ЯЛАН ШААТЛЫКЪ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ .الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ.
[Бисмилляхи’р-рахмани’р-рахим. Къутиле’ль-харрасун. Эллезине хум фи гъамратин сахун].
Дегерли мусульманлар!
Динимиз ясакълагъан буюк гунахлардан бири де ялан шаатлыкътыр. Аллахкъа ве Ахирет кунюне инангъан бир кимсенинъ инсанлар арасында, сёзлешмеде, тиджаретте, эвлиликте ве акимнинъ къаршысында ялан шаатлыкъ япып акълыны акъсыз, акъсызны да акълы чыкъармагъа тырышмасы буюк бир гунахтыр. Чюнки ялан шаатлыкъ япмакъ, Аллаха ширк къошмакътан сонъра кельген энъ буюк гунахлардан биридир. Севимли Пейгамберимиз (с.а.в.), бир кунь, сахабелерине буюк гунах акъкъында айта эди. О, манълайында ачувындан къан дамары шишип корюнген алда, бойле буюргъан: «Аллахкъа ширк къошмакъ, акъсыз оларакъ адам ольдюрмек, ана-бабагъа къаршы кельмек ве ялан узере шаатлыкъ япмакъ энъ буюк гунахлардандыр» [Бухарий, Муслим].
Динимиз Ислям яланны ясакъ этип, буюк гунахлардан сая. Озь джаныны, къорантадаки бирликни ве мусульман умметини къорчаламакъ ичюн къыйын алларда ялан айтмагъа рухсет берильсе де, дигер вазиетлерде, шакъа ичюн олса биле, ялан айтмакъ гунахтыр. Лякин юкъарыдаки алларда биле, башкъа инсанларгъа зарар келеджек олса, ялан айтмакъ гунахтыр. Эр не къадар озюмизге зарар келеджек олса да, башкъасына акъсызлыкъ япмакъ акъкъымыз ёкътыр. Юдже Раббимиз «Ниса» суресинде, 135-джи аетте бойле буюра: «Эй, иман эткенлер! Акъ узере олып, адалетни ерине кетирмеге тырышкъан, аким ве Аллахнынъ хузурында догъру айткъан шаатлар олунъыз. Шаатлыгъынъыз озюнизге, я да ана-бабанъызгъа, якъын кимселеринъизге зарар кетирсе де, бай я да фукъаре кимселерге къаршы олсада, догъру сёзлю олунъыз».
Бу ает Ислям динининъ сонъсуз адалет мисалидир. Озюмизге, ана-бабамызгъа, къадын ве эвлятларымызгъа, севген кимселеримизге зарар келеджеги алда, догърулыкъ ве адалеттен къайтмагъан кимсе акъикъий мусульмандыр. Бойле инсанлар Аллахтан акъкъынен къоркъкъан кимселердир. Миллетимизнинъ темели де бу акъикъат устюнде къурулды. Ата-деделеримиз асырлар ичинде бойле адалет мисали олдылар.
Шуны да унутмамакъ керек ки, динимиз айнеджиликни къабул этмей. Аллах гизли ве ачыкъ олгъан эршейни биле. Бунынъ ичюн акъикъатны бильгени алда ялан айтмамакъ ичюн индемеген (бир шей айтмагъан) кимсе де яланджыдыр. Пейгъамбер Эфендимиз (с.а.в.) бир хадистебойле буюргъан: «Шаатлыкъ ичюн чагъырылгъан кимсе бильгенини сакълап, айтмагъаны вакъыт, яланджы шаатлыкъ япкъан сайыла» [Табераний].
Азиз джемаат!
Яланджы шаатлыкъ япкъан кимсе, эвеля,озь-озюне ве, сонъ, башкъаларына зулум япкъандыр. Чюнки башкъасынынъ дюньядаки раатлыгъы ичюн озь ахиретини, эбедий юртуны сатып джехеннемни акъ эткен кимсе буюк зарардадыр. Бунынъ янында, акълы олгъан кимсеге зулум япып, къул акъкъына кирип, къорантасынынъ, якъынларынынъ, ана-бабасынынъ, балаларынынъ да зулумгъа огърамаларына себеп олгъандыр. Бунынъ янында башкъа адамларны алдатып, оларнынъ козьлеринде о кимсени ярамай адам олуп костерген, онъа ве къорантасына чамур аткъан ве махкемени де алдаткъан сайыла. Севимли Пейгъамберимиз (с.а.в.) бу меселе акъкъында бойле буюргъан: «Мен де бир адамым. Сизлер, озь аранъызда олгъан кимер анълашмазлыкъларны манъа кетиресинъиз. Бириниз делиллерини даа яхшы анълаткъаны ичюн, мен хукюмни онынъ файдасына берерим. Сизден бири къардашынынъ акъкъыны бу шекильде алса, бильсин ки, озю ичюн атештен бир парча алгъандыр» [Бухарий].
Эгер бир адамнынъ ялан шаатлыкъ япкъаны билинсе, шаатлыгъы бу дюньяда къабул этильмейджек ве о, Аллахнынъ ачувыны къазанаджакъ. Юдже Раббимиз «Нур» суреси, 4-юнджи аетте шу шекильде хабер эте: «Намуслы (иффетлерини къорчалагъан) къадынларгъа зина ифтирасыны япкъан, сонъра дёрт шаат кетирмеген кимселерни сексен кере сопанен урунъыз ве бирдаа эбедиен (сонъсузгъа къадар) оларнынъ шаатлыкъларыны къабул этменъиз! Олар гунах ичинде олгъан кимселердир».
Мусульман кимсе, аджджы олса да, озюне ве тиджаретине зарар кетиреджек исе де, акъикъаттан айрылмагъан, догъру сёзлю ве адалетли кимседир. Не элинен, не де тилинен кимсеге зарар кетирмез. Хутбемни башында окъугъан аетимнинъ манасынен битирмеге истейим. Юдже Раббимиз «Зариат» суресининъ 10-11 аетлеринде бойле буюра: «Ёкъ олсун о яланджылар. Олар джаилликлери себебинден не япкъанларыны бильмейлер».