Ялта… Къырымнынъ инджиси ве энъ гузель кошелеринден биридир. Дженктен сонъ, 1950-1960 йыллары Ялтанынъ сынъырлары кенъишлетильди ве бир къач кой шеэрнинъ эркянына кирсетильди. Бойле койлерден бири Ай- Васылдыр.
Эвель Ай-Васыл коюнде 3 джами бар эди. Аша маалле, Орта маалле ве Юкъары маалле джамилери. Олардан сакъланып къалгъан тек Аша маалле джамисидир. Бу джами 1840 сенеси къурулды. Совет девиринде клуб оларакъ ишлетильди.
Кунюмизде, Ялта районынынъ баш имамы вазифесини эда эткен Осман Топузнынъ тамырлары – Ай-Васылдандыр. Бабасы айны шу койде догъып буюди ве онынъ малюматына бинаэн, Аша маалле джами минаресининъ темели ве ашагъыдаки къысмы таштан, минаренинъ озю исе тахтадан ясалгъан эди. Йыллар девамында тахталар чюрюди ве 1937 сенеси шиддетли рузгяр себебинден минаре йыкъылды.
Къырымтатарлар Ватангъа авдет эткенинен, ибадетханелерни де къайтармакъ макъсадынен ишлер алып барыла башланды. Сёз юрютильген Аша маалле джамиси де мусульманларгъа къайтарылып, озь къапыларыны ачты. Осман агъа Топуз бу вакъиаларнынъ иштиракчиси олып, Ай-Васыл джамиси озь асыл вазифесине ве сыфатына гъайрыдан насыл этип кетирильгенини бойле хатырлай:
«Джами клуб оларакъ ишлетильгени себебинден бина сакъланып къалды. Лякин 1990 сенеси, бизлер авдет эткен сонъ, клуб да энди чалышмай эди. Джамини къайтармагъа ниетлендик ве 1992 сенеси макъсадымызгъа еттик, 1993 сенеси исе весикъаларны япып элимизге алдыкъ. Бирден тамир этмеге чаремиз олмады. Тек 2013 сенеси тамир ишлерини башладыкъ ве 6 йылдан берли джами тамири девам эте. Аллах насип этти – Ай-Васыл джамисини эндиден минаре яраштыра. Учь афта ичинде бу минарени къурып битирдик. Минаремизнинъ узунлыгъы 33 метр. 80 йылдан зияде Ялтада минаре ёкъ эди, чокъ шукюр, минарени де къурып чыкътыкъ, Муфтиятымыз дестек косьтерди, джемаат къол тутты, догъма ауткалы Иффет агъа Софу, джамининъ минаресини къурдырмакъ ичюн, пара айырмагъа ниетленген. Бир къач йыл эвельси рахметли олгъан Иффет агъанынъ васиетини 92 яшындаки татасы Джаиде ханым Софу ерине кетирди. Аллахнынъ ярдымы иле бу ишни екюнледик. Джами бар эди, амма корюнмей эди. Шимди исе Массандрадан энгенинен джами олгъан ер бирден белли ола».
Осман агъанынъ айткъанына коре, джума намазларына къошулгъан ватандашларымызнынъ сайысы кеткен сайын арта, хыным ве балалар ичюн Къуран дерслери алып барыла, эркеклер ичюн де группанынъ тешкиль этильмеси козьде тутула. Янъы къурулгъан минареден энди эзан чагъырыла ве онынъ сеси Ай-Васылгъа ве этрафына яйыла. Лякин япыладжакъ ишлер даа чокъ. Ильк невбетте, джами азбарынынъ абаданлаштырувы ве абдестханенинъ къурулмасыдыр. Бу куньге къадар девам эткени киби, ерли сакинлер ве тамырлары бу койден олгъан инсанларнынъ дестегинен бу ишлернинъ де сонъуна чыкъылыр, деп умют этиле.
АЛИЕ Сеферша