Шакъалашмакъ самимиет нетиджесинде инсанларны раатлатмакъ, гонъюллерге тынчлыкъ бермек, достлукъ ве мухаббетни келиштирмек ичюн япылгъан бир усулдыр. Юдже Пейгъамберимиз (саляллаху алейхи ве селлем) ара-сыра шакъа этти, базы сахабелер озюне шакъа япкъанында такъдир этти ве яхшы къаршылагъан эдилер. Бунынънен берабер ялангъа даянгъан, джан агъырттыргъан, кучюмсеген ве сынъырларны ашкъан шакъаларны ясакълагъандыр.
Пейгъамберимизнинъ (салляллаху алейхи ве селлем) шакъаларында мытлакъ керчек бир тарафы бар эди. О, ялангъа ве эдепсиз алларгъа шакъадан да олса, меиль этмез эди ве бизге де бойле шакъалардан узакъ олмамызгъа тенбие эте эди. Бир хадисинде шойле бильдирди: «Языкълар олсун, миллетни кульдюрмек ичюн ялан айткъан кимсеге, языкълар олсун!» (Эбу Давуд).
Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) бир къач шакъасыны зикр этейик: Бир кере кересинде Аббас бин Мирдас адлы шаир озюне берильген гъанимет малыны аз тюшюнип Ресулюллахкъа хитап этерек бир шиир айтты. Эфендимиз буны эшитип оны чагъырды ве: «Сенинъ тилини кеседжем», деди. Пейгъамберимиз (с.а.в.) Билял Хабешийге даа эвель: «Санъа онынъ тилини кесмеге эмир эткенимде озюне бир урба ал!» деп тенбиеледи. Сонъра да: «Эй Билял, ал шуны, кес тилини!» буюрды. Билял оны элинден тутып алып кеткенде о: «Эй, Аллахнынъ Ресули! Тилимними кеседжек, эй Мухаджирлер тилимними кеседжек, эй Энсар тилимними кеседжек», деп багъырмагъа башлады. Билял исе Аббасны чекмеге девам эте эди. Аббас даа чокъ багъырмагъа башлагъанда Билял: «Сус! Ресулюллах (саляллаху алейхи ве селлем) бир урба берип сени сустурмамны эмир этти», деди. Нетиджеде Билял Хабеший, сакинлешкен Аббаскъа даа чокъ урба берди».
Ресулюллах (саляллаху алейхи ве селем) озю шакъа япмакънен берабер базы сахабелернинъ шакъаларыны гузель къаршылар эди. Сахабелерден Нуайман эль-Энсарий адлы шакъаджы бир адам, бир кунь Медине шеэрине тазе мейва ве себзе кельгенини корьгенде, аман олардан алып Ресулюллахкъа кетире эди ве: «Эй, Аллахнынъ Ресули, буны сенинъ ичюн сатын алдым, санъа багъышлайым», дей эди. Бир муддет сонъра, сатыджы Нуаймандан малынынъ парасыны истегенинде, оны Ресулюллахкъа (с.а.в.) кетирип: «Эй, Аллахнынъ Ресули! Шу адамчыкъынъ борджуны берсе», дей. Эфендимиз исе: «Эй Нуайман, оны бизге эдие этмединъми?, деп сорагъанда, Нуайман джевап оларакъ: «Эй, Аллахнынъ Ресули, алгъанымда акъчам ёкъ эди, амма сен бу мейваларны ашаманъны истедим, онынъ ичюн алдым» деди. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) олгъанларгъа кульди ве мейваларнынъ акъчасыны берди.
Бу мисаллерге бакъып, биз Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) шакъа эткенинде не къадар дикъкъатлы олгъаныны коремиз. Биз де балалар, ханымлары, фукъаре адамларнен ве умумен шакъалашкъанымыз вакъыт сёзлеримизге дикъкъат этмелимиз.
Алиме АБДУЛЬМЕИНОВА