ИЛИМ ОГРЕНМЕК
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ
[Къуль хель естевиллезине елемуне веллезине ля елемун]
Мухтерем муминлер!
Джаилликнинъ терси олгъан «илим» сёзю акъкъынен бильмек, анъламакъ манасына келе. Бизлерни яраткъан Раббимиз бизге ёллагъан Пейгъамберине ильк вахийде «Окъу!», – деп, эмир буюрды. Айса, инсанлыкънынъ ильк муаллими ве тербиеджиси Аллах Таалядыр. Окъумакъ ве язмакъны инсангъа Джебраиль (а.с.) васытасынен О огретти. Шу себептен мусульманнынъ ильк вазифеси илим огренмек ве озюни джаиллик чукъурындан къуртарып, дюнья ве ахирет сеадетини къазанмагъа тырышмакътыр. Дженаб-ы Хакъ хутбемнинъ башында окъугъан аетте: «Айт: «Ич, бильгенлернен бильмегенлер бир олурмы?», – буюра. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) де бир хадис-и шерифинде шойле буюрды: «Бир кимсе илим огренмекни арзу этип, ёлгъа чыкъса, Аллах оны дженнетке алып баргъан бир ёлгъа ёнельтир. Мелеклер де, эльбетте, къанатларыны илим огренмек истегеннинъ ризасы ичюн эндирирлер. Алим ичюн коклердекилер ве ердекилер, атта, сув ичиндеки балыкълар биле багъышлав тилейлер. Алимнинъ, чокъ ибадет эткен кимсеге нисбетен устюнлиги айнынъ дигер йылдызлардан устюнлюги кибидир. Алимлер Пейгъамберлернинъ варислеридир. Чюнки пейгъамберлер не бир динар, не де бир дирхем мирас къалдырмадылар. Анджакъ илимни мирас къалдырдылар. Айса, ким оны алса, насибини алгъан демектир». Бир башкъа хадисте: «Илим огренмек эр мусульман эркек ве къадынгъа фарздыр», – деп, айтты. Ахмед бин Ханбель де: «Бир инсан илимге ынтылгъаны муддетче алимдир. Артыкъ меним бильгеним манъа етер деп, илимни терк эткени вакъыт джаильдир. Джаиллер исе, олюлер кибилер», – буюргъан.
Азиз муминлер!
Ислям буюклери илимни эки къысымгъа айыргъанлар. Биринджиси – фарз-ы айн, яни мукеллеф олгъан эр мумин эркек ве мумине къадын ичюн огренильмеси боюн борджу олгъан илимдир. Бу – мусульман неге инанмакъ керек олгъаныны, фарз, ваджип ве дигер ибадетлерни ерине кетирмек ичюн, оларнынъ насыл къылынгъаныны, харам-элялны бильмек демектир. Илимнинъ экинджи къысмы исе, фарз-ы кифае, яни джемиетте бир къысым муминлернинъ бильмеси ве япмасынен керек олгъан къысым. Булар динде терен бильгилер огренмекнен берабер, джемиет ичюн файдалы ве керекли фаркълы илим ве зенаатларны огренмек – математика, физика, биология, астрономия, медицина, муэндислик, къуруджылыкъ, програмирование ве бунъа ошагъан илимлерни огренмектир.
Мухтерем муминлер!
Балаларымызнынъ эки дюньяда сеадетли олмасыны истесек, бу дюньяда оларгъа ве этрафындаки инсанларгъа файда кетиреджек зенаат огретмектен гъайры, оларгъа фарз-ы айн олгъан темель дин бильгисини огретмек, гузель ахлякъ ве тербие бермек керекмиз. Бу – эр бир ана-бабанынъ месулиетидир. Яни балаларымызны гузель тербие этмек, оларгъа тилимизни, урф-адетимизни ве, хусусан медениетимизнинъ темели олгъан динимизнинъ эсасларыны огретмек – бизим вазифемиздир.
Кунюмизде джамилер янында имамлар ве ханым дин оджалары алып баргъан дин дерслери алып барыла. Артыкъ бинълердже семетдешимиз, баладан буюгине къадар, динден терендже бильгилер огренип башлады, Къуран окъумагъа башлады. Бойле дерслерге озюмиз де барып, балаларымызны да ёллайыкъ. Хусусан яз татиль вакъытыны бош кечирмейик. Саваплы ишлер огренийик, япайыкъ ве якъынларымызгъа огретейик.
Муфтиятымызнынъ Къалай медресеси чалышмакъта. Анда огълан ве къыз болюклеринде балаларымыз онунджы сыныфтан башлап, эм мектеп, эм дин дерслерини учь йыл девамында окъуп корелер. Баласыны медреседе окъутмагъа истеген ана-бабалар, джами имамларына мураджаат эте билелер.
Тек дин кутьмек дегиль де умумен джемиет ичюн, келеджек ичюн япылгъан эр файдалы иш севаптыр! Буны бильмелимиз. Мусульман, пейгъамберимиз айткъаны дайын, тезден къыямет къопаджагъыны бильсе де кене терек сачкъан кишидир! Ойле исе Ватанымыз Къырымда биз де бирлик олып, чалышмалымыз, янъы несиль осьтюрмелимиз.
Къуранда «инсан ичюн анджакъ кенди элинен япкъаны бардыр» деп, айтыла. Ойле исе Аллахнынъ берген акъыл, сагълыкъ ве тынчлыкъ нийметлерининъ феркъында олып, Онъа таянып ве ишанып чалышаджакъмыз, ярдымлашаджакъмыз!
Аллах келеджегимизни парлакъ этсин!