Урьметли окъуйыджылар, газетамызнынъ кечкен санында биз Ислямда емек ве ичмек адабыны огренмеге башладыкъ. Пейгъамберимиз (с.а.с.) сахабелерине тек диний бильгилерни дегиль де, куньделик яшайышта япкъан арекетлеримиз акъкъында да бильгилер берди. Пейгъамберимиз берген тевсиелери суннет сайыла, олар инсан вуджуды ве сагълыгъына буюк файда кетире. Ишбу суннетлерни ерине кетирсек, биз Аллахнынъ разылыгъыны къазанырмыз ве сагълам аят тарзыны кечирген олурмыз. Кечкен санда биз емек ве ичмекнинъ базы къаиделеринен таныш олдыкъ: ашкъа «Бисмиллях» иле буюрамыз, аштан эвель эллеримизни ювамыз, сагъ къолумызнен ве огюмизден алып ашаймыз, ве, табий ки, ашымыз элял олмалы. Шимди Къырымда элял емеклерни чокъ ашханелер ве тюкянларда тапа билемиз.
Емек ве ичмекнинъ даа бойле суннетлери бардыр:
Табагъымызда олгъан емекни битирмек
Пейгъамбер Эфендимиз табагъында олгъан бутюн ашны битире эди. Энес (р.а.) бойле бир хадис-и шерифни ривает эткен: «Ресулюллах (с.а.с.) деди: «Ашынънынъ къайсы кесегинде берекетинъ сакълы олгъаныны билемезсинъ» (Муслим).
Алтын ве кумюш табакълардан аш ашамакъ харамдыр.
Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюрды: «Саф ипектен урба кийменъиз, алтын ве кумюш бардакълардан сув ичменъиз, бойле табакълардан аш да ашаманъыз» (Бухарий).
Ичкиджилик олгъан софрагъа отурмагъа ясакътыр.
«Аллахкъа ве ахирет кунюне иман эткен кимсе, устюнде ички олгъан софрагъа отурмасын!» (Тирмизий).
Аштан сонъра дуа этмек керек.
Аштан сонъра окъулгъан чешит дуалар бар, емегимиз ве, умумен, бутюн ниметлер ичюн Аллахкъа шукюр этмелимиз. Бойле бир дуа бар: «Эльхамду лиляхи’ллези этъамена ве секъана ве джеалена мине’ль-муслимин». Терджимеси: «Мени ашаткъан, ичирген ве мусульман эткен Аллахкъа шукюрлер олсун».
Къарардан зияде ашамамакъ.
Пейгъамберимиз (с.а.с.) бойле буюргъан: «Ич бир инсан ашкъазанындан техликели бир савут толдурмады. Инсангъа оны аякъта тутаджакъ бир кесек локъма етер. Амма, бундан зияде ашамагъа истесе, ашкъазанынынъ учьтен бир къысымыны емекке, бир къысымыны ичмекке, бир къысымыны да нефеске айырсын» (Тирмизий).
Ашта исрафтан узакъ олмакъ керек.
Табагъымызда аш къалдырып, сонъра оны чёплюкке ташласакъ, исраф оладжакъ. Ашайджагъынъ къадар алмакъ даа догъру олур. Беденимиз ичюн исраф – бизге керек олгъанындан зияде ашамагъа тырышмакътыр. Бу – сагълыгъымыз ичюн пек хавфлыдыр. Зиядедже кельген емегимизни сонъра ашамакъ я да айванларгъа бермек даа гузель олур. Онынъ ичюн Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) суннети бизни эр бир иште, ве, хусусан, ашамакъта бир къараргъа давет эте.
Айше Дуран