Хутба
МУКЪАДДЕС ЁЛДЖУЛЫКЪ – ХАДЖ
Опубликовано:
09.07.21 - МУКЪАДДЕС ЁЛДЖУЛЫКЪ – ХАДЖ اِنَّ اَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِى بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ فِيهِ اٰيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ اِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ اٰمِنًا وَلِلّٰهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَيْهِ سَبِيلاً [Инне эввеле бейтив вудыа лин-наси леллези бибеккете мубаракев ве худель лиль-алемин. Фихи аятум беййинатум мекъаму Ибрахим. Ве мен дехалеху кане амина. Ве лилляхи аляʼн-наси хиджджуʼль-бейти мениʼстетаа илейхи себиля…]. Мухтерем мусульманлар! Юдже Раббимиз Къуран-ы Керимде «Ал-и Имран» суресининъ 96 ве 97 аетлеринде бойле буюра: «Шубесиз, алемлерге берекет ве хидает чокърагъы оларакъ, инсанлар ичюн къурулгъан ильк эв (мабет) – Меккедеки (Кябедир). О ерде ап-ачыкъ нишанелер, Ибрахимнинъ макъамы бар. О ерге кирген аманлыкъта олур. Ёлуна кучю еткенлернинъ о эвге хадж этюви – Аллахнынъ инсанлар устюнде бир акъкъыдыр». Азиз муминлер! Хадж – Ислям динининъ беш темелинден биридир. Хадж – Раббимизнинъ разылыгъыны къазанмакъ ичюн Кябени таваф этмек, Арафатта вакъфеге турмакътыр. Мубарек бир ёлджулыкънен дюньянынъ дёрт бир тарафындан Меккеге кельген муминлернинъ куньде беш вакъыт ёнельгенлери Кябенинъ кольгесинде корюшмесидир. Аллахнынъ эвини зиярет этмек ичюн ёлгъа чыкъкъан шу муминлерге Къуран бойле сеслене: «Хадж – белли айлардадыр. Ким о айларда хаджгъа ниет этсе (ихрамына сарылса), хадж эснасында къадынгъа якъынлашмакъ, гунах сайылгъан давранышларгъа ёнельмек, къавгъа этмек ёкътыр. Не хайыр ишлесенъиз, Аллах оны биле» («Бакъара» суреси, 2/197). Къыйметли мусульманлар! Хаджгъа ниет этип ёлгъа чыкъкъан мусульман, беденинен ихрамгъа, рухунен такъва урбасына сарыла. Аллах ве Ресулининъ эмирлерине таби оладжагъына, эр тюрлю гунах, ярамайлыкъ ве чиркинликтен узакъ тураджагъына сёз бере. Тюслери, тиллери, мемлекетлери фаркълы, амма гъаелери айны олгъан мумин къардашларынен берабер тельбиелер кетире. Адым-адым хаджылыкъны ерине кетирген эр мусульман Пейгъамберимизнинъ шу муждесине умют багълай: «Аллах тарафындан къабул этильген хаджнынъ къаршылыгъы ялынъыз дженнеттир» (Бухарий, «Умре», 1). Бу муждеге иришмек истеген хаджылар Арафаткъа чыкъып, махшернинъ сынамасыны япалар. Арафат вакъфесинден сонъра, бир сув ташкъыны киби акъып, Музделифеге кельген хаджылар, бу ерден Минагъа кечелер. Джемератта шейтангъа таш аткъан муминлер, асылында, шейтаннен берабер гунахкъа чагъыргъан нефсине, хырсына, кинине де таш аталар. Сонъра, зиярет тавафыны япмакъ ичюн Кябеге ёнелелер. Бакъышларыны Кябеге, гонъюлини Аллахкъа чевирелер. Азиз мусульманлар! Хадж мумин ичюн там манада бир денъишмедир. Хаджылар Хз. Ибрахимнинъ вефасына, Хз. Исмаилнинъ теслимиетине, Хз. Хаджернинъ тевеккюлине сарыла. Олар киби, Хакъ ёлуна джаныны къурбан этмеге адайлар. Пейгъамберимизнинъ аякъ излерининъ олгъаны ерлерде кезген эр хаджы, сабырны, шукюрни, тирилишни ве хузурны бир арада дуя. Такъва иле япкъан бутюн ибадетлерининъ савабыны джоймамакъ ичюн, муминлер эр тюрлю чиркин сёз ве яман арекетлерден узакъ олмакъ кереклер. Хадж ибадети япылгъанда, ич бир джанлыны ынджытмамакъ ве табиаткъа асла зарар бермемек керек. О кюньге къадар япкъан хаталарынындан ве ишлеген гунахларынындан арынып, оларны кечимишинде къалдыргъан хаджы, бундан сонъраки аятында бир даа бу янълышларгъа къайтмамакъ керек. Джемаатымыздан хаджылыкъкъа кетеджек бутюн диндашларымызнынъ хаджлары мебрур (къабул) олмасыны Юдже Раббимизден тилеймиз. Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан эди: «Хаджгъа ве умреге кеткенлер Аллахнынъ эльчилеридир. Аллахкъа дуа этселер, Аллах оларнынъ дуаларыны къабул этер. Аллахтан гунахларынынъ багъышланмасыны истеселер, Аллах оларнынъ гунахларыны багъышлар» (Ибн Мадже, «Менасик», 5). Юдже Раббимиз эр биримизге хайырлысынен хаджылыкъ ибадетини ерине кетирмеге насип эйлесин.
АЛЛАХКЪА БОРДЖ БЕРМЕК
Опубликовано:
02.07.21 – АЛЛАХКЪА БОРДЖ БЕРМЕК وَاَقْرَضُوا اللّٰهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ اَجْرٌ كَرِيمٌ [… ве экърадуллахе къардан хасеней юдаафу лехум ве лехум эджрун керим]. Сайгъылы муминлер! Къуранда, бир чокъ аетте Аллахкъа «къарз-ы хасен» – «гузель бордж» бермек сёзю кече. Къарз, яни бордж, – белли бир паранынъ, малнынъ я да менфаатнынъ къайтарылмасы шартынен берильмесидир. «Гузель бордж» исе, тешеккюр истемеден, хатырлатып турмадан, устюнден фаиз къоймадан, элял малдан айырылгъан ве, энъ муими, Аллах ризасы ичюн берильген бордждыр. Бойле борджынынъ савабы буюктир. Бойле бордж садакъаларнен берабер Аллах ичюн япылмасы истенильген бир инфакътыр. Юдже Раббимиз бойле гузель борджларны садакъаланен берабер анъып, онъа берильген бордж олгъаныны бильдире. «Хадид» суресининъ 18-инджи аетинде бойле буюрыла: «Садакъа берген эркеклерге ве садакъа берген къадынларгъа ве Аллахкъа гузель бордж бергенлерге бергенлерининъ къаршылыгъы къат-къат оденир ве олар ичюн дегерли бир мукяфат бар». Урьметли муминлер! Эбу Хурейре (р.а.) севгили Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) бойле буюргъаныны ривает эте: «Аллах Къыямет куню хузурына алгъан инсангъа бойле сесленеджек: «Эй, инсан! Сен дюньяда экенде, Мен хасталангъан эдим, лякин сен Мени зиярет этмединъ. Не ичюн Мени зиярет этмединъ?» Инсан бойле джевап береджек: «Я, Раббим! Сен алемлернинъ Раббисинъ, хасталанмакъ киби нокъсанлыкълардан узакъсынъ, мен Сени насыл зиярет этип олур эдим?» Бунъа джевап оларакъ, Аллах Тааля бойле буюраджакъ: «Эбет, лякин фелян къулум хасталангъан эди де, оны зиярет этмеген эдинъ, эгер оны зиярет эткен олсанъ, Мени онынъ янында тападжагъынъны бильмей эдинъми?» Кене Аллах Тааля: «Эй, инсан! Сен дюньяда экенде, сенден ашайджакъ истеген эдим де, сен Манъа бермединъ. Не ичюн Мени тоюрмадынъ?» – деп сорайджакъ. Инсан да: «Раббим! Сен алемлернинъ Раббисинъ, мен Сени насыл тоюрып олур эдим?» – деп, джевап бергенде, Аллах Тааля бойле буюраджакъ: «Эбет, лякин фелян къулум сенден ашайджакъ истегенде, онъа бермединъ, эгер оны тоюрса эдинъ, Мени онынъ янында тападжагъынъны бильмей эдинъми?» Кене Аллах Тааля «Эй, инсан! Сен дюньяда экенде, сенден сув истеген эдим де сен Манъа сув бермеген эдинъ. Не ичюн Манъа сув бермедин?» – деп сорайджакъ. Инсан: «Я, Раббим, Сен алемлернинъ Раббисинъ, мен Санъа насыл сув берип олур эдим?» – дегени вакъыт, Юдже Аллах бойле буюраджакъ: «Эбет, амма фелян къулум сенден сув истегени алда, онъа сув бермеген эдинъ, эгер берген олса эдинъ, Мени онынъ янында тападжагъынъны бильмей эдинъми» (Муслим, «Бирр», 13). Азиз диндашларым! Шу ривает бизге косьтере ки, дюньяда япылгъан эр эйилик Аллах озюне япылгъан бир эйилик сайылыр. Севгили Пейгъамберимизнинъ «Аллахны корьгени киби ибадет этмек» оларакъ тариф эткени «ихсан», иште, тамам будыр (Бухарий, «Иман», 1). Билейик ки, эр эйилик Аллахкъа берильген бир бордж кибидир. Бойле экен, япкъанымыз ве япаджагъымыз эр эйиликнинъ Юдже Аллах къатында дегерленип, бизге лютуф, ихсан, рахмет, магъфирет ве Раббимизнинъ разылыгъы оларакъ къайтаджагъыны унутмайыкъ. Юдже Раббимиз эр биримизге эйиликлер япкъан, эйилик япмакъта бир-биримизнен ярышкъан къуллардан олмагъа насип эйлесин. Мухтаджларымызгъа ярдым этейик, джамилеримизге садакъа бирип, оларны джанландырайыкъ, бир-биримизге ярдым этейик ки, Аллаху Тааля шу эйиликлеримизни бизге, савапларыны арттыраракъ, къайтарсын.
АДАЛЕТЛИ ОЛМАКЪ
Опубликовано:
25.06.21 – АДАЛЕТЛИ ОЛМАКЪ اِنَّ اللّٰهَ يَاْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْاِحْسَانِ وَاِيتَاءِ ذِى الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ [Иннеллахе емуру биль-адли вель-ихсани ве итаи зиль-къурба ве енха аниʼль-фехшаи вель-мункери вель-бегъй. Еизукум леаллекум тезеккерун]. Азиз муминлер! Юдже динимизнинъ эсасларындан бири – адалеттир. Адалет – акъкъыны акъ саибине бермектир, ич бир кимсенинъ акъкъына кирмемектир. Юдже Раббимизнинъ 99 гузель адындан бири де Эль-Адль – Адалетлидир. Аллах къулларына эр вакъыт адалетли даврана ве буны бизге де эмир эте. Къуранда, «Нахль» суресининъ 90-ынджы аетинде бойле буюрыла: «Шубесиз, Аллах адалетни, эйиликни ве якъынларгъа ярдым бермекни эмир эте, намуссызлыкъны, яманлыкъны ве исьянны исе, ясакълай». Къуллугъымыз бир къушнынъ эки къанатына ошай, – бир къанаты – тевхид, дигер къанаты да – адалеттир. Тевхид – Аллахны тек илях къабул этмек, эр шей О къойгъан къаиделернен арекет эткенине инанмакъ ве Онынъ буюргъанларыны ерине кетирмектир. Адалет исе, инсанлардан башлап, бутюн яратылгъанларгъа нисбетен догъру олмакътыр. Тевхид олмагъан ерде ширк, адалет олмагъан ерде зулум бар. Юдже Аллах ширкни асыл да афу этмей, зулумгъа исе, асыл да разылыкъ бермей. Эгер адалетсизлик япылып, бир кимсенинъ акъкъына кирильсе, бунъа къул акъкъы дейлер. Динимизге коре, акъкъы кечкен инсан зулум эткен кимсени багъышламаса, Аллах да оны багъышламаз. Бунъа коре, хадислерде буюрылгъаны киби, Къыямет кунюнде биревнинъ акъкъыны къайтармакъ ичюн савапларны берген, саваплары биткенде де, онынъ гунахлары устюне юкленген кишининъ алы пек агъыр оладжакъ. Бунъа коре, ахиретимизни къуртараджакъ тевхид ве адалет деген эки муим меселеде эр вакъыт сонъ дередже дикъкъатлы олмакъ керекмиз. Акъкъына киргенимиз кишилернинъ акъларыны къайтарып, олардан эляллыкъ сорамакъ керекмиз. Сайгъылы джемаат! Юдже Аллах бизлерге, озюмизге къаршы олса биле, атта, ана-бабамызгъа ве якъынларымызгъа къаршы олса биле, эр даим адалетли олмакъны эмир эте. Мусульманынъ яшайышы адалет узьре олмалы. Севгенлеримиз зарар кореджек, гъайып этеджек деп, адалеттен айрылмамакъ керек. Раббимиз шу мевзуда къарарларымызны объектив шекильде бермек кереклигимизни беян эте. «Маиде» суресининъ 8-инджи аетинде бойле буюрыла: «Эй, иман эткенлер! Адалетнен шаатлыкъ эткенде, Аллах ичюн метин олунъыз. Бир топлулыкъкъа олгъан кин сизни адиль давранмакътан вазгечирмесин. Адалетли олунъыз, чюнки бу такъвагъа даа якъындыр. Аллах къоркъунъыз, шубесиз, О, япкъанларынъыздан хабердардыр». Къыйметли мусульманлар! Адалет анджакъ махкемелерде олмакъ керек деген фикир янълыштыр. Адалет бир мусульман аятынынъ эр бир анында, эр саасында, душмангъа къаршы биле олмакъ керек. Адалет ишимизде олмакъ керек. Япкъан ишимизнинъ акъкъыны бермесек, я да иш саиби ишчилерине акъларыны адалетли бермесе, бу зулум демектир. Адалет ювамызда да олмакъ керек. Балаларымызгъа мисаль олып, оларны догъру сёзлю ве догъру арекетли олмаларына ёнлендирмек керекмиз. Балаларымызнен адалетли олмалымыз, берген сёзлерни тутмалымыз, бирине дигеринден аз алякъа косьтермемек керекмиз, васиет ве мирас меселесинде адиль олмалымыз. Унутмайыкъ, Юдже Аллах Къуранда адалетли олгъанларны севгенини, зулум эткенлерни исе, асыл да севмегенини бильдире (Меселя: «Маиде», 5/42; «Шура», 42/40). Раббим эпимизге хайырлы къысметлер багъышласын, аятымызнынъ эр саасында адалетли олмакъны насип эйлесин. Къул акъкъына кирмектен узакъ эйлесин, эйиликлер япмагъа насип эйлесин. Миллетимизнинъ, умметимизнинъ тирилиги ичюн арекет этмекни, джамилеримизге ярдым этип, садакъалар берип, оларны джанландырмакъны насип эйлесин. Юдже Раббимиз япкъан арекетлеримизни берекетлендирсин ве эпимизни озь разылыгъынынъ ёлуна ириштирсин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=GycGhQMoTUw[/embed]
ЧАЛЫШКЪАНЛАР АЛЛАХНЫНЪ СЕВГИЛИ КЪУЛЛАРЫДЫР
Опубликовано:
18.06.21 - ЧАЛЫШКЪАНЛАР АЛЛАХНЫНЪ СЕВГИЛИ КЪУЛЛАРЫДЫР وَاَن لَيْسَ لِلْاِنْسَانِ اِلَّا مَا سَعَى وَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: مَا اَكَلَ اَحَدٌ طَعَامًا قَطُّ خَيْرًا مِنْ اَنْ يَاْكُلَ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ وَاِنَّ نَبِىَّ اللّٰهِ دَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلَامُ كَانَ يَاْكُلُ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ [Ве эль лейсе лиль-инсани илля ма сеа. Ве къале расулюллахи, салляллаху алейхи ве селем: «Ма экеле эхадун тааман къатту хайрам мин эй екуле мин амели едихи ве инне небиййеллахи Давуде (а.с.) кяне екулю мин амели едихи]. Мухтерем мусульманлар! Юдже Аллах энъ гузель шекильде яратып, яратылгъанларнынъ энъ шерефлиси эткени инсангъа сайысыз ниметлер багъышлады. Амма, бу ниметлерни къазанып, олардан файдаланмасыны инсанынъ чалышмасына багълады. Бунъа коре, Аллах Тааля Къуранда, «Неджм» суресининъ 39-ынджы аетинде бойле буюра: «Инсан ичюн чалышып тырышкъанындан гъайрысы ёкътыр». Хазрет-и Пейгъамбер де бир хадис-и шерифинде шу керчекни бойле анълата: «Ич кимсе озь элининъ эмегинден даа хайырлысыны ашамагъан. Аллахнынъ Пейгъамбери Давуд да озь элининъ эмегинден ашагъан эди» (Бухарий, «Бую», 15). Дегерли муминлер! Аят инсаны кечимини къазанмакъ ичюн курешмеге меджбур эте. Рызыкъ Аллахтан олса да, оны къазанмакъ ичюн чалышып тырышмакъ инсангъа тюше. Динимизде, ахирет аятыны къазанмакъ адына олса биле, чалышмакъны ташлап, тамамен дюньядан чекильмек, омюр бою ялынъыз бир аят яшамакъ, къыскъасы, рухбанлыкъ (монашество) ясакълангъан. Ислямгъа коре эмек, элял къазанч ве манъалй тери мубаректир, мукъаддестир. Мусульман, бир тарафтан, дюньясыны къазанмакъ, дигер тарафтан да, ахирети ичюн азырлыкъ япмасы керек. Бутюн пейгъамберлернинъ бир иш ве зенаатнен огърашмалары, ве даа сонъра пейгъамберлер оларакъ сайланмалары сонъ дередже дикъкъат чекиджидир. Мусульманлар Хазрет-и Пейгъамбернинъ бу сёзюне дикъкъат этмели: «Чалышып къазангъан кимселер Аллахнынъ севгили къулларыдыр». Аллах Ресулининъ шу муждесине иришмек ичюн муминлер токътамадан, болдурмадан чалышмакъны озьлери ичюн бир эсас оларакъ бильмек кереклер. Къыйметли мусульманлар! Озь эллерини, акъылыны, къабилиетлерини къулланып, арекет эткен инсан озю ве якъынлары ичюн мытлакъ етерли рызыкъ къазаныр. Етер ки, арекет этсин. Аталарымыз айткъаны киби, къайда арекет, анда берекет. Хутбени Хазрет-и Пейгъамбернен сахабелери арасында олып кечкен ве чалышмакънынъ дегерини ортагъа къойгъан ашагъыдаки къонушманен битирмеге истейим. Бир кунь Аллахнынъ Ресули (с.а.с.) сахабелеринен сухбет эткенде, кучьлю ве мазаллы бир адамнынъ чалышмакъ ичюн кеткенини корелер. Отургъанлардан базылары онынъ чалышмагъа олгъан авеслигини гъарип корип, – «Эй, Аллахнынъ эльчиси, бу адам чокъ чалышмакъ ерине кучюни Аллах ёлунда къуллангъайды», – дегенлер. Бунъа джевап оларакъ Пейгъамберимиз бойле буюргъан: «Ёкъ, янълыш тюшюнесинъиз. Эгер шу адам балачыкъларыны бакъмакъ ичюн чалышса, Аллах ёлундадыр. Эгер къарт ана-бабасынынъ ихтияджларыны корьмек ичюн чалышса, кене Аллах ёлундадыр. Эгер озюнинъ иззети ве шерефи ичюн чалышса, кене Аллах ёлундадыр. Амма рия ве косьтериш ичюн чалышмагъа тырышса, иште, о заман, о, шейтанынъ ёлундадыр» (Табераний, «Эль-Муджемуʼль-эвсат», VII, 56). Бир мусульман эм озюни ве къорантасыны бакъмакъ ичюн тырышмалы, эм де, кучю ве Аллах берген берекети черчивесинде якъынларына, сой-сопкъа, мухтаджларгъа ярдым этмели, джамилерге садакъа бирип, оларны джанландырмалы. Юдже Раббимиз япкъан арекетлеримизни берекетлендирсин ве эпимизни озь разылыгъынынъ ёлуна ириштирсин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=UqHBFwq1WFA[/embed]
АЛЛАХНЫ ВЕ РЕСУЛИНИ СЕВМЕК
Опубликовано:
АЛЛАХНЫ ВЕ РЕСУЛИНИ СЕВМЕК وَالَّذِينَ اٰمَنُوا اَشَدُّ حُبًّا لِلّٰهِ وَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: مَنْ كَانَتْ لَهُ هٰذِهِ الصِّفَاتُ الثَّلَاثُ ذُوقَ الْاِيمَانَ: اَنْ يُحِبَّ اللّٰهَ وَرَسُولَهُ اَكْثَرَ مِنْ اَىِّ شَخْصٍ اٰخَرٍ ، وَاَنْ يُحِبَّ مَنْ يُحِبَّهُ فِى سَبِيلِ اللّٰهِ وَحْدِهِ ، وَيَخَافَ مِنَ الْكُفْرِ بَعْدَ الْاِيمَانِ كَمَا يَخَافَ اَنْ يُلْقَى بِهِ فِى النَّارِ [Веллезине амену эшедду хуббель лиллях. Ве къале расулюллахи, салляллаху алейхи ве селлем: «Мен кянет леху хазихиʼс-сыфатуʼс-селясу зукъаʼль-иман: эй юхиббеллахе ве расулеху эксера мин эййи шахсин ахар, ве эй юхиббе мей юхиббеху фи себилилляхи вахдихи, ве ехафе минеʼль-куфри бадеʼль-имани кема ехафе эй юлькъа бихи фин-нар]. Азиз муминлер! Аллахнынъ бар олгъан алемге ве рухумызгъа накъыш эткени энъ гузель дуйгъы – севгидир. Севги инсанны Раббине багълагъан, гонъюллерни бирлештирген, аятны маналы япкъан тенъи олмагъан бир дуйгъудыр. Ойле ки, Аллах Къуран-ы Керимде, «Рум» суресининъ 21-инджи аетинде самимий севгининъ Юдже Раббимизнинъ бар олувы делиллеринден бири олгъаныны айта. Севильмеге энъ зияде лайыкъ олгъан, ич шубесиз, Аллах Таалядыр. Онынъ 99 гузель адындан бири «Ведуд» – Севген манасындадыр. Севгини О яратты, севмекни ве севильмекни инсангъа О огретти. Бутюн севгилернинъ менбасы Одыр. Бутюн кяинат Онынъ севги ве мерхаметинен аякъта тура. Къыйметли мусульманлар! Къуранда, «Бакъара» суресининъ 165-инджи аетинде «Иман эткенлернинъ Аллах севгиси чокъ къувветлидир», – буюрыла. Эбет, бир муминнинъ юрегинде энъ дегерли коше Аллахнынъ севгисине айырылгъан. Мумин Раббини шартсыз ве сынъырсыз бир шекильде, ихляс ве урьмет иле севе. Айны вакъытта, Аллахнынъ севгисине ляйыкъ бир къул олмакъ ичюн гъайрет эте. Мумин киши Аллахкъа дуйгъан терен севгинен бутюн яратылгъанларгъа рахмет бакъышынен бакъа. Яраткъандан себеп яратылгъанларны севе! Бизни ёкътан бар эткен ве бу дюньяда олгъан эр шейимизни бизге багъышлагъан Раббимизни, эльбетте, эр шейден зияде севмек керекмиз. Дегерли муминлер! Муминнинъ юреги Аллах Ресули (с.а.с) севгисинен де толудыр. Чюнки Пейгъамберимизни севмек бизге онынъ уммети олмакъ шерефини багъышлагъан Раббимизни севмектен келе. Юдже Раббимиз Пейгъамберимиз ёлунен бизге ве якъынларымызгъа дженнет ёлуны косьтерди. Азрет-и Пейгъамберни севмек ичюн, онынъ насыл бир инсан олгъаныны огренмек керекмиз. Пейгъамберимизнинъ аятыны ве суннетини огренген кимсе, инсанларнынъ энъ гузелини, эльбетте, север. Мумин биле ки, Пейгъамберимизни севмек – онынъ бизге эманет оларакъ къалдыргъаны юдже китабымыз Къурангъа ве икмет толу Суннетине сым-сыкъ сарылмакъ демектир. Онынъ ёлундан кетмек, онынъ севгенлерини севмек, онынъ ахлякъыны менимсемектир. Инсанны арекет меселесинде энъ зияде мотивация эткен шей – онынъ дуйгъуларыдыр. Бильги ве тюшюнджелеримиз дуйгъуларымызгъа кечмесе, амельге кечмей. Иште, шу себептен биле, Аллахнынъ динини шахсий ве иджтимаий аятымызда яшатмакъ ичюн Раббимизни ве Ресулини эр шейден чокъ севмеге мухтаджмыз. Азиз мусульманлар! Аллах ве Пейгъамбер севгиси имандандыр. Севгили Пейгъамберимиз (с.а.с) бир хадислеринде бойле буюргъан: «Шу учь хусусиет кимде бар исе, о киши иманнынъ дадына иришир: Аллахны ве Ресулини эр кестен зияде севмек; севген инсанны анджакъ Аллах ичюн севмек; атешке атылмакътан насыл къоркъкъан олса, имандан сонъра куфюрге къайтмакътан да ойледже къоркъмакъ» (Бухарий, «Иман», 9). Юдже Аллах Раббимизни ве Пейгъамберимизни севген, диндашларыны севген, ве бу севгинен къулукъ япкъан ве бирлик олгъан муминлер олмамызны насип эйлесин. Бир беден киби олайыкъ, мухтаджларымызгъа ярдым этейик, джамилеримизге садакъа бирип, оларны джанландырайыкъ, бир-биримизге ярдым этейик ки, Аллаху Тааля бизни ве якъынларымызны дженнетлик эйлесин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=5HALE7sQ0jU&t=2s[/embed]
ЭВЛЯТЛАРЫМЫЗГЪА КЪУРАН ОГРЕТМЕК
Опубликовано:
04.06.21 – ЭВЛЯТЛАРЫМЫЗГЪА КЪУРАН ОГРЕТМЕК الر كِتَابٌ اَنزَلْنَاهُ اِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ بِاِذْنِ رَبِّهِمْ اِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ وَعَنِ النَّبِىِّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْاٰنَ وَعَلَّمَهُ [Элиф, лям, ра. Китабун энзельнаху илейке литухридже’н-насе мине’з-зулюмати иля’н-нури биизни раббихим иля сыраты’ль-азизи’ль-хамид. Ве ани’н-небийи (с.а.с.) къале: «Хайрукум мен теаллеме’ль-Къуръане ве аллемеху]. Азиз джемаат! Юдже Раббимиз «Ибрахим» суресининъ ильк аетинде бойле буюра: «Элиф. Лям. Ра. (Эй, Мухаммед!) Бу Китапны санъа инсанларны, Рабблерининъ изининен, къаранлыкълардан ярыкъкъа, азиз, макътавгъа ляйыкъ Аллахнынъ ёлуна чыкъарманъ ичюн эндирдик». Мевзунен алякъалы хадисте исе, севгили Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Инсан огълу ольгени вакъыт, амеллери кесиле. Бу учь амель истиснадыр: садакъа-и джарие (файдасы девам эткен садакъа); файдаланылгъан илим; ве онъа дуа эткен хайырлы бир эвлят» (Муслим, «Васиет», 14). Къыйметли мусульманлар! Юдже Раббимиз Пейгъамберимиз (с.а.с.) вастасынен инсанлыкъкъа мухтешем бир китап лютуф этти. Шу китап бизге яратылышымызнынъ икметини, бар олувымызнынъ гъаесини огрете. Аятнынъ иманнен мана къазанаджагъыны, инсаннынъ къуллукънен юджеледжегини бильдире. Муминлер он дёрт асырдыр бу китапны зеинлерине, гонъюллерине накъыш эте. Онъа сарсылмаз бир иманнен, терен бир севгинен багълана. Хидает рехберимиз ве къуртулыш себебимиз олгъан Къуран-ы Керим Юдже Раббимизнинъ биз, муминлерге энъ буюк эдиеси, севгили Пейгъамберимизнинъ бизге къалдыргъаны энъ юдже эманетидир. Инсангъа бу дюньяда ве келеджек дюньяда бахтлы олмакъны огреткен, бизни Юдже Раббимиз Аллаху Таалягъа якъынлаштыргъан бир китаптыр. Бунъа коре биз кунюмизни ве ярынымызны онынъ рехберлигинде тертип этемиз. Къураннынъ огреткенлерини, динимизнинъ эсасыны, элял ве харамны азиз явруларымызгъа да огретмек ичюн гъайрет косьтеремиз. Азиз муминлер! Балаларымыз Юдже Аллахнынъ бизге эманетидир. Ана-бабанынъ эвляды ичюн япаджакъ энъ муим вазифеси – оны динини бильген, месулиетлерини анълагъан ве ерине кетирген, миллетине ве инсанлыкъкъа файдалы оларакъ етиштирмектир. Пейгъамберимиз (с.а.с) буюргъанына коре: «Ич бир ана-баба баласына гузель тербиеден даа къыйметли бир мирас къалдырмагъан» (Тирмизий, «Бирр», 33). Аллахкъа чокъ шукюрлер олсун ки, Къырымда Къалай медресеси чалыша. Медресемизнинъ огълан балалар, къыз балалар ве хафызлыкъ болюклери келедежек талебелер ичюн ачыкътыр. Бунен берабер, бир чокъ джами, месджит ве дин джемиетлери янында Къуран огренюв курслары чалыша, махсус яз татилинде балалар ичюн язлыкъ Къуран огретюв лагерьлери тешкиль этиле. Буларгъа эмиет берип, балаларымызнынъ бош вакъытындан файдаланып, оларгъа Къуранны огретейик, Къураннынъ ёлуны косьтерейик. Явруларымызнынъ тер-темиз юреклеринде иман ве Ислам, догърулыкъ ве намус, шефкъат ве мерхамет, севги ве сайгъы, адалет, къардашлыкъ, ярдымлашув истеги, гузель ахлякъ ерлешсин. Къыйметли муминлер! Язлыкъ татилинде джамилеримизде ачыладжакъ Къуран дерслерини фырсат билейик. Балаларымызнынъ бу дерслерге къошулмаларына ана-бабаларыны, къартбаба-биталарыны тешвикъ этейик! Эвлятларымызны Къураннынъ айдынлыгъындан махрум къалдырмайыкъ. Озюмиз де балаларымызгъа орьнек оладжакъ шекильде Къуранны окъумакъ, анъламакъ, тюшюнип, ибрет алмакъ ве аятымызгъа рехбер этмек ичюн гъайрет косьтерейик. Юдже Китабымызнынъ ве Пейгъамбер эфендимизнинъ ёлунда аятына шекиль берген несиллер етиштирмек ичюн тырышайыкъ. Хутбени Хазрет-и Пейгъамбернинъ шу хадисинен битирем: «Сизинъ энъ хайырлынъыз Къуранны огренген ве огреткендир» (Тирмизий, «Федаилю’ль-Къуран», 15). [embed]https://www.youtube.com/watch?v=KtAee2gjrp8[/embed]
ЭЛЯЛ-ХАРАМ ХАССАСИЕТИ
Опубликовано:
28.05.21 – ЭЛЯЛ-ХАРАМ ХАССАСИЕТИ وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ حَلَالًا طَيِّبًا ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِى اَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ [Ве кулю мимма разекъакумуллаху халялян таййиба. Вет-текъуллахе’ллези энтум бихи муминун]. Азиз муминлер! Инсан, аятыны девам эте бильмеси ичюн, базы темель ихтияджларгъа аджет дуя. Аллахнынъ эмиринен, мусульман бир киши шу ихтияджларынынъ къаршыланмасында сёзлернинъ, арекетлернинъ, ашайтнынъ элял олмасына дикъкъат этмели, ясакъ олгъан харам шейлерден сакъынмалы. Элял – инсан яратылышына келишкен, файдалы ве диний джиэттен япылмасы сербест олгъан гузелликлердир. Харам исе, – инсаннынъ озюне, намусына ве шерефине зарар берген, динде де япылмасы ясакълангъан чиркин шейлердир. Мерхаметли Раббимиз инсанны яратып, оны чаресиз къалдырмады, дюнья ёлджулыгъы вакъытында къаршылашаджагъы меселелерни ве чезим ёлларыны ачыкълады. Аллахнынъ Яратыджы оларакъ сызгъан сынъырлары бизни хорламакъ ичюн дегиль, аксине, ахлякъ джеэтинден пишкин, акъыл ве беден тарафындан сагълам, намуслы ве дегерли олмамыз ичюндир. Сайгъылы мусульманлар! Къурангъа коре кесильмеден ольген айван эти, Аллахнынъ ады анъылмадан чалынгъан айванлар, акъкъан къан, домузнынъ эти ве ондан япылгъан маллар да харамдыр. Акъылны ве ирадени гъайып эткен, бунъа коре де инсанны инсанлыкътан чыкъаргъан эр тюрлю ички ве наркотик мадде харамдыр. Эмек бермейип, тер тёкмеден къазанылгъан, шанскъа таялы къумар – азарт оюнлары да харамдыр («Маиде» суреси, 5/90). Алдатып, акъсыз оларакъ къазанылгъан келирлер де динимизде харамдыр («Ниса» суреси, 4/29). Дегерли мусульманлар! Хусусан, ашайт меселесинде де элял ве харамгъа дикъкъат этильмек керек. Аят китабымыз Къуран, ашайтнен алякъалы принциплерни анълаткъанда, элял, темиз ве файдалы рызыкъ меселесинде сонъ дередже хассас олмакъ кереклигини ифаде эте. «Маиде» суресининъ 88-инджи аетинде Юдже Раббимиз бойле буюра: «Аллахнынъ сизге элял ве темиз оларакъ берген рызыкъларындан ашанъ». Шу аетте ашайтнынъ «элял» олмасынынъ янында темиз ве файдалы олмасынынъ да анъылмасы чокъ эмиетлидир. Догъру ве ольчюли шекильде къулланылгъаны вакъыт элял олгъан ашайтлар, ашыры дереджеде ве шуурсыз бир шекильде къулланылгъаны вакъыт темиз ве файдалы олмакътан чыкъып, зарарлы гъыдаларгъа чевирильмеси мумкюн. Темиз олмагъан ерлерде азырлангъан ашайт мадделери, тюрлю зарарлы ве ясакъ мадделер къошулгъан ашайтлар кунюмизни, ярынымызны ве несиллеримизнинъ келеджегини техликеге ата биле. Машинамызгъа якъарлыкъ алгъанда, машинаны япкъан ширкетнинъ тевсиесине коре, бензин чешитини алгъанымыз киби, беденимизни яраткъан Аллахнынъ элял деп бельгилегени ашайт ве ичимлик мадделеринен бесленмек керекмиз. Къыйметли муминлер! Аллах Ресулининъ балаларны не къадар чокъ севгенини билемиз. Амма, бир башкъасынынъ хурмасыны ашагъан кичкене торунына, – «уфакъ хурмадан бир шей олмаз», – демеден, агъызындаки хурманы чыкъарткъаныны билемиз (Бухарий, «Зекят», 60). Балаларымызгъа элял олгъан, элял къазанчнен алынгъан ашлар ашатмакъ керекмиз ки, эвлятларымыз гунахкяр ве исьянкяр дегиль, гузель табиатлы ве сёз динълеген олсунлар. Халкъымызда гузель табиатлы бир кимсе ичюн «элял сют эмген сою» деп, нафиле айтмагъанлар. Бизлер де Пейгъамберимизнинъ шу хассасиетини эм къазангъанымыз вакъыт, эм масраф эткенимиз вакъыт акъылымыздан чыкъармайыкъ. Джебимиздеки парамыз, эльбетте, муим, амма къальбимиздеки иманымыз ве севгенлеримизге нисбетен месулиетимиз ондан къат-къат даа дегерлидир. Раббим бизлерге элял ве харамларнен алякъалы сарсылмаз бир хассасиет лютф эйлесин. Элялындан къазанып элялындан ашамагъа ве севгенлеримизге элялындан ашатмагъа насип эйлесин.
КЪЫЙЫН ЗАМАНДА АЛЛАХКЪА ТАЯНМАКЪ
Опубликовано:
21.05.21 – КЪЫЙЫН ЗАМАНДА АЛЛАХКЪА ТАЯНМАКЪ يَا اَيُّهَا الَّذِينَ اٰمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الصَّابِرِينَ [Я эййуха’ллезине амену’стеину бис-сабри вес-салях. Иннеллахе меа’с-сабирин]. Мухтерем мусульманлар! Окъугъаным «Бакъара» суресининъ 153-юнджи аетинде Юдже Раббимиз бойле буюра: «Эй, иман эткенлер! Сабыр ве намаз иле Аллахтан ярдым истенъ, чюнки Аллах мытлакъа сабыр эткенлернен берабердир». Мевзунен алякъалы хадис-и шерифте исе, севгили Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Зор заманларда дуасынынъ къабул этильмесини истеген кимсе, раат заманында чокъча дуа этсин» (Тирмизий, «Деават», 9). Азиз муминлер! Аятымыз боюнджа пек чок сыкъынты, кедер ве мусибет иле къаршылаша билемиз. Нетиджелери не олса-олсун, башымызгъа кельген эр адисе дюнья имтианынынъ бир парчасыдыр. Омюр дегенимиз – асылында имтиан ичюн бизге танынгъан сынъырлы бир вакъыттыр. Муим олгъаны шу вакъытны иман ве салих амеллер иле кечирмек, къаршылашкъанымыз адиселер къаршысында догъру арекет япа бильмектир. Раббимиз «Бакъара» суресининъ 155-инджи аетинде бойле буюра: «Ант олсун ки, сизни бираз коркъу ве ачлыкъ; маллардан, джанлардан ве махсуллардан бираз эксильтювнен (фукъарелик иле) денъермиз. (Эй, Пейгъамбер!) Сабыр этеджеклерни мужделе!» Къыйметли мусульманлар! Эйи куньлеримизде олгъаны киби, къыйын заманларда да Аллахкъа олгъан севгимизден ве ишанчымыздан кучь алмакъ керекмиз. Агъыр сынавлар къаршысында мумин оларакъ биринджи месулиетимиз – элимизден кельгени бутюн тедбирлерни алмакътыр. Адиселерге сувукъкъанлы ве метинли якъынлашмакъ, мушкюллерни чезмек ичюн гъайрет этмели. Асыл да умютсизликке тюшмемек, инанчымызны джоймамакъ керекмиз. Азиз диндашларым! Себеплерге мураджат эткен, илимнинъ, акъылнынъ ве теджрибенинъ ярыгъында эр тюрлю тедбирни алгъан мумин, айны заманда, тевеккюль этмекни ве иляхий такъдирге разылыкъ косьтермеге бильмеси керек. Исьян ве ташкъынлыкънен дегиль, теслимиет ве сакинлик иле арекет этмек керекмиз. Къоркъу, къайгъы ве умютсизликтен узакъ къалып, Раббининъ мытлакъ ирадесине сыгъынмакъ керек. Энъ ишанчлы къале – Аллахнынъ эшсиз къудрети, илими ве икмети, ярдымы ве инаетидир. Онъа олгъан инанчыны бир ан биле джоймамакъ, Онъа таянмакъ, Онъа ишанмакъ ве Ондан ярдым тилемек мумининъ аят ышыгъыдыр. Дуа ве нияз иле, тёвбе ве истигъфар иле, хамд ве шукюр иле Аллахкъа сыгъынмакъ – къуллукънынъ озегидир. Урьметли муминлер! Севгили Пейгъамберимиз (с.а.с) бир хадисинде бойле буюргъан: «Муминнинъ алы не гузель! Эр алы онынъ ичюн хайырлыдыр. Бу ал анджакъ муминге махсустыр. Башына севиниледжек бир ал кельгенде, о, шукюр этер, ве бу онынъ ичюн хайыр олур. Башына бир сыкъынты кельгенде, о, сабыр этер, ве бу да онынъ ичюн хайыр олур» (Муслим, «Зухд», 64). Бойле экен, бир муминнинъ Раббине таянып, озюне ишанып, арекет этип ве къардашларынен ярдымлашып, эр бир зорлукънынъ устюнден чыкъа биледжегини унутмайыкъ. Яшагъан адиселеримизни ибрет ве ферасетнен окъуйыкъ. Оларны месулиет шууры ве нефис мухасебеси черчивесинде дегерлендирейик. Устюмизге тюшкен вазифелерни япкъанымыздан эмин олайыкъ. Бу дюньянынъ сынавларыны азим, сабыр ве шукюр теразесинде тартайыкъ. Аятта кучьлю олмакъ ичюн ибадет, дуа, тефеккюр ве тевеккюльнен маневиятымызны джанлы тутайыкъ.
Ораза байрамы
Опубликовано:
13.05.21 - ОРАЗА БАЙРАМЫ اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ فَاَصْلِحُوا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ [Иннемаʼль-муминуне ихветун феэслиху бейне эхавейум. Веттекъуллахе леаллекум турхамун]. Мухтерем мусульманлар! Фазилет, берекет ве магъфирет чешмеси олгъан Рамазан айыны аркъада быракътыкъ. Бу эр джеэттен берекетли муддет ичинде япкъан ибадетлеримизнинъ кетирген хузурыны ве сеадетнинъ къуванчыны эп беребер дуямыз. Бугунь, сабанынъ шу эрте саатларында, Аллахнынъ бирлигине инанмакънынъ ве Азрет-и Мухаммеднинъ (с.а.в.) изинден кетмекнинъ зевкъыны дуямыз. Чюнки инсан берильген вазифени ерине кетирсе ве буюк, къыйметли бир иш беджерсе, ондан зевкъ ала ве къувана. Биз де, мусульманлар оларакъ, Раббимиз бизге берген вазифени беджергенимиз ичюн, юрегимизде гъурур дуямыз. Бизге сайысыз ниметлер берип ве Рамазандан кечирип, байрам сабасына къавуштыргъан Аллахкъа хамд олсун! Урьметли джемаат! Байрамлар севги ве къуванч куньлеридир. Мусульманларнынъ бирлик ве бераберлик дуйгъулары юксельген, къатнашув ве ярдымлашув пекинген вакъытлардыр. Эр халкънынъ озюне коре миллий ве диний байрамлары бар. Мединеде яшагъан халкънынъ да джаиллик девиринден къалма 2 байрамлары бар эди. Мусульманлар олгъан сонъ, Пейгъамберимизге (с.а.с.) бу куньлер акъкъында айтылгъанда, о (с.а.с.): «Аллах сизге о эки къуванч кунюнден даа хайырлы эки кунь берди, олар – Ораза ве Къурбан байрамларыдыр», – деп буюргъан. Иште, бугунь бутюн дюньядаки мусульманларнен берабер Аллах бизге бахшыш эткен эки хайырлы куньлерден бири – Ораза байрамыны къаршылаймыз. Къыйметли муминлер! Бу куньлер эм къуванмакъ, эм де къувандырмакъ куньлеридир. Аллах ве пейгъамбери менменджи ве эгоист инсанларны севмей. Аллаху Тааля бутюн мусульманларнынъ бир вуджут олмаларыны истей. Онынъ ичюн, эр байрамда олгъаны киби, бу байрамда да, башта ана ве бабаларымыздан башлап, буюклеримизни, къомшуларымызны, сой-соп ве достларымызны зиярет этмек керекмиз. Фукъаре, оксюз ве кимсеси олмагъанларны къувандырмакъ керекмиз. Бунынъ бир весилеси де – фитир садакъасыны бермектир. Бай кимселер ичюн берильмеси ваджиб фитир садакъасынынъ микъдары – бир адамны бир куньде орта севиеде ашатмакъ къадар олмалыдыр. Бу йыл Муфтиятнынъ къарарынен фитир 300 рубледир. Мубарек байрам куньлеринде бир-бирине дарылгъанлар бар исе, оларны барыштырмакъ керек. Чюнки бир-бирине даргъын турмакъ динимиз ич де хош къаршыламагъан арекеттир. Хутбемнинъ башында окъугъаным аетте Юдже Аллах бойле буюра: «Керчектен де, муминлер агъа-къардаштыр. Айса, къардашларынъызнынъ арасыны тюзетинъиз ве Аллахтан къоркъунъыз ки, бельки (япкъан гунахларынъыз багъышланыр да) мерхамет этилирсинъиз». Бундан гъайры, хасталарымызны зиярет этейик ве бала-чагъамызны да къувандырайыкъ. Къорантамызнынъ бахт ве сеадети, халкъымызнынъ аманлыгъы ве бутюн мусульманларнынъ бирлик ве бераберлиги ичюн дуа этейик. Энъ эсасы да, къайтып бараджагъымыз ерни унутмайыкъ, Аллахнынъ хузурына чыкъып, бутюн япкъанларымыздан эсап береджегимизни эр даим акъылда тутайыкъ. Мусульман реалист инсандыр, иллюзияларнынъ пешинден кеткен инсан дегиль. Бу дюньянынъ исе, энъ буюк акъикъаты – фаний (кечиджи) олмасыдыр. Сайгъылы муминлер! Мусульман, керек олгъанда, раатлангъан ве шенъленген, керек олгъанда да, джиддиетнен ве догърулыкънен ишини япкъан кимседир. Амма, бутюн буларнынъ янында о, оны яраткъан ве сайысыз ниметлер берген Раббине нисбетен месулиетлерини ич бир вакъыт унутмагъан инсандыр. Бойле экен, ахиретнинъ бостаны олгъан бу фаний дюньяда бизлерге бакъий мейвалар береджек файдалы шейлер сачайыкъ, этрафымызгъа яхшылыкъ яяйыкъ, элимизден кельгени къадар бир-биримизге ярдым этейик, ниет ве арекетлеримизни феналыкълардан темизлемеге тырышайыкъ ве, энъ эсасы, Аллахкъа къуллукъ вазифелеримиз бар олгъаныны унутмайыкъ. Аллах эпинъизнинъ ве бутюн Ислям алемининъ Ораза байрамыны хайырлы ве мубарек этсин!
КЪАДИР ГЕДЖЕСИ
Опубликовано:
07.05.21 - КЪАДИР ГЕДЖЕСИ اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ ﴿١﴾ وَمَا اَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ ﴿٢﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلٰئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ اَمْرٍ ﴿٤﴾ سَلَامٌ هِىَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ [Инна энзельнаху фи лейлети’ль-къадр. Ве ма эдраке ма лейлету’ль-къадр. Лейлету’ль-къадри хайрум мин эльфи шехр. Тенеззелю’ль-меляикету вер-руху фиха биизни Раббихим мин кулли эмр. Селямун хие хатта метлеи’ль-феджр]. Мухтерем мусульманлар! Юдже Раббимиз Къуран-ы Керимде, «Къадр» суресинде бойле буюра: «Биз оны (Къуранны) Къадир геджесинде эндирдик. Къадир геджесининъ не олгъаныны сен билесинъми? Къадир геджеси бинъ айдан хайырлыдыр. О геджеде, Рабблерининъ изнинен, мелеклер ве Рух (Джебраиль), эр иш ичюн эне туралар. О гедже селяметлик толудыр. Та танънынъ догъувына къадар». Севгили Пейгъамберимиз (с.а.с.) де бизлерни бойле мужделеген: «Ким ишанып, ве савабыны Аллахтан умют этип, Къадир геджесини ибадетнен кечирсе, кечмиш гунахлары багъышланыр» (Бухарий, «Федлю Лейлетиʼль-къадр», 3). Азиз муминлер! Огюмиздеки майыс 8-ни, джума эртесини, майыс 9-гъа, базар кунюне багълагъан гедже, тахмин этильгенге коре, – Къадир геджесидир. Бу мубарек гедже Раббимизнинъ къулларына афу ве магъфирети, аманлыкъ ве мерхаметининъ теджелли эткени, иляхий лютуф ве ихсанларнен толу бир геджедир. Инсанлар ичюн бир хидает рехбери ве догъру ёл косьтергичи олгъан, янълышлыкънен догърулыкъны бир-биринден айыргъан Къураннынъ эндирильгени геджедир. Къураннынъ эндирильмесинен шу гедже инсанлыкъ ичюн янъы бир девир башлагъан. Чюнки Къуран инсанлыкъкъа огют, юреклерге шифадыр. Муминлер ичюн рахмет менбасыдыр. Инангъанларнынъ ёлуны айдынлаткъан бир нурдыр. Сёзлернинъ энъ гузели, Юдже Раббимизнинъ биз, къулларына энъ буюк икрамыдыр. Къуран – окъумакъ, анъламакъ ве яшамакъ ичюн ёлланылгъан бир аят китабыдыр. Зорлукъларны кечмеде, догъру къарарлар бермеде, мувафакъиетли ве сагълам адымлар атмада инсангъа ярдымджы олгъан эшсиз бир рехбердир. Юдже Раббимиз «Энам» суресининъ 155-инджи аетинде бойле буюра: «Иште, бу (Къуран) – эндиргенимиз мубарек бир китаптыр. Шунъа уйынъ ве Аллахтан къоркъунъ ки, сизге мерхамет этильсин». Азиз мусульманлар! Динимизнинъ темели олгъан Къуранны бильмек ве анъламакъ ичюн, гъайрет этмек керекмиз. Къуран тёремизде асылып, къапы тозлангъан бир китап оламалы, эзбери ве маналарынен юрегимизде ер алмалы. Келинъиз якъынлашкъан шу мубарек Къадир геджесини фырсат билип, Къуранны окъумагъа, динимизни огренмеге башлайыкъ ки, аетте буюрылгъаны узьре, Раббимиз бизге мерхаметини ягъдырсын. Шу гедже весилеси иле чокъча ибадет этейик, зикир ве саляватларымызны арттырайыкъ, сонъ вакъытларда ве кечкен йыл бою япкъан арекетлеримизни бир козьден кечирейик. Динимизге, Аллахнынъ эмирлерине терс арекет этмедикми, дигер инсанларны ынджытмадыкъмы, акъларына кирмедикми? Лафымыз ве арекетимиз догърумы? Къадир геджесинде бол-бол Юдже Раббимизден багъышлав тилейик ки, багъышланыйыкъ. Акъкъына киргенимиз диндашларымыздан эляллыкъ сорайыкъ. Келеджекте бир де бирининъ акъкъына киреджек арекет ве сёзлерден узакъ тура билейик. Бир де, бирер мусульман оларакъ, якъынларымызгъа бу гедженинъ буюклигини анълатайыкъ, балаларымызгъа эдиелер берип, оларны севиндиререк, бу геджеге омюрлери бою девам этеджек алякъаларыны къурайыкъ. Сайгъылы мусульманлар! Шу мубарек вакъытта дуа эткенимизде, озюмиз ве якъынларымыз, достларымызнен берабер, джамилеримиз, халкъымыз, Ватанымыз, мусульман уммети ве джумле инсаниет ичюн де дуа этмеге унутмайыкъ. Аллах шу геджеде япаджакъ дуаларымызнен эйилигимизни, бирлигимизни, аманлыгъымызны арттырсын! Раббим эр биримизни сагълыкъ, хузур ве афиет ичинде байрамгъа етиштисин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=1uiBEiA5wvE[/embed]
ФИТИР САДАКЪАСЫ ВЕ ЗЕКЯТ
Опубликовано:
30.04.21 - ФИТИР САДАКЪАСЫ ВЕ ЗЕКЯТ وَاَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَاٰتُوا الزَّكَاةَ وَمَا تُقَدِّمُوا لِاَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّٰهِ اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ [Ве экъиму’с-саляте ве ату’з-зекях. Ве ма тукъаддиму лиэнфусикум мин хайрин теджидуху инделлах. Иннеллахе бима темелюне бесыр]. Сайгъылы мусульманлар! Бизлер, иманымызнынъ кереги оларакъ, мумин агъаларымыз ве къардашларымызгъа гонъюльден севги беслеймиз, сайгъы ве шефкъат дуямыз. Санки бир беденнинъ азалары киби, бир-биримизге дестек оламыз. Базы вакъыт бир сухбетнен къардашымызны раатлатамыз, базы вакъыт юкюне омуз беремиз. Малий ярдымларымызнен муминлернинъ дердине дерман оламыз, дуаларымызнен, маневий оларакъ да, янларында ер аламыз. Чюнки юдже динимиз Ислам бизлерге бирдемлик ичинде олмамызны эмир эте. Раббимиз де, бунынъ ичюн зекят ве фитир садакъасы киби фаркълы ибадетлеримиз саесинде бир-биримизге ярдым этмек алышкъанлыгъыны къазанмамызны истей. Азиз муминлер! Зекят динимиз Ислямнынъ беш темель эсасындан биридир. Аллах тарафындан эмир этильген фарз бир ибадеттир. Диний джеэттен бай сайылгъанлар йылда бир кере малларынынъ белли бир къысымыны мухтаджларнен пайлашмакъ керек, бу – оларнынъ боюн борджу ве фукъарелернинъ акъкъыдыр. Зекят – Раббимизнинъ бергени бу къадар ниметке къаршы бир шукюр ифадесидир. Шу ибадет, къардашлыкъ дуйгъуларыны пекиштирип, бай ве фукъаре арасында севги ве ишанчны мейдангъа кетире. Саранлыкъ ве мал хырсы киби бир чокъ ярамай табиаттан къорчалай. Бир тарафтан малны, дигер тарафтан муминнинъ къальбини темизлей. Бергенинъ де алгъанынъ да аятына берекет кетире. Аллах Тааля «Тевбе» суресининъ 103-юнджи аетинде бойле буюра: «Оларнынъ малларындан садакъа ал; бунынънен оларны (гунахлардан) темизлерсинъ, оларны арындырып юджельтирсинъ». Бу эмирни алгъан Пейгъамберимиз (с.а.с) исе, бизлерге бойле деген: «Садакъа берип, хасталарынъыз ичюн Аллахтан шифа истенъиз, зекят берип де, малларынъызны къорчалама астына алынъыз» (Бейхакъий, «Эс-Сунену’ль-кубра», III, 542). Дегерли мусульманлар! Фитир садакъасы исе, – Рамазангъа ве, даа сонъра, Ораза байрамына иришмекнинъ шукюридир. Рамазанынъ сонъуна еткен эр бир бай мусульмангъа озю ве аилеси ичюн байрам намазындан эвель мухтаджларгъа белли бир микъдарда садакъа бермеси – ваджиптир. Бойледже, о, геджеси ве куньдюзинде ибадет эткен мубарек Рамазан айыны эйиликнен нетиджелендирген олур. Фитир садакъасы мухтаджларнынъ байрамгъа азырланмасына, байрамда севинип, раат олмасына бир себептир. Фитир садакъаларыны бай олмагъан кимселер де бермеси мумкюн. Фитир микъдары – бир инсаннынъ орта къарар бир куньлюк ашайт масрафындан аз олмамалы олмалы. Бу йыл фитир садакъасынынъ микъдары Муфтият тарафындан 300 рубле оларакъ бельгиленди. Къыйметли муминлер! Бир джемиетте фаркълы маддий имкянларгъа саип инсанларнынъ бир арада яшамасы пек табиий бир алдыр. Бу фаркълылыкънынъ учурымгъа чеврильмемеси байнынъ фукъареге ярдым къолуны узатмасынен мумкюндир. Малында фукъаренинъ акъкъы олгъаныны анъламагъан бай, акъкъыны саибине теслим этмегендже, озю зиянда олгъаныны бильмели. Зекятны ве фитир садакъасыны динимизге коре бай кимселерге ихмал этмек гунахтыр. Бу ибадетлернинъ ерине кетирильмеси исе, боюн борджу олмакънен берабер буюк саваптыр. Аллах Тааля Къуранда, «Бакъара» суресининъ 110-унджы аетинде бойле буюра: «(Эй, муминлер!) Намаз къылынъыз ве зекят беринъиз. Озюнъиз ичюн азырлагъанынъыз эйиликлеринъизни Аллах янында тапарсынъыз. Аллах бутюн япкъанларынъызны коре». Мухтерем мусульманлар! Мухтаджларымызны зекят ве фитир садакъасынен берекетлендирейик. Ярдым япкъанда, кимсени ынджытмайыкъ, гонъюль къырмайыкъ. Аллах ёлунда севгенимиз шейлерден бермегендже, эйиликке асыл да иришип олмайджагъымызны унутмайыкъ. Япкъанымыз ве япаджагъымыз бутюн ярдымларымызны Юдже Раббимиз къабул эйлесин. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=zcMgo9r-8U0[/embed]
ТЕРАВИХ НАМАЗЫ
Опубликовано:
23.04.21 - ТЕРАВИХ НАМАЗЫ قَالَ رَسُولَ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَنْ قَامَ رَمَضَانَ اِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ [Къале Расулюллах (с.а.с.): «Мен къаме Рамазане иманан вехтисабан гъуфира леху ма текъаддеме мин зембихи»]. Азиз мусульманлар! Мубарек Рамазан айынынъ сюслеринден бири де, шубесиз, теравих намазыдыр. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.с.) Рамазан айыны энъ гузель шекильде дегерлендирмемиз ичюн бизлерни шу намазны къылмагъа тешвикъ эткен. Теравих намазы ялынъыз Рамазангъа хас, ятсы ве витир намазлары арасында къылынгъан бир нафиле намаздыр. Ислам алимлери теравих намазынынъ эркек ве къадын эр мусульман ичюн муэккед суннет олгъаныны бильдирдилер. Бу намаз Рамазан-ы шерифте эр гедже йигирми рекят оларакъ, эки я да дёрт рекятта бир селям берилип, джемаатнен къылына. Эр дёрт рекят арасында ара берип, раатланмакъ суннет олгъаны ичюн, бу намазгъа «теравих», яни «раатланувлары олгъан намаз» деп айтылды. Эр дёрт рекят арасында бир шей япмадан раатланмакъ да мумкюн, амма гъайрет этип, ибадетнен мешгъуль олмакъ даа яхшыдыр. Адет узьре, Къырымда ве базы Ислям мемлекетлеринде шу намаз сырасында, селямлардан сонъ, Хазрет-и Пейгъамберге салават кетириле, я да иляхийлер окъула. Сайгъылы мусульманлар! Теравих намазынынъ суннет олмасы, Пейгъамберимизнинъ ве Хулефа-и Рашидиннинъ онъа девам этмелеринден себептир. Ресулюллах (с.а.с.) умметине фарз олур да, ерине кетиремезлер къоркъусынен теравих намазыны джамиде джемаатнен къылмакъны токътатып, оны эвинде къылгъан. Хазрет-и Айше анамыздан (р.а.) ривает этильгенине коре, Пейгъамберимиз (с.а.с.) Рамазаннынъ биринджи геджесинде теравих намазыны къылгъан, ве инсанлар да аркъасындан бу намазны къылгъанлар. Экинджи гедже де джемааткъа къылдыргъан. Олар учюнджи ве дёртюнди геджеде де топлангъанлар, лякин Аллахнынъ Ресули (с.а.с.) чыкъмагъан. Сонърадан чыкъып деген: «Топлангъанынъызны корьдим, амма янынъызгъа чыкъмадым, чюнки сизге фарз оладжагъындан сакъындым» (Бухарий, «Саляту’т-теравих», 1; Муслим, «Саляту’ль-мусафирин», 177). Хазрет-и Пейгъамбер вефат эткенден сонъ, бу ихтимал ёкъ олды ве Хазрет-и Умер (р.а.) теравихни йигирми рекят оларакъ, витр намазынен берабер джемаатнен къылмагъа эмир этти. Сахабелерден Убейй бин Каб теравихни кечирген имам олды. Теравих намазы къылынгъандан сонъ, Хазрет-и Умер (р.а.): «Не де гузель яптыкъ!» – деген. Сахабелер бунъа таби олып, намаз къылдылар ве бир кимсе къаршы чыкъмады. Бунъа коре, бу мевзуда сахабенинъ иджмасы бар, ве кунюмизге къадар биз теравих намазы эп бойле япамыз. Теравих намазыны тек башына ве эвде де къылмакъ мумкюн, лякин джамиде ве джемаатнен къылмакъ – эм суннеттир, эм де къат-къат зияде саваптыр. Эгер джамилер къадынларнынъ намаз къылмалары ичюн азырлыкълы олса, къадынларнынъ да теравих намазларыны джамиде джемаатнен къылмалары мумкюндир. Урьметли джемаат! Теравиз намазыны имамнынъ пешинден сонъуна къадар къылмакъ буюк саваптыр. Пейгъамберимиз буюргъаны узьре: «Ким имам айырылгъангъа къадар пешинден теравих намазыны къылса, онъа бутюн гедже намаз къылгъаны киби савап язылыр» (Тирмизий). Дигер тарафтан, бу ибадетте, дигер ибадетлерде олгъаны киби, девамлылыкъ муимдир. Теравих намазыны Рамазаннынъ бутюн геджелеринде къылмагъа тырышмалы. Хадисте анълатылгъанына коре, Пейгъамберимиз (с.а.с.) мусульманларны Рамазанда теравих намазларыны къылмагъа рагъбетлендире, амма буны эмир этмей эди, ве бойле айта эди: «Эр ким ишанып ве къаршылыгъыны Аллахтан беклеп, Рамазанны (теравих) намазларыны къыларакъ кечирсе, кечкен гунахлары багъышланыр» (Бухарий, «Иман», 25). Азиз муминлер! Теравих намазлары ичюн джамилеримизге кельгенде, джами адабына риает этейик, кимсени раатсыз этмейик, имамларымызнынъ ваазларына къулакъ асайыкъ, динимизни даа теренден огренмеге тырышайыкъ, якъынларымызгъа бу ибадетнинъ буюклигини анълатайыкъ, ве, ибадетлеримизден сонъ, Юдже Раббимизге гонъюллеримизнен ёнелип, къорантамыз, Ватанымыз, миллетимиз, джумле Ислям уммети ичюн дуа этейик. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=Jw1mfNd1uSw&t=12s[/embed]