Алемлернинъ яратыджысы Аллаху Теаля бизни тек Онъа къуллукъ этмек ичюн яратты. Раббимиз бойле буюра: «Мен джинлерни ве инсанларны тек Манъа ибадет (къуллукъ) этсинлер деп яраттым» («Зарият» суреси, 51/56 ает).
Инсан яратылувынынъ себеби — къуллукъ, къулнынъ мукеллеф олгъан эр шейни ичине алгъан, ич бир вакъыт денъишмеген бир зенааты, вазифесидир.
Къулнынъ вазифеси — оны яраткъан, яшаткъан ве ёнеткенни билип, бутюн аяты девамында Оны разы этмеге тырышмакътыр. Бу макъсаднен яшагъан бир къул исе, омюри боюнджа Яратыджысынынъ огюне ич бир шейни къоймайып, яшайджакъ. Яни Яратыджы олгъан Аллах ве Онынъ айткъанлары даима биринджи ердедир.
Не ерде олсанъ ол, не япсанъ яп, ич бир вакъыт денъишмейджек олгъан керчек шу ки, сен Онынъ къулусынъ, О исе — сенинъ Раббинъдир. Ве Яратыджынынъ къулу олгъанынъ ичюн, сенинъ вазифенъ — Онынъ эмир ве ясакъларыны эр шейден устюн тутмакътыр.
Къуллукъ — бир тек тильнен айтыладжакъ шей дегиль. О, аяткъа тесир этмек керек. Намазда Аллахнынъ къулу олгъаныны айткъанлар; намаздан тыш шейтаннынъ, тагъутларнынъ, паранынъ, макъамнынъ къулу олсалар, тиллеринен айткъанларынынъ бир файдасы олмаз.
Бир инсан сабадан акъшамгъа къадар яхшы бир къул олгъаныны анълатса, амма къуллукъ вазифелерини ерине кетирмесе, тилинен айткъан бу сёзлернинъ ич бир къыймети ёкъ. Аяткъа акс этмеген сёзлер — бош сёзлердир. Онынъ ичюн энъ эвеля пейгъамберлер, сонъра Аллахнынъ разы олгъаны къуллар, айткъанларыны аяткъа кечиргенлер. Бу акъта Къуранда бойле айтылгъан: «Элиф, Лям, Мим. Инсанлар, (тек) «иман эттик» демекнен имтиан этильмейип, быракъыладжакъларыны белледилерми? Емин олсун, Биз олардан эвелькилерини де имтиан эткен эдик. Аллах, догъру айткъанларны да, яланджыларны да мытлакъкъа биле (ве керчеклерни ортагъа чыкъарыр)» («Анкабут» суреси, 29/1-3 ает).
Языкъ ки, чокъусы инсанлар, бу девирнинъ джаиллигинде учь-беш куньлюк адий дюньялыкълар ичюн ахиретни ёкъ саялар, Аллаху Теалягъа къуллукъ этмекнинъ ерине башкъаларына къуллукъ этелер.
Къуллукъ Къуран ве суннетке коре насыл япыла?
Мусульман бир аятны яшамакъ, тек къуллукъ шуурыны гонъюллерге ерлештирмекнен мумкюн оладжакъ. Къуллукъ шуурына иришкен инсан, къуллугъыны насыл аяткъа кечиреджегини ильк эвеля Къуран ве Суннеттен билип, огренмек керек. Къуран ве суннетни бильмегенлер, пек чокъ шейни бильселер биле, насыл ве неге коре къуллукъ япаджакълар?
Шубе ёкъ ки, Аллахнынъ китабы ве Ресулининъ Суннети — Ислям Динининъ денъишмез эки темель менбаасыдыр. Бу эки менбаагъа сым-сыкъы сарылгъанлар, Аллахнынъ изини иле янълыш ёлгъа тюшмектен къорчалангъан инсанлардыр. Чюнки Ресулюллах (с.а.в.) бойле айта: «Сизге эки шейни къалдырам. Буларгъа сым-сыкъы сарылгъанынъыз вакъыт, асыл да догъру ёлдан чыкъмазсынъыз. Булар — Аллахнынъ китабы ве Ресулининъ Суннетидир» (Муватта).
Ойле исе, къуртулыш ёлунда олмакъ ве къуртулыш ёлунда къалмакъ, Къуран ве суннетнен мумкюн. Бизлер, бу экисининъ арасыны бири-биринден айырмагъа акъкъымыз ёкъ. Къуран ве суннетни бири-биринден айырмакъ, вахий иле аятны бири-биринден айырмакъ сайыла, бунъа да ич кимсенинъ акъкъы ёкъ. Суннет, вахийнинъ аяткъа акс этювидир. Суннетке эмиет бермемек, вахийнинъ аяткъа акс этювине эмиет бермемек, демектир. Бакъынъыз, ёл косьтериджи Китабымызда, Раббимиз не буюра: «Де ки: Эгер Аллахны севсенъиз, манъа таби олунъыз; Аллах да сизни севсин ве гунахларынъызны багъышласын. Аллах багъышлайыджы, мерхаметлидир» («Али Имран» суреси 3/31 ает). Раббимиз бу аетте анълаткъанына коре, Аллахны севгенлер ве севгенлерини айткъанлар, Пейгъамберге (с.а.с.) таби олмакъ кереклер. Бу «таби олув эмири», Ресулюллахнынъ аятта олгъанда да, кечерли эди, вефатындан сонъра да биз, бу таби олув эмирини, Онынъ суннетине бойсунып, косьтермек керекмиз. Бир аетте Аллах бойле буюрды: «Ким Ресульге итаат этсе, Аллахкъа итаат эткен олур. Ким де юзь чевирсе, бильсин ки, Биз сени оларгъа къаравул олып ёлламадыкъ» («Ниса» суреси, 4/80 ает). Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюрды: «Ким де ким, манъа итаат этсе, Аллахкъа итаат эткен олур, ве ким де ким, манъа къаршы кельсе, Аллахкъа къаршы кельген олур…» (Бухари).
Ает ве хадисте, Аллахнынъ Ресулине итаатынынъ, Аллахкъа итаат олгъаныны анълатыла. Чюнки Ресулюллах (с.а.в.) озюнден уйдырып чыкъармагъан инсандыр. Раббимиз бойле буюра: «О, озь истек ве тюшюнджесине коре лаф этмез» («Наджм» суреси 53/3 ает).
Къуран ве суннет иляхи менбаалы, яни Аллахтандыр. Ойле исе, Аллахкъа итаат, Къураннынъ эмир ве ясакъларына итаат демек, Ресулюллахкъа итаат да, эм аятында, эм де вефатындан сонъ суннетине итаат этмек, демектир. Пейгъамберимиз, суннетнинъ да онъа берильгенини бойле анълата: «Дикъкъат этинъ! Манъа Китап иле берабер онъа бенъзегени (Суннет) де берильди» (Эбу Давуд, Тирмизи).
Энъ хайырлы несиллер, Къурангъа ве суннетке сарылгъанлар ве «Къуран бизге етер, деп» Суннетни ташламагъанлардыр. Раббимиз бизлерге бойле буюра: «Ким, «дос-догъру ёл» ачыкътан белли олгъан сонъ, Ресульге къаршы чыкъса, ве муминлернинъ ёлундан башкъа бир ёлгъа кетсе, оны кеткен ёлда ташлармыз ве джехеннемге сокъармыз. О не де яман бир ятакъ!..» («Ниса» суреси: 4/115 ает).
Къуллукъ, деген шей шуурны талап эте. Къуллукънынъ дады, иманнынъ дадыны алмакънен олур. Иманнынъ дадыны аламагъан инсанлар, къальплерине ширк булаштырып нефислерине хыянетлик эткен кишилердир. Булар Аллахнынъ къулу олгъанларыны акъылларына биле кетирмезлер. Акъылларында, Аллах ве Расулюне, Къуран ве Суннетке, Дженнетке ве Джехеннемге ер ёкъ, буларны тюшюнмеге де вакъыты ёкъ. Буларнынъ ерине, не къадар дюнья чёплюги олса, оларнен акъылларыны толдурып, къуллукъ шуурындан узакъ бир хаят яшарлар.
Бизлер, бизни мусульман япкъан къыйметлерге сарылмакъ керекмиз…Къуллугъымызны о къыйметлерге коре тертип-низамгъа къоймакъ… Бизлерни мусульманлыгъымыздан узакълаштыргъан эр шейден узакъ турмакъ…Тевхидке таялы бир къуллукъ яшав ёлунда олмакънынъ дадына бармакъ…Иште, будыр къуллукъ шууры.
Девамы бар…
ИСА Велиев