Бир чокъ хадис-и шерифте Къуран окъумакънынъ фазилетини анълаткъан Пейгъамберимиз (с.а.с.) шу меселени бу мубарек сёзюнен не гузель ифаделеген:
«Ичинъизден энъ хайырлынъыз Къуранны огренген ве огреткендир».
Къуран-ы Керим – Аллахтан эндирильген сонъки иляхий китаптыр. Бу юдже китап севгили Пейгъамберимиз Хазрет-и Мухаммед – салляллаху алейхи ве селлемге 23 йыл девамында эндирильди ве 14 асырдан берли Аллах тарафындан къорчаланмакъта. Къуран икметнен толу бир китаптыр. Къуран-ы Керимде Аллахнынъ мерхамети, муджизелери ве адалети анълатылмакъта. Бу – инсанлыкъкъа энъ буюк эдиедир, онъа ошагъан бир китап даа корюльмеди ве корюльмейджек. Къуран-ы Керим акъкъында Аллаху Тааля бойле буюра: «Бу китап (Къуран), онда асыл шубе ёкътыр. О, муттакъийлер (сакъынгъанлар ве арынмакъ истегенлер) ичюн бир ёл косьтериджидир» («Бакъара» суреси, 2/2 ает).
Къуран – Ислямнынъ темелидир. Инсан Къуран-ы Керимге инанмагъандже, иман эткен сайылмаз. «Пейгъамбер Рабби тарафындан онъа эндирильгенге иман этти, муминлер де (иман этти). Эр бири Аллахкъа, мелеклерине, китапларына, пейгъамберлерине иман этти. «Аллахнынъ пейгъамберлеринден ич бири арасында айырды япмаймыз. Эшиттик, итаат эттик. Эй, Раббимиз, афунъа сыгъындыкъ! Дёнюш Санъадыр», – дедилер» («Бакъара» суреси, 2/2 ает).
Къуран ве суннет – Ислямнынъ эки менбасыдыр. Мусульман ичюн бу дюньядаки эки рехберидир. Бунен алякъалы оларакъ, Аллаху Тааля севгили Пейгъамберимиз Мухаммед – салляллаху алейхи ве селлемге бойле буюргъан: «Биз бу китапны санъа, инсанларгъа ихтиляфкъа тюшкен шейлерини анълатувынъ ве иман эткен бир топлумгъа догъру ёлнынъ косьтериджиси ве рахмет оларакъ эндирдик» («Нахль» суреси, 16/64 ает).
Къуран-ы Керимни инсанлыкъкъа бильдирмек вазифесини Аллаху Тааля Пейгъамберимиз Мухаммед – салляллаху алейхи ве селлемге берди. Бу къолай бир вазифе дегиль эди. Севгили Пейгъамберимиз Веда хутбесинде Аллахтан энген Къураннынъ сонъки аетини окъуды ве, бойлеликнен, юдже китабымыз тамамланды.
Мукъаддес китабымыз Къуран-ы Керимде Аллахнынъ сыфатлары, харамлар ве эляллар, ахлякъ къаиделери, ибадет мевзулары ачыкъланмакъта. Пейгъамберлернинъ къыссалары, чешит къавмларнынъ тарихы, дженнет ве джеэннем иле алякъалы мевзулар да ачыкъланмакъта.
Къуран-ы Керим бутюн инсанлыкъкъа ёлланылгъан бир китаптыр. Эр асырнынъ ихтияджларыны къаршылайджакъ акъикъат ве икметлернен толудыр.
Юдже китабымыз ойле мукеммель шекильде Аллах тарафындан эндирильди ки, бугуньге къадар ич бир терджиман, шаир, язар оны денъиштирип оламады ве оламайджакъ. Къуран ич бир денъишмеге огърамадан, кунюмизге къадар келип етти. Къыяметке къадар да бу шекильде девам этеджек.
Аллах эр бир пейгъамберни белли бир къавм ичюн сайлап ёллагъан. Меселя, Муса (а.с.) бую-джилер джемиетине ёлланылгъан. Аллах Мусагъа (а.с), буюджилерни аджиз косьтермек ичюн, аса муджизесини багъышлады ве буюджилер Аллахкъа иман эттилер. Пейгъамберимиз Мухаммед (салляллаху алейхи ве селлем) яшагъан вакъытта, араплар пек истидатлы шаирлер эдилер. Къураннынъ сёзлерини, аетлерини эшиткен сонъ пек шашырдылар, ве чокъусы бу себепле Аллахкъа иман эттилер.
Къуран-ы Керим севгили Пейгъамберимизнинъ юдже бир муджизесидир. Мухаммед (салляллаху алейхи ве селлем) окъумагъа ве язмагъа бильмеген бири эди, бу себепле инсанлар Къураннынъ керчектен де Аллахтан олгъанына инандылар. Инанмагъанларгъа исе, Аллах Къуран-ы Керимде бойле буюрды: «Эгер къулумызгъа эндиргенимиз (Къуран) акъкъында шубеге тюшсенъиз, айды, онъа бенъзеген бир суре кетиринъ, эгер идданъызда догъру олсанъыз, Аллахтан гъайры шаатларынъызны (ярдымджыларынъызны) да чагъырынъ (ве буны исбат этинъ)!» («Бакъара» суреси, 2/23 ает).
Энъ эсасы да, VII асырдан берли элимизде олгъан Къуран-ы Керим Пейгъамберимизнинъ кунюнде язылып эзберленген, Хазрет-и Эбу Бекир вакъытында мусхаф алына кетирильген ве Хазрет-и Осман тарафындан чокъартылгъан Къурандыр. Бутюн бу вакъыт ичинде ич денъишмеди. Аллах Къуран-ы Керимни озю къорчалайджагъына сёз бере: «Къуранны санъа Биз эндирдик, онынъ къорчалайыджысы да Бизмиз» («Хиджр» суреси, 15/9 ает).
Билял Сулейманов