Ислям динимизде ве бизим къырымтатар адетлеримизде мусафирлерге буюк урьмет косьтериле. Келинъиз, бу макъалемизде биз Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.с.) мусафирлернинъ икрамында къайсы хусусларгъа дикъкъат эткенине бир назар ташлайыкъ.
Мусафирге икрам этмек, оны сыйламакъ – динимизнинъ эмиридир. Ресулюллах (с.а.с.) бойле буюргъан эди: «Аллахкъа ве Ахирет кунюне инангъан кимсе мусафирлерине икрам этсин» (Бухарий).
Пейгъамберимиз (с.а.с.) мусафирлерини шахсен озю икрам эте эди.
Бир кунь Пейгъамберимиз (с.а.с.) сахабелерине бойле буюргъан: «Аллахкъа ве Ахирет кунюне иман эткен кимсе мусафирлерине акъкъыны берсин!». Сахабелер: «Я, Расулюллах! Мусафирнинъ акъкъы недир?», – деп сорагъанлар. Пейгъамберимиз (с.а.с.) деген: «Оны бир кунь ве бир гедже къаршыламакътыр. Мусафирлик 3 куньдир. Мусафирни 3 куньден зияде къаршыламакъ исе, садакъадыр» (Бухарий).
Бундан эвельки макъалелеримизде ашамакъ ве ичмек адабында исрафтан къачынмакънынъ муимлигини ачыкълагъан эдик. Амма мусафир икрамында ве мусафир ашагъан ашта исраф ёкъ. Бу икрамнынъ ниети – Аллахнынъ ризасыны къазанмакътыр!
Динимизде мусафирлерине икрамда булунмакънынъ буюк бир эмиети бар. Бунынъ айдын нумюнесини сахабелернинъ икрам мисалинде коремиз. Меккели мусульманлар – мухаджирлер, – Мединеге хиджрет эткен сонъ, чокъусы чаресиз, эвсиз ве парасыз эди. Ве мединелилер – энсар, – тарихта энъ буюк мусафирперверликни косьтердилер. Оларгъа эвлерини ачтылар, озь хурма багъчаларынен пайлаштылар. Атта, мусафирлерини къаршыламакъта бир-биринен ярыштылар (Бухарий).
Шимди де, Къуран-ы Керимде кечкен мусафирнинъ вазифелерини огренейик. «Нур» суресининъ 27-28 аетлеринде бойле буюрыла: «Эй, иман эткенлер! Озь эвинъизден башкъа эвлерге кельгенинъизни бильдирип (изин алып), эв халкъына селям бермегендже, кирменъиз. Бу сизлер ичюн даа хайырлыдыр. Эр алда, буны тюшюнип анъларсыныз. Анда ич кимсени тапмасанъыз, сизге изин берильмегендже, кирменъиз. Эгер сизге «Арткъа къайтынъ!» – айтсалар, аман къайтынъ».
Мында, корьгенимиз киби, Аллаху Тааля эв саиплерининъ акъларыны къорчалай. Эбет, мусафир чокъ урьметлидир, онъа буюк сайгъы косьтериле. Амма, мусафир да базы къаиделерге риает этмели. Ильк эвеля, кельмеден эвель, хабер бермек, эвге киргенде, инсанлар ким олгъаныны бильсин деп, такъырдамакъ ве адыны айтмакъ. Бойледже, бир онъайтсыз вазиетке тюшмемектир. Бир кимсенинъ эвине изинсиз кирмек – харамдыр, гунахтыр. Ислямгъа коре, ана-бабалар я да мукеллеф яшына еткен балаларнынъ одасына кирмеден эвель де такъырдатмакъ керек.
Ислям – адалет динидир. Динимиз эм мусафирлерни, эм де оларны къабул эткен саиплернинъ акъларыны къорчалай.
Айше Дуран