Селямлашув адабы | ЦРО ДУМК

Вс

05

мая

26
Шевваль
1445 | 2024
Утр.3:42
Вос.5:16
Обед.12:45
Пол.16:39
Веч.20:04
Ноч.21:38
Времена намазов
Календарь 2024

Намаз

Селямлашув адабы

Опубликовано:

Селям алейкум, урьметли окъуйыджылар!
Медениетимиз ве динимизде селямлашувнынъ эмиетини огренмеге теклиф этемиз. Адетлеримизде селямлашувны ифаде эткен фаркълы сёзлер бар: «мерхаба», «хайырлы куньлер» ве саире, амма энъ чокъ къулланылгъан ибаре – «селям алейкум». Буюклеримиз балалыкътан ильк сёзлернен бир сырада бизни селямлашмагъа огрете эдилер. «Селям алейкум» ибареси бизге Мухаммед Пейгъамберимизден (с.а.в.) къалгъан мирастыр.
«Селям алейкум» ибаресининъ манасы бу дюньяда, эм де келеджек дюньяда олгъан къыйынлыкълардан къуртулув, гонъюль раатлыгъы манасыны ташып, асылында, бир дуадыр. «Селям» сёзюни «барышыкълыкъ, аманлыкъ, тынчлыкъ, селяметлик» оларакъ терджиме этмек мумкюн. Демек, мусульманлар селямлашкъанда бири-бирине эки дюньяда бахт тилейлер.
Селямлашув насыл япылыр, ким биринджи селям бермек керек, кимнен селямлашмакъ мумкюн ве кимге джевап бермели… яни селямлашувнынъ белли бир адабы бар ве оларны Пейгъамберимизнинъ (с.а.в.) суннетинде огрене билемиз. Пейгъамберимиз (с.а.в.) селямлашувнынъ эмиети акъкъында бойле буюргъан: «Иман этмегендже, дженнетке кирмезсинъиз! Бир-биринъизни севмегендже, керчектен иман эткен сайылмазсынъыз. Бир-биринъизни севменъиз ичюн не япаджагъынъызны анълатайыммы? Бир-биринъизнен чокъча селямлашынъыз!» (Муслим, «Иман», 93). Демек, селямлашув садедже гузель эдепнинъ косьтергичи дегиль, о, инсанлар арасында севги ве урьметни арттыра ве иманнынъ къавийлешмесине ёл ача, къавий иман исе, бизге, иншаллах, дженнет къапыларыны ачар.
Селям бермек – сунеттир, джевап бермек исе, – фарздыр. Селямнынъ джевабы я айны, я да даа гузель олмалы. Буны бизге Аллаху Тааля мукъаддес Къуран-ы Керимдеки «Ниса» суресининъ 86 аетинде анълата: «Сизге селям берильгенде я даа гузель, я да айны джевап беринъ. Аллах эр шейнинъ эсабыны эксиксиз биледир». Даа гузель джевап насыл берилир? Буны бизлерге Пейгъамберимиз (с.а.в) огрете.
Хадислерге эсасен, «Эс-селяму алейкум» я да «Селямун алейкум» («Устюнъизде селяметлик олсун»), – дие, селям берильгенде, джевап оларакъ я айны тилек айтылмалы, – «Ве алейкуму’с-селям»/«Ве алейкум селям» («Сизинъ устюнъизде де селяметлик олсун»), я да «ве рахметуллахи» иле «ве беракятух» ибарелери къошулып, даа гузель джевап берильмели. Шу ибарелер садедже джевап оларакъ дегиль, селямлашув оларакъ къулланмакъ мумкюн: «Эс-селяму алейкум ве рахметуллахи ве беракятух» («Устюнъизде селяметлик, Аллахнынъ мерхамети ве берекети олсун»). Джевабы исе, – «Ве алейкуму’с-селям ве рахметуллахи ве беракятух» («Сизинъ устюнъизде де селяметлик, Аллахнынъ мерхамети ве берекети олсун»).
Бойледже, селямгъа къошулгъан ибарелер къорантанъызгъа Аллахтан рахмет ве берекет тилегини ифаде эте. Бундан да гъайры, «Эс-Селям» – Аллахнынъ гузель адларындан биридир. Онынъ эксиклерден узакъ олгъаныны ифаде эте. Бундан да гъайры, Аллах, къулларынынъ раатлыгъыны къорчалай, оларны фаркълы хавфлы вазиетлерден къуртара, оларгъа селяметлик бере.
Мусульманлар къуллангъан селямлашув шекили дженнет багъчаларында да бериледжек. Шу акъта Къуранда бойле айтыла: «Мелеклер оларнынъ янларына эр къапыдан киреджеклер (ве айтаджакълар): «Сабыр эткенинъиз ичюн селям алейкум (устюнъизде селяметлик олсун)!» («Рад» суреси, 13/23-24 ает).
Девамы оладжакъ…