Хазрет-и Пейгъамберимиз Мухаммед Мустафагъа (с.а.с.) иман Ислямнынъ эсасларындан ве иманнынъ шартларындан бири олып, фарздыр. Бунынъ ичюн эр бир мусульман Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) Аллах тарафындан ёлланылгъан бир эльчи олгъанына шаатлыкъ этмеси, Раббинден кетирген эр шейини тасдикъ этмеси, ондан кельген бутюн сёз ве арекетлерини къабул этмеси, аятында оны озюне орьнек алмасы керек.
Хазрет-и Пейгъамберни севмек эр бир мумин ичюн энъ керекли итаатлардан биридир. Чюнки севгили Пейгъамберимиз: «Нефисим элинде олгъан Аллахкъа емин этем ки, сизден биринъиз мени бабасындан ве эвлядындан даа да зияде севмегендже, (там оларакъ) иман эткен сайылмаз» (Бухарий).
Бу хадис башкъа бир риваетте бойле анълатыла: «Бир къул мени омюр аркъадашындан, малындан ве бутюн инсанлардан даа да зияде севмегендже (там оларакъ) иман эткен олмаз» (Муслим).
Бу севги инсанда олмаса, о инсан керчек мумин оламаз. Чюнки бир кересинде Хазрет-и Умер (р.а) Пейгъамберимизге (с.а.с.): «Эй, Аллахнынъ Ресулю, емин этем ки, мен сени озюмден сонъ, эр шейден даа да зияде севем», – деген. Бунъа джевап оларакъ, Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Нефисим элинде олгъан Аллахкъа емин этем ки, мени озь джанынъдан даа зияде севмегендже олмаз (там иман эткен олмазсынъ)!» Бу сёзлерден сонъ Хазрет-и Умер (р.а.): «Аллахкъа емин этем ки, шимди сени нефисимден даа да зияде севем», – деген. Пейгъамберимиз де: «Шимди иманынъ текмиль олды, эй, Умер», – буюргъан (Бухарий).
Шубесиз, инсан эйиликнинъ эсиридир. Инсаннынъ къальби ойле яратылгъан ки, ким онъа эйилик япса онъа севги ис эте. Эгер бир инсан онъа эйилик япкъан дигер бир инсанны севсе, я онъа бир бахшыш бере, я да къыйын вакъытта онъа ярдым эте. Бир инсан, башкъа бир инсанны севгенде, буларны япса, айса, бутюн алемлерге хидаетнен кельген, бутюн инсанлыкъ ичюн рахмет иле ёлланылгъан, инсанларгъа китап ве икметни огреткен, дюнья ве ахирет сеадетине къавушма ёлуны ачыкълагъан бу Юдже Пейгъамберге нисбетен мунасебетимиз насыл олмакъ керек?
Бу ерде аман буны да айтмакъ керек: шубесиз, Аллах севгисинден сонъра, севгиге энъ ляйыкъ олгъан Хазрет-и Мухаммеддир (с.а.с.). Чюнки, бир аетте Юдже Раббимиз Пейгъамберимизге бойле буюра: «(Эй, Пейгъамбер!) Айт: «Эгер керчектен Аллахны севген олсанъыз, манъа таби олунъыз да, Аллах да сизни севсин ве гунахларынъызны багъышласын. Аллах (мумин къулларынынъ гунахларыны) чокъ багъышлайыджы, (оларгъа нисбетен) пек мерхаметлидир» («Ал-и Имран» суреси, 3/31 ает).
Аллахны эки вастанен танымакъ мумкюн: олардан бири акъыл, дигери де – пейгъамбер. Аллахны биринджы вастанен билип анъламакъ етерли дегиль. Варлыкъ алеминдеки пек мукеммель планны, ич бозулмагъан низам ве къанунларны корип, бир къанун къоюджы олгъаныны акъыл ёлунен билип анъламакъ мумкюн. Амма О юдже къудретнинъ сыфатларыны, эмирлерини, къулларындан не истегенини, бу дюнья не ичюн берильгенини, ахиретнинъ варлыгъыны акъылнен билип оламаз. Буларны акъыл дегиль, тек пейгъамбер огрете биле. Пейгъамбернинъ кетиргенлери акъылнен бирлешсе, эсас ёл ве макъсад белли ола.
Демек ки, пейгъамбер Аллахнынъ рахметини ве Онынъ буюрыкъларыны акис эткен бир айна, Аллахны къулларына таныткъан бир ребер, къуллукъ вазифесининъ манасыны ве ольчюсини инсанларгъа огреткен бир оджадыр.
Бунынъ ичюн, Аллахнынъ севгисине иришмекнинъ ёлу – Пейгъамберни севмек ве кетиргенлерини гонъюльден менимсеп, къабул этмектир.
Хазрет-и Пейгъамберимизни севген бир муминде базы сыфатлар олмакъ керек. Бу сыфатлар булардыр:
Хазрет-и Пейгъамбернынъ суннетине таби олмакъ, аятымызны онынъ аят тарзына уйдурмакъ. Шу себептен Аллах: «Ант олсун ки, Аллахнынъ Ресулинде сизлер ичюн, – Аллахкъа ве ахирет кунуне къавушмакъны умют эткенлер ве Аллахны чокъ зикир эткенлер ичюн гузель бир орьнек бар», – буюра («Ахзаб» суреси, 33/21ает).
Аллахнынъ ризасы ве севгиси Хазрет-и Пейгъамбернинъ суннетине таби олмакънен къазаныла. Бир муминнинъ энъ буюк макъсады ве арзусы озюни Аллахкъа севдирмек. Яни онынъ ризасыны къазанмакъ, ачувындан къорчаланмакъ.
Хазрет-и Пейгъамбернинъ сёзюни къабул этип, укюмине (къарарына) разы олмакъ.
Бир аетте Аллах бойле буюра: «Ёкъ; Раббинъе ант олсун, араларында чыкъкъан анълашмазлыкъ мевзусында сени хакем этип, сонъра да берген укюмине, ичлеринде ич бир сыкъынты дуймайып, (оны) там манасынен къабул этмегендже, иман эткен олмазлар» («Ниса» суреси, 4/65 ает).
Аллаху Тааля бу аетте учь нокътагъа дикъкъат чеке:
а. Эр меселеде Ресулюллахнынъ хакемлигине мураджаат этмек;
б. Онынъ берген укюминден себеп, ичимизде ич бир сыкъынты ве раатсызлыкъ ис этмемек.
в. Там бир теслимиетнен онъа боюн эгмек.
Къуран бильдиргенине коре, муминлернинъ мутлакъ теслим олмакътан башкъа бир ёлу ёкъ: «Мумин бир эркек ве къадын ичюн, Аллах ве Ресули бир ишке укюм бергенлери вакъыт, артыкъ оларнынъ башкъа бир шейни сайламагъа акълары ёкъ» («Ахзаб» суреси, 33/36 ает).
Инсанлар арасында онынъ кетирген динини – Ислямны яймакъ, тевхидни юксельтмек ве инсанларны ширктен узакълаштырмакъ.
Эйиликни эмир этмек, яманлыкътан сакъындырмакъ, Аллах ичюн, Китабы ичюн ве бутюн мусульманлар ичюн насиатта булунмакъ. Мухаммед (с.а.с.) умметининъ энъ хайырлы уммет олмасынынъ себеплеринден бири – эйиликни эмир этмелери ве яманлыкътан сакъындырмаларыдыр. Аллах бойле буюра: «Сиз инсанлар ичюн чыкъарылгъан энъ хайырлы умметсинъиз. Эйиликни эмир этип, яманлыкътан сакъындырасынъыз ве Аллахкъа иман этесинъиз» («Ал-и Имран» суреси, 3/110 ает).
Хазрет-и Пейгъамбернинъ гузель ахлякъынен ахлякъланмакъ ве бутюн яман чизги ве арекетлерден сакъынмакъ. Чюнки Севгили Пейгъамберимиз: «Мен гузель ахлякъны тамамламакъ ичюн ёлланылдым», – деп, буюргъан эди (Ахмед).
Хазрет-и Пейгъамбернинъ ёлундан кетмек онынъ ахлякъыны менимсемеге тырышмакъ олгъанына коре, эр кес япкъанларына дикъкъат этмели, кимнинъ ёлунда кеткенини ве кимнинъ тербиесини алгъаныны бильмек ве контроль этмек керек.
Хазрет-и Пейгъамберге сайгъы ве урьмет косьтермек. Сахабелер Пейгъамберимизге сайгъыларындан себеп сеслерини онынъ янында пек юксельтмей эдилер. Пейгъамберимизге бу дереджеде сайгъы-урьмет косьтериле эди. Чюнки Аллаху Тааля: «Эй, инсанлар, сеслеринъизни Пейгъамбернинъ сеси устюне чыкъарманъыз, бир-биринъизнен юксек сеснен лаф эткенинъиз киби, онен де ойле юксек сеснен лаф этменъиз, ёкъса, сиз фаркъында олмайып, амеллеринъиз бошкъа кетер», – буюра («Худжурат» суреси, 49/2 ает).
Хазрет-и Пейгъамберимизге даима салят ве селямда булунмакъ. Чюнки Аллах Къуранда бойле буюра: «Аллах ве мелеклери Пейгъамберге саляват кетирелер (онъа дуа этелер). Эй, инангъанлар! Сиз де онъа саляват кетиринъ ве онъа теслим олунъыз» («Ахзаб» суреси, 33/56 ает).
Юдже Аллах бу аетте бутюн муминлерге Пейгъамберине салят ве селям этмелерини эмир эте ве Онъа сайгъы косьтермелерини истей.
«Аллахумме салли аля Мухаммед» – саляттыр, «Эс-селяму алейке эйюхе’н-небий» – селямдыр. Пейгъамберимизден ривает этильген пек чокъ саляват чешитлери бар. Буларны окъумакъ, мумкюн олгъаны къадар чокъ салят ве селям кетирмек Пейгъамберимизнинъ севгисини къазандыра, шефаатына себеп ола.
Иште, Пейгъамберимизни керчектен севген эр бир мусульманда бу сыфатлар олмакъ керек.
Аллаху Тааля джумлемизнинъ къальбине пейгъамбер севгисини берсин ве онынъ ёлундан айырмасын.
Амин.
Иса Велиев