Бу сефер субетдешимиз «АВН-Тур» хаджылыкъ-операторынынъ ребери Артур Решитов олды. Субетимиз девамында о, хаджылыкънен багълы базы файдалы малюматлар иле пайлашты.
Артур оджа, Къырымда хаджылыкънынъ тешкиль этилювинен «АВН-Тур» хаджылыкъ-операторы огъраша. Сиз исе онынъ ёлбашчысы оласынъыз. Асылында бир мусульман ичюн хаджылыкънынъ эмиети насылдыр?
Эмиети пек буюк. Раббимиз шуны буюра ки: «Ким хаджылыкъкъа барса ве хаджылыгъы къабул этильсе, янъыдан догъгъан киби гунахсыз ола. Бу дюньягъа темиз киби келе. Аятында янъы саифе ача». Онынъ ичюн эр бир мусульман о мукъкъадес ерлерге бармагъа тырыша. Мекке — мусульман ичюн муим бир мекяндыр. Кябе — Аллахнынъ энъ биринджи эви, энъ биринджи джамидир.
«АВН-Тур» не вакъыт ве насыл этип тешкиль этильди?
Ширкет 2015 сенеси тешкиль этильди. Арапчадан «АВН» — «ярдым, хызмет этмек», демектир. Онынъ ичюн биз «АВН» деген ширкетини ачтыкъ ве аджыларымызгъа ярдым косьтермеге ве гузель сервисни тешкиль этмеге тырышамыз. Инсанларымызнынъ ихтияджларыны ерине кетирмек ичюн «АВН-Тур»ны тешкиль этмек гъаеси пейда олды.
Якъында Меккеде Хаджылыкъ-2019 топлашувы кечирильди. Къырымны сиз ве Къырым Муфтисининъ муавини Эссадуллах Баиров темсиль эттинъиз. Бу акъта тавсилятлыджа тариф этинъиз.
Бизим Идаремиз Русиенинъ Хаджылыкъ Миссиясына 9-нджы аза оларакъ кире. Эр сене анълашма тизиле. Бу, мисаль, квота меселеси, яни, умумен, Русиеден Саудиягъа не къадар инсан кетеджек, анда Минада, Арафатта насыл шараитлер оладжакъ ве трансфер меселесини музакере эттик. Биз Къырымдан кеткен хаджыларнынъ сайысы бинъге якъын олгъаныны истедик. Бу сене даа бир меселе музакере этильди. Саудияда хызметлернинъ фияты тахминнен 20 % котерильди.
Хаджылыкъкъа ве Умреге бармагъа истегенлер ичюн насыл шараитлер азырланылды? Турларнынъ фиятлары?
Бу сене биз бираз эртедже башладыкъ. Хаджылыкъкъа бармагъа истегенлер арасында эртедже кельгенлер ичюн бир эндирим яптыкъ. 6 пакетимиз бар, базылары уджузджа, дигерлери бираз паалыджа. Меселя, энъ уджуз тур-пакетнинъ фияты 2600 доллар, энъ паалысы исе 8 600 доллардыр.Оларнынъ фаркъы сервисте – мусафирханелерде олгъан шараитлер, ёл меселеси ве иляхре…
Бу вакъыткъа къадар Къырымдан хаджылыкъ ве умреге не къадар инсан ёлланылды?
2014 сенесинден башлап бу вакъыткъа къадар хаджылыкъкъа 2 бинъден зияде инсан барды. Мисаль ичюн, кечкен сене Къырымдан 600 адам хаджылыкъ ибадетини ерине кетирди.
Инсанлар ёлда, умумен, хаджылыкъта насыл зорлукъларгъа расткеле?
Биз асылында зорлукъ олмамасы ичюн эр шейни япамыз. Ве мен эр вакъыт айтам ки, эр бир инсан хаджылыгъыны Ватанындан башлай. Эгер сен хаджылыкъкъа эвинден башлап азыр олмасанъ, мисаль оларакъ, апайынъа, достларынъа, къомшуларынъа нисбетен мунасебетинъни денъиштирмеген олсанъ, зорлукъларгъа огърайджакъсынъ. Чюнки хаджылыкъта ачувынъны, сёзюни тутмакъ пек муимдир. Тасаввур этинъиз ки, анда бир ерде энъ азы 3,5 миллион инсан топлана. Эльбет, зорлукъсыз олмай, мисаль, автобус вакъытында кельмеди, я да ёлуны тапмады ве хаджыларны башкъа бир ерге кетирди. Тамам бу вакъытта сабырлы олмалы, ачувны тутмалы. Сув меселеси де бар, анда инсан куньде 15 литр сув иче, амма о да етмей, чюнки базы инсанлар сувны исраф эте, сыджакътан бу сувны устюне тёке.
2019 сенеси хаджылыкъкъа бармагъа ниетленген Къырым мусульманлары весикъаларыны не вакъыт тапшыра билелер? 2019 сенеси хаджылыкъ фиятлары котерильди, амма биз даа эски фиятларгъа коре чалышамыз. Рамазан айынынъ сонъунадже весикъаларны тапшырмагъа мумкюн оладжакъ. Бизим квотамыз белли — 600 инсан.
Артур оджа, мусульманларны хажылыкъкъа ёлламакътан эвель, андаки ибадетлерни ерине догъру суретте кетирмек ичюн, бир де бир бильги бересизми?
Эбет, Къырым мусульманлары Диний Идаресинде хаджылыкъкъа бармакътан эвель, бир семинар кечиремиз. Шартларны анълатамыз, маневий тарафтан да бильги беремиз.
Озюнъиз акъкъында тариф этинъиз, тасилинъиз насыл?
1998 сенеси Къалай медресесини битирдим ве бундан сонъ Иорданияда арап тили факультетинде окъумакъ ве арап тили боюнджа филолог зенаатыны къазанмакъ къысмет олды. Шимди исе Къырым Муфтилигинде чалышам, миллетиме хызмет этем.
Билемиз ки, базы инсанлар маддий имкянлары олмагъаны ичюн хаджылыкъкъа бедава бармагъа истей. Къырымда бойле программалар чалышамы?
Эбет, хаджылыкъкъа бедава бармагъа истегенлерге ёкъ демеймиз, эр вакъыт ариза язмагъа чагъырамыз. Чюнки, бельки, къысмет ачылыр ве бир меценат тапылыр, оларны хаджылыкъкъа ёлламагъа имкян олур. «АВН-Тур» адындан да биз кечкен сене Къуран ярышыны кечирдик. Ким Къуран-и Керимни энъ гузель окъуса ве бу ярышта гъалебе къазанса, хаджылыкъкъа бедава бара биле. Кечкен сененинъ гъалиби хаджылыкъкъа бедава барып кельди. Бу сене де биз, иншаАллах, бу ярышны эвельден илян этемиз. Онынъ шартларындан бири — иштиракчи ислям дини оджасы ве имам олмамакъ керек. Саде ватандашымыз Къуранны огренип, ярышта гъалебе къазанабиле.
Базылары хаджылыкъкъа бир къач кере бара. Амма мусульманлар ичюн хаджылыкъкъа бир кере бармагъа фарздыр. Имкянлары олгъан башкъа адамнынъ ёлджулыгъына маддий дестек косьтерсе, даа зияде севап къазангъан олмазмы?
Табий ки, ола. Не къадар садакъа берсенъ, о къадар севап къазанырсынъ. Амма бизим къырымтатар халкъымыз чокъ къыйын вазиетте яшады, сюргюн этильди ве хаджылыкъкъа бармагъа имкянлары олмады. Онынъ ичюн оларнынъ зенгин олгъан акърабалары бу къачыргъан вакъытларыны ерине кетирмеге истейлер. Меселя, анасы, бабасы вефат эткен олса, баласы бир йыл анасы, экинджи сене исе бабасы ичюн хаджылыкъкъа барабиле. Эльбетте, инсан хаджылыкъкъа бир кере барса, фарзыны ерине кетирген ола. Лякин парасы олгъан инсан кимсени хаджылыкъка ёлласа, онъа да о хаджылыкъкъа баргъаны киби севап олур.
Окъуйыджыларымызгъа насыл тилеклеринъиз олур?
Аллахтан эр инсангъа о Мукъаддес ерлерге бармагъа тилейим. Адамнынъ аятында янъы саифа ачыла. Табий ки, эр инсан хаталыдыр, гуняхлар япа. Лякин Аллах бизге гунахларны сильмеге имкян бере. Ве шуны да айтмакъ истейим ки, хаджылыкъ эвден башлана. Эвде омюрини денъиштирмесе, анда не къадар барса да, аятыны денъиштирмез!