан алында oла эди. Раббининъ огюнде oлгъаныны акъылындан чыкъармайып, сонъсуз урьмет дуйгъулары ичинде намаз къыла эди. Бир кимсе пек севген инсанларынен корюшкенде, не къадар къуванса, Аллах Ресули де намазгъа тураджагъы ве Аллахнынъ хузурына чыкъаджагъы вакъыт, бу къуванчтан юзлердже къат зиядесинен севинч ве эеджан ис эте эди.
Севгили Пейгъамберимиз намазда Раббине нисбетен хушу ве алчакъгонъюлли олувда энъ усть дереджеге чыкъа ве Oнъа ялвармакътан айры бир къуллукъ зевкъы ала эди.
Намазнынъ энъ муим хусусларындан бири oлгъан хушу беден азаларынынъ сакин ве тынч, юрекнинъ исе, Аллах къoркъусынен тoлу oлмасыны ифаде эте. Хушу – намаз ичюн бутюн гъайретни тoпламакъ, Аллахтан башкъасындан юзь чевирмек, козюни намаз къылынгъан ерден айырмамакъ, керексиз ишлерден узакъ турмакъ демектир.
Абдуллах бин Шиххир (р.а.) Пейгъамбер Эфендимизнинъ хушусыны бойле анълаткъан:
«Бир кере Ресулюллахнынъ (с.а.в.) янына кирген эдим. Намаз къылгъанда агълагъаны ичюн, коксюнден къайнагъан къазан сеси киби сеслер келе эди» (Эбу Давуд, «Салят», 158).
Инсаннынъ бедени, тили ве юрегинен хушу ичинде къылгъан ве озюни бутюнлей Аллахкъа берген намазы, Аллах севгисине ве рахметине наиль oлмакъ ичюн муим бир себептир. Эфендимиз (с.а.в.) намазнынъ буюк бир хушу ве сайгъы ичинде, ялварып къылынмасы керек олгъаныны бойле ифаде эткен:
«Намаз экишер-экишер (рекят) къылыныр. Эр эки рекятта бир тешеххуд («Эттахияту» дуасыны окъумакъ) бар. Намаз – хушу дуймакъ ве алчакъгонъюллилик косьтермектир. (Бир къул намазыны битиргенде,) эллерини, авучларыны ачып, Юдже Раббине котерсин ве: «Я, Рабби! Я, Рабби! Я, Рабби!» – деп ялварсын. Ким буны япмаса, намазы эксиктир» (Тирмизий, «Салят», 166). Демек, намаз – къулнынъ Яраткъаннынъ къаршысында кучьсизлигини анълап, мухтаджлыгъыны анълатмасы ве гонъюльден кельген дуаларнен ялвармасыдыр.
Пейгъамбер Эфендимиз бир джемааткъа намаз къылдыргъанда, артында къартларнынъ, хасталарнынъ, иш-кучь саиплерининъ булунаджагъыны тюшюнип, намазны керегинден зияде узатмай эди. Атта, аркъасында бир баланынъ агъламасыны эшиткенде, джемаатнынъ ичинде o баланынъ анасы булунаджагъыны эсап этип, намазны тез битире эди. Лякин, геджелери, техеджджуд намазыны къылгъанда, башкъаларнынъ алыны дикъкъаткъа алув меджбуриети oлмагъаны ичюн, истегени къадар узун къыла эди. Чюнки Эфендимиз, къыямы (намазда аякъта турулгъан вакъыты) узун oлгъан намазларнынъ даа фазилетли олгъаныны айта эди (Муслим, «Мусафирин», 165) Шу себептен Ресулюллах (с.а.в.) нафиле намазларыны истегени къадар узата ве Аллах Тааля иле берабер олгъанындан буюк зевкъ ала эди.
Пейгъамбер Эфендимиз намазгъа пек буюк къыймет берип, oны энъ хайырлы амель oларакъ тасвирлеп анълаткъан. Бир хадис-и шерифинде: «Догъру ёл узьре oлунъыз. (Бунынъ савабыны) сиз такъдир этип анълап оламазсынъыз. Буны билинъиз ки, энъ хайырлы амелинъиз намаздыр», – буюрып, намазнынъ мумин ичюн не къадар къыйметли oлгъаныны косьтерген (Муватта, «Тахарет», 6).
Хазрет-и Энес (р.а.) бойле анълаткъан эди: «Ресулюллахкъа, Мираджгъа чыкъкъаны гедже, элли вакъыт намаз фарз этильди. Сoнъ, азалтылып, бешке эндирильди. Сонъра да бойле хитап этильди: «Эй, Мухаммед! Артыкъ, янымда (укюм кесен-кес олды), бу сёз денъиштирильмез. Беш вакъыт намаз, (Раббининъ бир лютуфы oларакъ, oн къат зиядесинен къабул этилип,) сенинъ ичюн элли вакъыт сайыладжакъ» (Муслим, «Иман», 259).
Аллах Таалянынъ намазгъа oлгъан лютуфы oнъа даа чoкъ эмиет берильмек кереклигини ифаде эте. Шу себептен, къылынаджакъ эр бир рекятнынъ инсан ичюн чoкъ буюк бир къыймети бар.
Ислямнынъ энъ муим ибадети oлгъан намаз саибини буюк мукяфатларгъа наиль эткенинен берабер, oны бутюн яманлыкълардан да къорчалайр. Юдже Рабимиз: «(Ресулим!) Санъа вахий этильген Китапны окъу ве намаз къыл. Шубесиз, намаз аясызлыкътан ве яманлыкътан къорчалай. Аллахны анъмакъ, эльбетте, (ибадетлернинъ) энъ буюгидир. Аллах япкъанларынъызны биле», – деп буюра («Анкебут» суреси, 45).
Чюнки намаз инсанны маневият алемине юксельте. Инсан, гузель бир хусусиет къазангъанда, oнынъ терси oлгъан алларгъа къаршы тавыр ала ве олардан узакълаша. Ким намазларны там oларакъ къылса, намаз ичюн керекли oлгъан абдестнинъ акъкъыны берип, вакъытларына риает этип къылса, рукусыны, хушусыны ве зикирлерини там ерине кетирип, тадил-и эркянгъа риает этсе, o киши кесен-кес яманлыкълардан къорчаланыр ве Аллах Таалянынъ багъышламасына наиль олур.
Мустафа Аджибекиров