Къалай ислямий илимлер медресесининъ оджасы Рамазан Асанов озь дерслеринде талебелерге энъ биринджи диний дегерлер ве асыл къыйметлерни ашламагъа тырыша. Эмине Асанова исе, чокъ балалы ана олып, аналыкъ вазифесини беджермекнен берабер, медресенинъ къызлар болюгинде чалыша. Бу инсанларнен якъынджа таныш олмагъа теклиф этемиз!
Селям алейкум! Рамазан бей ве Эмине ханым, сиз бир аиле олып, бераберликте бир ишни беджересинъиз. Яни талебелерни окъутмакъ, джемаатнен чалышмакъ, диний бильгилер огретмек, динимизге севги ве урьмет ашламакъ къолай дегиль. Бу иште сизни не ильхамландыра?
Ве алейкум селям! Аллаху Тааля озь рахметинен бизге бу вазифени насип этти. Акъылымыз еткени къадар, элимизден кельгенине къадар, бу вазифени ерине кетиремиз. Эльбетте, теджрибе косьтере ки, энъ агъыр иш ве зенаат – инсан тербиелемектир. Бу – Пейгъамбер вазифесидир. Иште, бу къыйметке наиль олмакъ ичюн, севгинен бу ишке сарыламыз.
«Аиле къаиделерден бири де: даима берабер софрагъа отурмакъ. Софра – энъ яхшы аиле рухиятчысы, эм субет этиле, эм куньделик проблемалар чезиле, эм муаббетлик арта»
Ильк эвеля озюнъиз орьнекли бир аиле оласынъыз. Бильгенимиз киби, сизинъ учь баланъыз бар. Кенди балачыкъларынъызны насыл тербиелейсинъиз. Аиленъизде бир де бир къаиделер, бармы?
Аилемизде бала тербиеси учь шейге эсаслана: дин, тиль ве медениетимиз. Эвде башкъа тильде лаф этмек ёкъ. Аиле къаиделерден бири де: даима берабер софрагъа отурмакъ, аиленен олмакъ. Рухиятчыларнынъ дегени киби, софра – энъ яхшы аиле рухиятчысы, эм субет этиле, эм куньделик проблемалар чезиле, эм муаббетлик арта.
«Аятта эр шей ола биле, амма
Раббимиз даима ярдымынен етише»
Бойле фааль яшайыш тарзында эм балаларгъа, эм де ишинъизге дикъкъат айырмакънынъ бир сырлары бармы?
Къуран-ы Керимде бойле бир джумле бар: «Ким Аллахнынъ динине ярдым этсе, Аллах да онъа ярдым этер ве аякъларыны сагъламлаштырыр». Биз бу аетнинъ манасыны эр кунь къаршымызда коремиз. Чокъ шукюр, аятта эр шей ола биле, амма Раббимиз даима ярдымынен етише.
Рамазан оджа, сиз Багъчасарай район имамы оларакъ чалышкъан эдинъиз, бу районда джемаатынъызнынъ фаалиети акъкъында тариф этинъиз. Джемаатны эсасен насыл суаллер, меселелер раатсыз эте?
Халкъымыз къыйын куньлер яшады, сюргюнликте чокъ шейимиз гъайып олды. Авропагъа нам салгъан Зынджырлы медресенинъ бильгилери инсанларгъа ёл косьтергени киби, бизлер де Къырым Муфтиятынынъ азалары оларакъ, диний тасиль боюнджа иш алып барамыз. Ве халкъымызны кунюмиздеки проблемалардан къуртулмасы ичюн, илимге ве тасильге ихтиядж олгъанына инанамыз. Вазифемиз- диний яшайыш тарзыны ве миллетимизге асыл дегерлерини къайтармакътыр. Ислямнынъ бизге эджнебий бир шей олмагъаныны, тамырларымызда ве ана сютюнен кечкен бир къыймет олгъаныны хатырлатмакъ.
Шимди аиледже Къалай медресесинде чалышасынъыз. Янъы теджрибенъиз акъкъында тариф этинъиз.
Бу йыл бизге Медреседе чалышмакъ къысмет олды. Бу эм буюк бир шереф, эм де буюк месулиеттир. Чюнки миллетнинъ маарифини япаджакъ инсанларны тербиелемек керек. Талебелернинъ юреклеринде нур, козьлеринде атеш, тиллеринде икмет ве мерамет, тюшюнджелеринде юдже гъае олмалы.
«Балаларымызгъа дикъкъат керек!»
Эмине оджа, бала рухиятчысы оларакъ, балаларнынъ эсас проблемаларыны ачыкълай билесинъизми? Сизге энъ зияде насыл проблемаларнен мураджаат этелер? Яш ана-бабалар балаларнынъ тербиеленювинде неге даа зияде дикъкъат этмели?
Кунюмизде балаларнынъ планшетлери, оюнджакълары ве эгленджелери пек чокъ, лякин пек муим бир шей етишмей. Балаларымызгъа дикъкъат керек! Бутюн кунь баланен кечирмек дегиль, ич олмаса, акъшам 15-20 дакъикъа, бир шейге бакъмайып (телефонгъа, телевизоргъа) вакъыт кечирмек биле етерлидир.
«Балалар байрамларда къапы-къапы
долашып, конфетлерни топласынлар,
ифтар софраларында чивильдешсинлер.
Бундан сонъ келеджегимиз де айдын олур!»
Фикиринъиздже, земаневий ана-бабалар бала тербиесинде насыл хаталар япалар?
Земаневий ана-бабаларгъа дикъкъат этмек керек олгъан хусусларны бойле сыраламакъ мумкюн:
1. Балалар сынъырсыз шекильде мультфильмлер сейир этмемек керек. Кимерде, муим бир ишнен огьрашмакъ керек олгъанда, санки «эллеримизни бошатамыз», амма бу эм нутукъ инкишафынынъ керилиги, эм хаял кучюнинъ зайыфлыгъына, эм чокъ невротик проблемаларгъа ёл ача.
2. Тиль ве эдеп огретювинде зайыфлыкъ. Бала «Адынъ не?» суалине биле джевап берип оламаса, ады Асан олса, не оладжакъ? Тилимиз гъайып олмамалы, адым-адым баламызнен бирликте биз де огренмеге башлайыкъ. Бунъа не вакъыт башласакъ кярдыр. Биз огретмесек, бала багъчасы, мектеп огретеджекми? Кимсе огретмез. Эдеп оларакъ исе, буюклернинъ эллерини опьмек, лаф къайтармамакъ, «сен» деп мураджаат этмемек киби къаиделерни косьтермек мумкюн.
3. Ассимиляциягъа огърамайыкъ. Байрам джедвелимизге Йылбаштан башлап, чешит Масленицалар, святой Николайлар кирди. Озь диний байрамларымызгъа, джума кунюнинъ эмиетине къулакъ асмаймыз. Эвель олгъаны киби, балалар байрамларда къапы-къапы долашып, конфетлерни топласынлар, ифтар софраларында чивильдешсинлер. Бундан сонъ келеджегимиз де айдын олур!
«Аиленинъ темели, эльбетте, севги, амма
ондан гъайры, къаршыдакининъ
тюшюнджесине, дюньябакъышына
урьмет этмели»
Рамазан оджа ве Эмине оджа, окъуйыджыларымызгъа насыл тевсие, тилеклеринъиз оладжакъ?
Окъуйыджыларгъа тевсиемиз – аилелеримизни сагъламлаштырайыкъ, чюнки бир аиле – бир миллеттир. Аиле ичинде анълашылмамазлыкълар ола биле, амма дарылып, лаф этмек ерине, яшлар отурып, музакере этмели. Аиленинъ темели, эльбетте, севги, амма ондан гъайры, къаршыдакининъ тюшюнджесине, дюньябакъышына урьмет этмели. Пейгъамберимиз (с.а.с.) дегени киби: «Севгининъ энъ усть нокътасы – сайгъыдыр». Йыллар кечсе биле, бири-бирине багълы къалмакъ ортакъ тарафларнынъ олмасына багълыдыр. Къадынлар, бир чокъ вакъытта, балаларгъа дикъкъат айырып, омюр аркъадашыны сонъки плангъа чеке биле. Амма бу буюк бир хатадыр. Кунь келир, балалар осип кетер, ве бу ювада эки инсан къаладжакъ. Олар бири-бирини севеджек я да бири-бирине ят оладжакъмы? Бу – озюмизге багълы. Аилелеримиз бахтлы, софраларымыз берекетли, юреклеримиз самимий олсун!
Рамазан айынынынъ арефесиндемиз! Раббимиз бу Рамазан айыны юрегимизнинъ баари этсин! Омюримизде янъы саифе башламагъа насип этсин! Аминь.
Эвелина Аблязова