772 йылында мысырнынъ Ихмим шеэринде догъды. Нубе аилесинден олгъаны айтыла. Асыл ады Севбандыр. «Зуннун» (балыкъ саиби, балыкъчы) бу лагъапнынъ алмасынынъ себеби оларакъ Феридуддин Аттар шу риваетни айта: Севбан бир кунь бир гемиге мине, гемидеки бир сатыджынынъ бир муджевхери джойыла, эр кес ондан шубелене ве онынъ устюнде эзиет этмеге башлай. Ниает, Севбан даянып оламай, «Эй, Раббим, Сен билирсинъ» дегенде, денъизде чокъ сайыда балыкъ пейда ола. Эр бирининъ агъызында бирер муджевхер бардыр. Элини денъизге узатып балыкълардан бирисининъ агъзындан муджевхерни алып сатыджыгъа берген Севбангъа, бу адиседен сонъра – Зуннун, деп айтмагъа башладылар.
Зуннун эль Мисрий, Меккеге ве Еменге сеяхат этти; о ерде танышкъаны Имам Малик, Суфьян бин Уейне, Лейс бин Саад ве Фудайл бин Ияз киби алимлерден хадис къабул эткени айтылмакъта.
Зуннунгъа коре авам (саде мусульман) гунах ишлегени, хавас (маневияты юксек инсан) гъафлетке тюшкени ичюн тевбе этер. Аллахкъа якъын инсан эр даим Онъа якъынлашмагъа тырышыр. Ариф (Аллахны таныгъан кимсе) беден иле инсанлар арасында олса да, юрек иле эр даим Аллахны анъар, Онынъ буюклиги ичюн танышыр. Ниль озенинде сеяхат япкъан вакътында инсанлар башкъа бир гемиде гунахкяр ве залим инсанларны корип, оларнынъ озенге батмасы ичюн, Зуннундан дуа истедилер. Зуннун исе башкъа дуа этти: «Юдже Аллахым! Бу инсанларгъа дюньяда хош бир омюр насип эткенинъ киби, ахиретте де хош бир омюр насип эт», деп дуа эткендир, этрафтаки инсанлар буны корип шаштылар ве геми якъынлашкъанда, залим инсанлар Зуннунны корип агълап тевбе эттилер.
Зуннуннынъ, «Ашнен толу бир мидеде икмет олмаз», деп аз ашны сечкени айтыла. Онъа коре, сема (арекетлернен Аллахны анъмакъ, тюрк халкъында пек яйгъын бир дервишлер оюныдыр) ве музыка Аллахнынъ бир ильхамы олып, юреклерни Аллахкъа чевирир. Музыканы Аллахкъа якъынлашмакъ ичюн динълеген акъикъаткъа иришир, нефис иле динълеген исе гунахкяр олур.
Эр буюк инсан киби Зуннун Мисрий де пек чокъ шейлернен мешгъуль олгъан. Иероглиф языларыны окъуябильген, тыббиетнен, химия ве метафизик илимлернен мешгъуль олгъаны айтыла, бундан башкъа, бир къач эсерлернинъ муэллифи олгъаны айтылмакътадыр. Эльбет, онынъ эсерлери бизим заманымызгъа къадар сакъланып къалмады, амма не къадар маневий ве юдже бир инсан олгъаныны коремиз.
Алиме Аметова