Селямлашув адабы (девамы) | ЦРО ДУМК

Среда

24

апреля

15
Шевваль
1445 | 2024
Утр.4:04
Вос.5:32
Обед.12:46
Пол.16:34
Веч.19:50
Ноч.21:18
Времена намазов
Календарь 2024

Намаз

Селямлашув адабы (девамы)

Опубликовано:

Динимизде селям бермек – суннет, джевабыны бермек исе, – фарздыр. Бу дуа ве ибадетнинъ инджеликлерини огренмеге девам этейик.
«Селям алейкум» ибареси тек бу дюньяда дегиль де, дженнетте де муминлер арасында яйыладжакъ. Селямлашув муминлер арасында севги, аркъадашлыкъ, мерхаметлик ве дигер хош дуйгъуларны сачып, дженнет къапыларыны ача.
Динимиз боюнджа ким биринджи селямлашмакъ керек?
Бунынъ белли сырасы бар. Пейгъамбер (с.а.с.) бойле буюргъан: «Кичиги буюгине селям берер, атлы – джаяв кеткенге, кеткен – отургъангъа, аз олгъанлары сайысы зиядедже олгъанларгъа» (Бухарий, «Истизан», 5-6).
Амма, эгер эки инсаннынъ яшы ве джемиеттеки ери тенъ олса, селямны биринджи оларакъ берген инсан энъ чокъ савап къазаныр. Пейгъамберимиз (с.а.с.) мубарек хадис-и шерифинде деген ки: «Аллахнынъ энъ севимли инсаны – биринджи оларакъ селям берген кимседир» (Эбу Давуд, «Адаб», 133). Ве башкъа хадисте: «Селямны биринджи берген адам экинджисинден даа хайырлыдыр», – дейиле (Эбу Давуд, «Адаб» 139).
Эгер мусульман джемаат арасына кирсе, о, биринджи селям бермек керек. Эгер джемааттан айырыладжакъ олса, сагълыкълашкъанда, «селям алейкум» сёзлеринен кетмек керек. Бу къаиде Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) суннеттидир, хадис-и шериф Эбу Давудда кече.
Хадиске коре, бир мусульман яшагъан ериндеки джемаатынынъ эписинен, бу инсанларнен таныш олса да, оларны бильмесе де, селямлашмакъ керек.
Абдуллах бин Амр (р.а.) тариф эткенине коре, бир инсан Мухаммед Пейгъамберден (с.а.с.) бойле сорагъан:
– Ислямда энъ эйи шей недир?
Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле джевап берген:
– Уйлелик емегине давет, бундан да гъайры, сен къаршынъдан кельген эр кеснен селямлашмакъ керексинъ! (Ибн Мадже, «Этъиме», 1).
Эбет, аз инсан яшагъан ерлерде ве джемаатнынъ чокъу мусульманлар олгъан къасабаларда бу пек къыйын дегиль, амма шеэр эалиси буюк сайыда олса, ве этрафтакилер фаркълы динлерни кутьсе, бу – бираз даа къыйын ола биле. Амма, бир шейге бакъмадан, ич олмадымы, яшагъан еримизнинъ джемаатынен селямлашсакъ, Мухаммед Пейгъамбернинъ (с.а.с.) суннети боюнджа яшагъан олурмыз.
Селямлашмакънынъ сынъыры ёкъ, куньде 10 кере биле олса да, селям бермек мумкюн. Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Эгер дин къардашынъызны корьсенъиз, онъа мытлакъа селям беринъиз. Эки сухбетдеш арасында таш, дивар я да дирек пейда олса, бу маниадан кечип, кене бир-биринен селямлашсынлар» (Эбу Давуд, «Адаб», 135).
Селямгъа джевап насыл олмалы?
Кечкен макъалемизде селямнынъ джевабы айны я да даа гузель олмакъ керек олгъаныны музакере эттик. Шимди исе, бунынъ эмиетини огренмеге теклиф этемиз.
«Бир инсан Мухаммед Пейгъамберге (с.а.с.) келип, «Эс-селяму алейкум!» – деп, котеринки сеснен айтты. Пейгъамберимиз (с.а.с.) онъа айны джевап берди ве бу инсан онынъ янына келип отурды. Пейгъамбер (с.а.с.) деди: «Бу – он савап къазанды». Бундан сонъ даа бир адам кельди ве «Эс-селяму алейкум ва рахметуллахи!» – деп селямлашты. Пейгъамберимиз онъа айны джевап берип, «Бу – йигирми савап къазанды», – деди. Бираз вакъыт кечкен сонъ, бир сахабе даа келип, «Эс-селяму алейкум ве рахметуллахи ве беракятуху!» – деп селямлашты. Пейгъамберимиз (с.а.с.) онен айны шекильде селямлашып, «Бу исе, – отуз савап къазанды», – деди» (Эбу Давуд, «Адаб», 131-132).
Эр бир мусульман эвге кельгенде, эв джемаатынен селямлашмакъ керек, бу – Аллахнынъ эмири ве Ресулюллахнынъ (с.а.с.) суннетидир. «Бир кере Мухаммед Пейгъамбер (с.а.с.) манъа бойле деди: «Огълум! Эвинъе киргенде, эв джемаатынен селямлаш. О вакъыт эвинъде берекет олур!» (Тирмизи, «Истизан»,10).
Къуран-ы Керимде бойле кече: e«Эвинъизге киргенде, бири-биринъизге мубарек ве Аллахнынъ адынен эйи селям беринъиз» («Нур» суреси, 24/61 ает).
Эгер инсан эвде бир озю яшаса, эвге киргенде селямлашыр ве озюне бу шекильде джевап берер: «Эс-селяму алейна ве аля ибадилляхи’с-салихин» («Бизге ве Аллахнынъ салих къулларына селям олсун!») (Муватта, «Селям», 8).
Пейгъамберимиз (с.а.с.) балаларны селям бермеге огретмек ичюн, оларгъа эр вакъыт биринджи селям бере эди.
Селям бермеге ясакъ олгъан вазиетлер.
Базы вазиетлерде селям бермек ве алмакъ ясакътыр.
— Инсан аякъёлда олгъанда, я да абдест алгъанда;
— Намаз къылгъан ве Къуран окъугъан вакъытта;
— Гунах амеллер япкъанда, софра башында алкоголь ичимликлер ичкенде я да джошкъун оюнларны ойнагъанда.
Биз бу аджайып «селямлашув» суннетининъ аман-аман бутюн инджеликлерини огрендик. Аллах бизге суннет боюнджа яшамагъа ве Онынъ разылыгъыны къазанмагъа къысмет этсин! Бир-биримизге чокъ-чокъ селям берейик.

Айше Дуран