Пейгъамберимиз (с.а.в.) заманында яшагъан сахабелер бутюн дерт ве сыкъынтыларына бакъмадан, рухий оларакъ даима раатлыкъ ичинде булуна эдилер. Бунынъ эсас себеплеринден бири, шубесиз, гонъюллерини Аллахнынъ китабы Къураннен беслемелери эди. Бунынъ ичюн Ислямнынъ кельмесинен башлагъан Къуран огренмеси, башта сахабе Эркъамнынъ эвинде маялангъан, Мединеде де бу маянынъ берекетинен Асхаб-ы Суффа етиштирильген. Ханымларнынъ хусусий ве кениш манадаки окъутувы исе, Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) апайлары вастасынен ве оларнынъ шахсий гъайретлеринен тешкилятландырылгъан. Шубесиз, бу мубарек ханымларнынъ Къуран талиминде энъ юксек дереджеде олгъаны – Хазрети Айшедир (р.а.).
Айше (р.а.) медениет муитинде догъгъан ве тербие этильген эди. Ислямдан эвель шиир ве эдебиятнен багълы бильги саиби олгъан. Ислям дини кельген сонъ исе, яйылмагъа башлагъан биринджи куньлеринден башлап, оны яшагъан ве огренген. Генч яшта Пейгъамберимизнен (с.а.в.) эвленмеси оны илимнинъ чокърагъы алына кетирди.
Хазрети Айше (р.а.) илимнинъ меркезинде олгъаныны анълап, акълына кельген эр шейни Пейгъамберимизден сорамагъа чекинмеген ве огренгенлерини сахабелернен, хусусан, мусульман ханымларнен пайлашкъан. Вакъыт кечмесинен бу пайлашма оны эр меселеде мураджаат этиле биледжек муаллиме япты. Хусусан, Пейгъамберимиз (с.а.в.) вефат эткен сонъ, дёрт халифе, Эбу Хурейра, Ибн Аббас ве башкъа бир чокъ сахабе суалерине джевап алмакъ ичюн онъа мураджаат эте эдилер. Чюнки, о, Пейгъамберимизге (с.а.в.) энъ якъын, энъ севимли, энъ чокъ бильги саиби олгъан апайы эди. Хазрети Умер (р.а.), озь халифелиги вакътында, къадынларнен я да Пейгъамбер Эфендимизнинъ (с.а.в.) эв аятынен багълы эр укюмни Хазрети Айшеге авале эте, ве бу меселеде кимсени онъа тенъ корьмей эди. Бу мураджаатлар чокъ олгъаны себебинден, Хазрети Айшеден ривает этильген хадислернинъ сайысы 2 210-гъа чыкъты, ве о, энъ чокъ хадис ривает эткен 7 сахабе арасына къошулды.
Хазрети Айше анамыз ривает эткенине коре, о, Аллах Ресулининъ апайларынен берабер Рамазан айында даа зияде савап къазанмакъ ичюн, эвлерине балаларны алып, оларны окъумагъа, язмагъа, Къуран окъумагъа, ибадетнен багълы темель бильгилер огрете ве тербиелеринен огъраша эдилер.
Айны шекильде, Ресулюллах (с.а.в.) эвининъ кошесинде, пишкинлик яшына кельген къызларнынъ къалмасы ичюн «хыдр» денильген бир чадыр къурулгъан эди. Бойледже, Пейгъамберимиз (с.а.в.) аятта экен, Хазреи Айше тарафындан, Ислям тарихында биринджи ятылы къызлар ичюн Къуран курслары (я да, дигер ифаденен, ханымлар медресеси) къурулгъан.
Ресулюллах (с.а.в.) сагълыгъында Айшенинъ (р.а.) девам эткен бу хызметлери, Пейгъамберимиз (с.а.в.) вефат эткен сонъ чокълашкъан ве кенишлеген. О, санки озюни илимге адагъан эди. Хазрети Айше (р.а.) олгъан эр ерни, хусусан, Мединени хиджретнинъ биринджи 60 йылында, бир илим меркези алына кетирди. Ондан хадис огренмек ичюн, сеферде ве эвинде къалгъанда, онъа аит я да онъа багълы олгъан одаларда 40-70 сайы арасында къадын булунгъаны, ве олар эр фырсатта бир шейлер огренгени ривает этиле. О къадар ки, бу «ханымлар медресесинден» пек чокъ дегерли алим ханым етишти.
Бир мисаль оларакъ, хадислернинъ языгъа кечирильмесинде итибар къазангъан Имам Зухрий, хадис тахсилини башлагъан вакъытта, оджаларындан бири онъа бойле деген: «Илим арасанъ, санъа Амраны тевсие этем. Онынъ янына бар, дерсинъни ондан ал. О, Хазрети Айшенинъ элинде етишкен эди». Имам Зухрий Амранынъ янына кеткенде, онынъ илим ве ирфан сонъу олмагъан денъиз киби олгъаныны корьген.
Амра киби, 200 къадар сайлавлы алимлерни етиштирген Хазрети Айшенинъ (р.а.) бир башкъа талебеси олгъан Хазрети Тальханынъ (р.а.) къызы Айше, онынъ тербиесинде етишмекнинъ онъа къазандыргъанларны бойле анълаткъан: «Эр кес эр тарафтан Хазрети Айшени корьмеге келе эди. Хазрети Айшенинъ янындаки дереджем себебинден къартлар манъа урьмет эте, яшлар манъа тата киби бакъа, манъа эдиелер ёллай, мемлекетлерине къайткъан сонъ, манъа мектюплар яза эдилер. Олардан алгъан мектюплерни Хазрети Айшеге косьтере эдим, онъа: «Тизечигим, иште, бу филяннынъ мектюби ве эдиеси!» – деп айта эдим.
Хазрети Айше де: «Къызым! Сен де онъа джевап бер ве эдиесини къабул эт!» – дей эди».
Хазрети Айшенинъ янында етишкен ханымлар арасында, эвеля, якъын сойлары бар эди. Къыз къардашы Умму Гульсум, Абдуррахманнынъ къызлары Хафса ве Эсма, Хазрети Тальханынъ (р.а.) къызы Айше ве башкъалары. Бундан гъайры, Хазрети Айше (р.а.) ханымлар арасындан сайлагъан бу хусусий талим алкъасына иляве оларакъ, эр йыл хаджылыкъкъа кеткенде, анда къургъан чадырында эр кеснинъ суаллерине джевап берген ве онъа узакъ ерлерден мектюпнен соралгъан суаллерге де джеваплар ёллагъан.
Ислям теблигъи вазифесини энъ усть дереджеде ерине кетирген Хазрети Айше (р.а.) эр меселеде, хусусан, къоранта аяты ичинде Ресулюллахнынъ (с.а.в.) аятыны козеткен ве бизге бу саада пек къыйметли бильгилер берген. Бир Ислям къорантасыны Хазрети Айшесиз анъламагъа, керчектен, къыйын олур эди.
Дюнья ханымларнынъ инджиси олгъан Хазрети Айшенинъ тек бир гъаеси бар эди – Ресулюллах (с.а.в.) огреткен динни энъ темиз ве энъ догъру алынен келеджек несиллерге етиштирмек.