Къырымнынъ Къурман районында ярымадада екяне Хафызлар медресеси чалыша. Ишбу медреседе окъугъан талебелер Къуран-ы Керимни эзберден огренелер. Къурман хафызлар медресесининъ дин оджасы, хафыз Сулейман Самединовнен якъынджа таныш олмагъа теклиф этемиз. Шерефли хафыз унванына, о, айны медресе диварларында наиль олды.
Сулейман оджа, сиз Къурмандаки хафызлар медресесининъ дин оджасы оласынъыз. Озюнъиз де шу медресенинъ мезуныcынъыз ве мында хафыз унванына наиль олгъан эдинъиз. Къуранны эзберден бильмек истегинъиз насыл пейда олды?
Къуран-ы Керим – Аллахнынъ сёзю, Аллахнынъ Китабыдыр. Ве, эльбетте, эгер бир мусульман киши Аллахкъа якъын олмагъа, Онынъ разылыгъыны къазанмагъа истесе, Онынъ китабы ве сёзюни яхшы бильмек керек. Пейгъамберимиз Мухаммед (с.а.с.) бир чокъ хадисинде Къуран-ы Керимни окъумакъ, анъламакъ ве эзберлемекнинъ муимлиги акъкъында айткъан. Ве бу хадислернинъ биринде бойле буюргъан: «Ким Къуран-ы Керимни акъкъынен окъуса ве онъа коре яшаса, Къыямет куню Пейгъамбер (с.а.с.), сыддыкълар ве шеитлернен берабер оладжакътыр». Иште, бойле ает ве хадислерге эсасен, Къуранны огренип, хафыз макъамына иришмеге истедим. Бунен берабер, оджаларым манъа хафызлыкъ акъкъында чокъ айта эдилер. Хафызлыкънынъ чокъ шерефли ве юдже олгъаны акъкъында… Буларны терен тюшюнип, менде Къуран-ы Керимни башындан сонъуна къадар эзберлемеге истегим пейда олды, Аллаху Таалягъа даа якъын олмакъ ичюн, Онынъ разылыгъыны къазанмакъ ичюн.
Медреседе окъугъан йылларынъызны насыл хатырлайсынъыз?
Медресеге киргенимде, 17 яшында эдим. Ве, эльбетте, о йыллар пек гузель эди. О вакъытларгъа къайтмагъа истер эдим. Чюнки хатырлайым ки, о заманлары достларымнен пек гузель вакъыт кечире эдик. Эм берабер дерс чалыша эдик, Къуран огрене эдик, эм де дерслер тышында вакъытымызны файдалы кечире эдик. Эльбетте, оджаларыма чокъ тешеккюрлер бильдирмеге истейим, Аллах олардан разы олсун. Оджаларымызнынъ эмеги чокъ къыйметлидир.
Эр кес хафыз ола билеми? Бунынъ ичюн не япмакъ керек, насыл чизгилернинъ саиби олмалы?
Эльбетте, эр кес хафыз олмай. Аллаху Тааля эр кеске фаркълы къабилиетлер бере. Ве хафызлыкъ да къабилиетнен багълыдыр. Яни эгер инсаннынъ къабилиети бар исе, о, устюнде чалышса, хафыз олур. Къабилиеттен гъайры, муим олгъан шей – истектир. Яни хафыз олмакъ ичюн истек олмакъ керек. Эгер истек олмаса, инсан хафыз олмаз. Бунен берабер, хафыз оладжакъ мусульман гунахлардан узакъ турмакъ керек. Чюнки биз Пейгъамберимизнинъ хадислеринден огренемиз ки, гунахлар Къураннынъ унутылмасына ёл ача. Онынъ ичюн хафыз озь аятына дикъкъат этеджек, гузель ахлякълы оладжакъ. Аллахнынъ эмирлерини ве ясакъларыны ерине кетиреджек. Бутюн бу шейлер, яни къабилиет, истек, гузель ахлякъ, гунахлардан сакъынмакъ киби чизгилер бир арагъа топланса, о заман Аллахнынъ изининен инсан хафыз ола биле.
Тахсилинъизни Тюркиедеки Мармара университетинде девам эттинъиз. Бу акъта тариф этинъиз. Шимди тахсилинъизни девам этесинъизми?
Къалай Ислямий илимлер медресесини ве хафызлыкъны битирген сонъ, 2010 сенеси мен Истанбулда ерлешкен Мармара университетининъ иляхият факультетине окъумагъа кирдим. Ве анда окъушымны 5 йыл девам эттим. Биринджи йылы биз арап тилини огрендик. Къалгъан дёрт йыл исе, ислямий илимлерни: фыкых, хадис, тефсир, Ислям тарихы, акъаид ве саирени тахсиль эттик. 2015 сенеси мен мезун олдым. Шимди мен даа чокъ дистанцион шекильде тахсилимни девам этмектем.
Не вакъыт хафызлар медресесинде чалышмагъа башладынъыз? Бойле медресенинъ тахсиль системасы дигер медреселернинъкинден фаркъ этеми?
Къурман Хафызлыкъ медресесинде 2017 сенесинден башлап, чалышып башладым ве бу куньге къадар чалышмакътам. Эльбетте, хафызлыкъ медресесининъ программасы эм дигер медреселерден, эм де адий мектептен фаркълыдыр. Талебелернинъ хусусий бир куньлюк программасы бар. Саба намазына туралар, саба намазындан сонъ белли бир вакъыт Къуран текрарламасы бар. Яни умумен айтаджакъ олсакъ, меселя, адий мектепте балалар келелер, окъуйлар, къайталар. Оджа ве талебе арасында алякъа пек якъын ве самимий дегиль, амма хафызлыкъ медресесинде оджа ве талебе арасында чокъ самимий бир алякъа къурула. Ве эр бир талебеге айры бир тарзнен, усулнен якъынлашмакъ керек. Бойле япса, нетидже яхшы олур.
Хафызлар медресесининъ талебеси олмакъ ичюн не япмакъ керек?
Хафызлар медресесининъ талебеси олмагъа истегенлер 5-нджи сыныфны битирмек керек. Бундан кичкене олгъан талебелерни биз къабул этмеймиз. 6, 7, 8-инджи сыныфтан сонъ талебелерни де къабул этемиз. Айткъаным киби, даа истек керек. Ана-бабанынъ ве, ильк эвеля, баланынъ истеги муим.
Бу йыл хафызлыкъ медресесине окъумагъа кельгенлернинъ сайысы не къадар олды? Талебелернинъ яшы насыл?
Аллахкъа шукюрлер олсун, бу йыл медресемизге чокъ талебе кельди. 15 янъы талебени къабул эттик. Кечкен йылда да 14 талебемиз бар эди. Яни топлам 30-гъа якъын талебемиз окъуй. Талебелернинъ яшы 11-15 йыл дживарында.
Мезунларынъыз акъкъында не айта билесинъиз?
2017 сенесинден бу куньге къадар медресемизден 2 талебе хафыз унванына наиль олып, мезун олды. Олар Къуранны башындан сонъуна къадар эзберледилер, булардан башкъа мезун олгъанлар да бар, амма олар Къуранны сонъунадже эзберлемедилер. Ким ярысыны, ким ярысындан даа аз бир къысымыны, ким эки, ким беш суре эзберледи. Хафыз олгъанларнынъ сайысы – эки. Олардан бири – Яхья Ибрагимов. Шимди, о, медреседе къалып, оджа ярдымджысы оларакъ хызмет эте.
Дистанцион тахсиль эп популярлаша. Сиздже, бойле усул талебелеринъиз ичюн семерели олурмы?
Эльбетте, кунюмизде узакътан окъув усулы популяр олды. Эм Къырымда, эм дюньяда. Бизим медресемизде де бу йыл март айындан башлап, июнь айына къадар бу усул къулланылды. Нетиджелер гузель олды. Лякин талебе оджанынъ незарети алтында даа семерели чалыша. Не ичюн? Чюнки бойле бир алда оджа талебенен даа якъын бир алякъа къура. Ве бу нетидже ичюн пек муим.
Къуранны насыл бир усул боюнджа огренмек энъ къолай?
Къуранны эзберлемек ичюн универсаль бир усул ёкъ. Яни дюньянынъ фаркълы ерлеринде фаркълы усуллар къулланыла. Къырымда йылларджа къулланылгъан тюрк усулы боюнджа чалышамыз.
Динимизде Къуранны эзберлеген инсанны насыл бир мукяфат беклей?
Къуран-ы Керимни окъугъан ве огренген кимсени пек чокъ мукяфатлар беклей. Бу мукяфатларны биз Пейгъамберимизнинъ хадислеринден огренемиз. Меселя, Пейгъамберимиз бир хадисинде буюргъан ки, Къыямет куню Къуранны окъугъан ве эзберлеген кимсеге Къуран-ы Керимнинъ озю Аллах къатында шефаат этеджек. Яни онынъ афу этильмесини ве багъышланмасыны сорайджакъ. Башкъа бир хадиске коре, хафыз кимсеге Аллаху Тааля бир фырсат береджек ки, о, джеэннемге кетеджек ве анда 10 адамны сайлап, оларны джеэннемден къуртара биледжек. Даа бир хадисте айтыла ки, Къыямет куню хафыз кимсенинъ устюне шерефли, гузель урба кийдириледжек ве хафызнынъ ана-бабасынынъ башына буюк бир тадж такъыладжакъ. Коремиз ки, Къуран-ы Керимни окъугъан, эзберлеген ве онъа коре яшагъан кимсени Аллаху Таалядан буюк мукяфат беклей. Ве бу мукяфатларны даа бир хадиснен екюнлемеге истейим. Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Сизден энъ хайырлынъыз – Къуран-ы Керимни огренген ве сонъра башкъаларгъа огреткен кимседир».
Аиленъиз акъкъында тариф этинъиз.
Мен эвлим. Аллахкъа шукюрлер олсун, эгиз къызларым бар. Адлары Асие ве Садие.
Келеджекке планларынъыз.
Эльбетте, биринджи сырада Къуран-ы Керимни текрарламакъ, чюнки текрарланмаса, унутыла. Сонъра тахсилимни девам этмек, Ислям икътисадияты боюнджа магистратурада окъуйым. Ве медресемиздеки ишимни девам этмек. Медресемизден чокъ хафызлар етишсин деп, оджаларымызнен чалышмакъ.
Окъуйыджыларымызгъа тилеклеринъиз?
Къуран-ы Керимни аятымызгъа кечирейик. Яни аятымызны бу Китапкъа коре яшайыкъ. Буны япсакъ, иншаллах, Аллаху Таалянынъ рухсетинен, эм бу дюньяда, эм де ахиретте бахтияр олурмыз.
Эвелина Аблязова