Аллахкъа кереги киби къуллыкъ эткенлер, къуллыкъ шуурынен арекет эткен инсанлар, Аллахкъа эсап береджеклерине инанып, эсап шуурынен яшайлар. Бу мевзуда Китабымыз Къуранда бойле айтыла: «Эй, иман эткенлер! Аллахтан къоркъунъыз (Онъа къаршы кельмектен сакъынынъыз); эр кес ярынгъа (эсап кунюне) не азырлагъанына бакъсын; Аллахтан сакъынынъыз, чюнки Аллах япкъанларынъыздан хабердардыр» («Хашр» суреси, 59/18 ает).
Къулларнынъ разылыгъынен Аллахнынъ разылыгъы арасында бирисини сайламакъ керек олгъанда, Аллахнынъ разылыгъыны сайламакъ… Дюнья ве ахирет менфааты арасында ахирет менфаатыны устюн къоймакъ… Чюнки бизим эбедий мекянымыз – ахиреттир. Келип кечкен шей кечеджегине коре, къалыджы олгъан шейни сайламакъ – акъыл саиби инсанларнынъ хусусиетидир.
Мусульман – дюнья аятына фанийлиги къадар эмиет берир; ахирет аятына да эбедийлиги къадар эмиет берир.
Дюнья аяты бир имтиан ери оларакъ, бизге ахирет аятынынъ огюнде берильди. Инсан, берильген бу аятнынъ бир макъсады олгъаны шуурынен омюрге бакъа. Амма макъсадыны унуткъанлар ве берильген омюр оюн ве эглендже олгъаныны тюшюнгенлер ичюн, эки аят шууры ёкъ. Олар, берильген бу дюнья аятында, нефислери истеген киби яшарлар. Олар ичюн экинджи бир аят, яни эбедий омюр, деген шей ёкъ. Аллах, дюнья ве ахиретни бойле къыяслай: «Дюнья хаяты тек бир оюн ве бир эглендже. Эльбетте, ахирет аяты Аллахтан сакъынгъанлар ичюн даа хайырлыдыр. Аля даа акъылланмайджакъсынъызмы?» («Энам» суреси, 6/32 аят).
Базы инсанлар «эбедий аяткъа инанамыз», дейлер. Олар да дженнет ве джеэннемге инаналар. Базы алларда бу инанув тек сёзде къала. Бу инсанлар, озьлерини дженнетке алып бараджакъ ве джеэннемден узакълаштыраджакъ ишлер япмайлар. Иште, тек тильнен айтып, юреклеринде иман олмагъан ве онъа коре яшамагъан адамлар акъкъында Аллах бойле айта: «Инсанлардан ойлеси бар ки, «Аллахкъа ве ахирет кунюне иман эттик» дерлер. (Амма асылында) Олар иман этмедилер» («Бакъара» суреси, 2/8 ает).
Олардан «Биз Аллахнынъ къулумыз», деп айткъанларыны эшитирсиз. Анджакъ базы инсанлар буны шуурлы айта, базылары исе шуурсыз… Асылында «биз де Аллахнынъ къулумыз» джумлеси, шуурсыз инсанларнынъ агъызларында къуп-къуру бир сёзден ибареттир.
Мусульман тек Аллахкъа теслим олгъан бир шахыстыр. Аллах, Юдже китабы – Къуранда – не буюргъан олса, мусульман онъа теслим олмакъ керек.
Къуллар оларакъ бизим япмамыз керек олгъан шей – Раббимизнинъ эмирлерини эшиткенвакъытта, къуллыкъ борджумызны ерине кетирмектир. Базы инсанлар башкъа бирисине итаат эте, амма Аллахнынъ къойгъан къанун ве эмирлерине къаршы келе ве исьян эте. Иште, бу буюк бир зыддиеттир. Къул, Аллахнынъ эмирлери иле къулларнынъ эмирлери къаршы къаршыгъа кельген вакъытта, Аллахнынъ эмирлерини ерине кетирмели. Унутмамакъ керек ки, итаат этмек ве итаат эткенни севмек керексинъ.
Келип кечиджи дюньянынъ аркъасындан авеснен чапкъан инсаннынъ, эбедий аяты ичюн тенбель ве авессиз олмасы шашыладжакъ бир шей.
Аллахкъа теслим олгъан бир мусульман къул, Аллахкъа ве Ресулине итаат этмекнен месуль оладжакъ. Яни Китапкъа (Къурангъа) ве Суннетке шартсыз бир итаат олмакъ керек. Китап ве Суннетнинъ къаршысында ич бир мусульманнынъ, «истесем, ойле, истесем, бойле япарым», демеге акъкъы ёкъ. Аллах, къулларына, къуллыкъ насыл этип япмакъ керек олгъаныны бильдирген сонъ, къулларнынъ бунынъ аксине бир къуллыкъ чыкъармагъа акълары ёкъ.
Аллахкъа ибадет эткенлер, эр ал ве вазиетте Аллахкъа итаат эткен инсанлардыр. Аллахнынъ эр бир эмирине итаат – Аллахкъа ибадеттир.
Ахиреттеки бизим къуртулышымыз – дюньяда къазангъан макъамлар, байлыкълар, шан-шурет дегиль. Буларнынъ эписи ахиретте устюнлик себеби олмайджакъ. Устюнлик – тек Аллаху Теалягъа гузель бир шекильде къул олмакътыр. Ким Аллахкъа гузель бир шекильде къуллыгъыны япкъан олса ве бу алда Аллахкъа къавушкъан олса, о инсан къуртулышкъа иришкендир.
Не ерде олсакъ, олайыкъ, не иш япсакъ, япайыкъ, денъишмеген эсас вазифемиз – бизни ёкътан яраткъангъа къуллыкъ вазифемизни энъ гузель шекильде эда этмектир.
Инсан, дюньясыны къурып, раат яшамакъ ичюн, зенаат къазанмакъ ёлунда не къадар къыйынлыкълар чеке… Бир тюшюнейик, я ахирет аятыны къурмакъ ичюн не къадар арекет ве гъайрет этемиз, аджеба?
Аллах, къулларына насыл яшайджакъларыны бильдирди. Аллах, эр девирдеки къулларына Озь къанун ве эмирлерини ачыкълады.
«Эй, инсанлар! Сизни ве сизден эвелькилерни яраткъан Раббинъизге къуллыкъ этинъиз де, бойлеликнен, Аллахтан къоркъкъан инсан алына келирсинъиз» («Бакъара» суреси, 2/21 ает).
ИСА Велиев