19.03.21 — МИРАС – АКЪКЪЫНЫ АКЪ САИБИНЕ БЕРМЕК
لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْاَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْاَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ اَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا
[Лир-риджали несибум мимма теракеʼль-валидани вель-экърабуне ве лин-нисаи несибум мимма теракеʼль-валидани вель-экърабуне мимма къалле минху эв кесур. Несибам мефруда].
Мухтерем мусульманлар!
Бир мусульман аятта олгъанда, малыны истеген кишилерге я да хайрие тешкилятларына багъышлай биле.
Олюмден сонърасына къалдырылгъан бу багъышлавгъа васиет деп айтыла. Яни бир де бир мусульман вефатындан сонъра мал-мулькюнинъ бир къысымыны хайыр муэссиселерине, мухтаджларгъа я да истеген кимселерге багъышлай биле. Лякин, динимизге коре, васиет оларакъ барлыкънынъ энъ зияде учьтен бири багъышлана биле. Чюнки вефат эткен кимсенинъ мирасында якъынларынынъ акъкъы бар.
Сайгъылы мусульманлар!
Ольген сонъ, мусульманнынъ малы Ислямнынъ къаиделерине коре пайлаштырылмалы. Бунынъ акъкъында ает ве хадислер бар. Буларгъа бакъып, эхлю суннет алимлери мирас укъукъыны ишлеп чыкъардылар. Бойледже, сой-соптан кимге не къадар иссе тюшеджеги беллидир.
Юдже Раббимиз «Ниса» суресининъ 7-нджи аетинде бойле буюра: «Ана-бабанынъ ве акърабаларнынъ къалдыргъанларындан эркеклернинъ насиби бар; ана-бабанынъ ве акърабаларнынъ къалдыргъанларындан къадынларнынъ да насиби бар. Истер азындан, истер чокъундан, фарз оларакъ (белли бир иссе айырылгъан)».
Мевзунен алякъалы хадисте исе, севгили Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Бир кимсе вефат эткенде, аркъасындан мал ташласа, о мал – мирасчыларынынъдыр» (Бухарий, «Фераиз», 25).
Азиз муминлер!
Инсаннынъ догъуштан олюмине къадар бутюн вазиетлерине къанун-къаиделер кетирген динимиз мирас даркъатылмасында да адалетни козь огюне алып, шу мевзуда тафсилятлы укюмлер кетирген. Мумин бир кимсе, ахирет ёлджулыгъына озгъарылгъанда, къалдыргъаны малдан, эвеля, дженазе масрафлары къаршылана. Сонъра, эгер бар исе, борджлары къапатыла. Артындан, малынынъ учьте бирини кечмемек шартынен, васиети ерине кетириле. Бутюн булардан сонъра исе, мирас варислерге кече.
Мирас болюштирильген вакъытта, эр акъ саибине акъкъынынъ берильмеси эсастыр. Аллахкъа ве Онынъ эндиргени Къурангъа иман эткен эр мусульман мирастан пайына тюшкенге разылыкъ косьтермек ве агъа-къардашларынынъ акъкъына эль узатмакътан сакъынмакъ керек. Раббимиз де, мираснен алякъалы укюмлерини ачыкълагъандан сонъ, «Ниса» суресининъ 13-юнджи ве 14-юнджи аетлеринде бизлерни бойле тенбиелей: «Булар Аллахнынъ (къойгъан) сынъырларыдыр. Ким Аллахкъа ве Пейгъамберине итаат этсе, Аллах оны тюбюнден озенлер акъкъан дженнет багъчаларына къояджакъ, о ерде даимий къалыджакълар. Иште, буюк къуртулыш – будыр. Ким Аллахкъа ве Пейгъамберине къаршы исьян этсе ве сынъырларны кечсе, Аллах оны даимий къаладжагъы бир атешке сокъар ве онынъ ичюн алчалтыджы бир азап бар».
Дегерли муминлер!
Корьгенинъиз киби, бу дюньяда къазангъанларымыз бизим дегиль, мирасчыларынынъдыр. Эписини къалдырып кетемиз ве сой-соп буны озь ара пайлаша. Я биз озюмизнен не алып кетемиз, ич тюшюндикми?! Бизим янымызда хайыр ёлунда масраф эткенлеримиз къала – садакъаларымыз, зекятларымыз! Айса, чокъча садакъа берейик, чюнки, эсасында, биз оны озюмиз ичюн беремиз. Бельки фукъареден зияде озюмизге файдасы бардыр.
Шейтан даима бизлерни фукъареликнен къоркъута ве, бойлеликнен, саранлыкъкъа итеклей. Раббимиз исе, джумертликни севе. Ойле исе, джумертликтен вазгечмейик, акъны козетейик, адалетли олайыкъ ки, Аллах да бизге рахметини ягъдырсын ве бизлерни къорчаласын.