Аллахнынъ Ресули бир хадис-и шерифинде бойле буюргъан: «Ольгенден сонъ къулнынъ дереджеси юксельтиле. Къул: «Я, Рабби! Бу савап къайдан кельди?» – деп сорар. Аллаху Тааля да онъа «(Аркъанъда къалдыргъанынъ) хайырлы ве салих эвлядынъ сенинъ ичюн истигъфарда булунды, дуа этти», – деп буюрыр» (Ибн Мадже, «Эдеб», 1; Ахмед, II, 509).
Хадис-и шерифте анълатылгъангъа коре, салих эвлятлар, вефат эткен ана-бабалары ве кеч-мишлери ичюн бир садакъа-и джарие ве рахмет весилеси ола. Лякин, бунынъ терсине, диний тербиелери ихмал этильген эвлятлар ана-бабалары ичюн, Аллах къорчаласын, бир сеййие-и джарие (яни девам этип кеткен бир гунах) себеби алына келе билелер. Бойле ана-бабалар, чокъ мухтадж олгъанлары алда, къабирлеринде зияретчисиз ве япа-ялынъыз къалырлар. Лякин бугунь буны анъламайлар, бир де «Аман, джаным, не оладжакъ, о даа яш, заманнен тюзелир…», – деп, эвлятларыны озь алына ташлайлар, динимиз ве адетлеримиз чизгисинде етиштирмейлер. Шу балалар исе, Къыямет куню ана-бабаларына къаршы шикяеджи оладжакълар ве: «Анам-бабам мени ихмал этти, яхшы бир мусульман эвляды олып етиштирмеди», – дейджеклер.
Унутмайыкъ ки, балалар дженнетке ляйыкъ тер-темиз шекильде дюньягъа келе. Амма, ана-бабалар озьлерине иляхий бир эманет олгъан балаларынынъ маневий тербиелерини ихмал этселер, о дженнет къушларыны, Аллах къорчаласын, янълыш ерлерге учурырлар! Ве, бундан себеп, динимизни ве адетлеримизни бильмегенлери ичюн, эвлятларына да огретип оламагъан ана-бабалар ахиретте буюк бир месулиетнинъ астында къаладжакълар.
Кунюмизде эвлятларнынъ яхшы бир келеджеги олсун деп, дюньявий тахсилине буюк эмиет берилип, бу ёлда керек олгъан вакъыт, акъча ве арекет фазласындан чокъ айырылып, оларнынъ эбедий бахтларыны къазандыраджакъ диний тахсиллерине исе, асыл къулакъ асылмай. Дюньяда ишке ярайджакъ дипломлары янында, о бир дюнья дипломларына дикъкъат этильмей. Балаларны яз татилинде бир-эки айгъа джамиге ёлламакъ биле истемеймиз. Ондан сонъ да балаларымыз фаркълы-фаркълы, олмайджакъ ёлларда юре.
Онынъ ичюн ана-бабалар, башларыны эки эллерининъ арасына алып, тюшюнмек кереклер.
Келеджекни берген ким? Асыл келеджегимиз дюньядамы, ахиреттеми? Аджеба, эвлятларымызнынъ гузель бир тахсиль алып, бу фаний аят базарында яхшы бир ерге кельмесини арзу эткенимиз къадар, эбедиет юрту – ахиретте де гузель бир макъамда олмаларыны арзу этемизми?
Эвлятларымыз керчектен диний анълайышымызгъа, тилимизге, урф-адетимизге ве бизим къыйметлеримизге багълы олып етишеми? Оларнынъ шахсиет ве характерини ким шекиллендире? Балаларымызмы телевизор, интернет, бильгисаяр ве джеп телефонларыны къуллана, ёкъса, бу джихазлармы эвлятларымызны къуллана?!
Эльбетте, эр бир ана-баба яврусынынъ устюнде энъ гузель урбаларны корьмеге истей. Амма о бир алемде эвлядыны дженнет урбаларымы, ёкъса джеэннемнинъ къоркъунчлы атешими сараджакъ, деп, ич къасевет этмезми?
Эвлятларымызны насыл кийиндиремиз? Тыш корюнишини гузеллештирмек ичюнми, ёкъса гонъюль дюньяларынынъ Къуран ве Суннетнен гузеллешмеси ичюнми даа зияде тырышамыз?
Аллаху Тааля къулларында къыймет бергени асыл васыф ает-и керимеде бойле бильдириле: «Мытлакъа, Аллах къатында энъ керемлинъиз (къыйметли олгъанынъыз) – энъ чокъ такъва саиби олгъанынъыздыр» («Худжурат» суреси, 49/13).
Хадис-и шерифте де бойле буюрылгъан: «Ич шубесиз, Аллаху Тааля сизинъ беденлеринъизге ве суретлеринъизге бакъмай, юреклеринъизге бакъа» (Муслим, «Бирр», 33).
Бу демек ки, эбедиет ёлджулыгъымызда бизге ве эвлятларымызгъа файда кетиреджек не беденнинъ кучь-къувети, не де тыш гузеллигидир, бир тек иман, такъва ве салих амеллердир.
Нетиджеде, ярын къара бир къабирде агъыр бир алда ялынъыз къалмамакъ ве эвлятларымызнынъ дуасыны ве истигъфарыны ала бильмек ичюн, бугунь фырсат эльде бар экен, явруларымызгъа дин ве адетлеримизни огретип, оларны етиштирмеге гъайрет этмек керекмиз. Эвлятларымызнынъ тербиесинен якъындан алякъадар олмалы, оларнынъ тер-темиз юреклерине Аллах ве Пейгъамбер севгисини, Къуран ве Суннет анълайышыны, ватанына, миллетине севгини, урф-адетлерине сайгъыны ашламакъ керекмиз. Буны беджермек ичюн де къолларымыздан кельгенини япмакъ керекмиз, озь балаларымызны башкъасы огретмесин, бизге аит олмагъан къыйметлер бизге керекмей. Озь балаларымызны татлы сёзлернен, эдиелернен гузель шекильде тербие этейик ки, балаларымыз аркъамыздан дуа эткен, озь къыйметлерине саип чыкъкъан озь эвлятларымыз олсун.
Имам Малик Хазретлери деген ки: «Мен эр хадис эзберлегенимде, бабам бир эдие бере эди. Ойле бир заман кельди ки, бабам эдие бермесе биле, хадис эзберлемек менде бир леззет алына кельди».
Унутмайыкъ ки, эвлятларымызнынъ гонъюль топрагъына къайсы урлукъларны сачсакъ, оларнынъ мейваларыны топлармыз. Яни, не бере бильсек, тек оны беклей билирмиз…
Раим Гафаров