Сахабе ханымлар арасында чокъ буюк шахысларнен таныш оламыз. Олар Ислям ичюн эр тюрлю къыйынлыкъларгъа сабыр этип, динимизни огренип, онен омюрлерини шекиллендирмеге гъайрет эттилер. Эбу Бекирнинъ къызы Эсма да олардан бири эди.
Эсма (р.а.) – биринджи мусульман олгъан 18 кишиден биридир. Хазрет-и Эбу Бекирнинъ буюк къызыдыр. Эсманынъ (р.а.) бабасы Эбу Бекирден корьгени иман севгиси ве Ислям тербиеси, омюр бою онъа рехбер олды ве ахлякъыны гузеллештирди. О, акъыллы, чебер ве истидатлы эди.
Эсманынъ (р.а.), хиджрет этильгенде, япкъан федакярлыгъыны анъмакъ керек. Мусульманлар яваш-яваш Мединеге коче эдилер. Пейгъамберимиз (с.а.с.) досту Эбу Бекирнен берабер, аман-аман бутюн мусульманлар хиджрет эткенден сонъ, Меккеден айырылды. Эсма (р.а.) бабасынынъ Пейгъамберимизге ёлдаш оладжагъына пек севинди. Ёлда керек оладжакъ емеклер ве ичиледжек шейлерни азырлады. Лякин, торбаларыны багъламакъ ичюн йип тапамады. Хазрет-и Эсма аман белиндеки пек севген къушагъыны чыкъарып, ортадан экиге больди. Бир парчасынен аш торбасыны, дигеринен де сув торбасыны багълады. Пейгъамберимиз (с.а.с.) Эсманынъ бу юректен ве самимий арекетини пек бегенди ве: «Эй, Эсма! Санъа бунынъ ерине дженнетте эки къушакъ бериледжек!», – деди. Ве бу сёзлерден сонъра, Эсма (р.а.) «Зату’н-нитакайн» («эки къушакъ саиби») оларакъ анъылмагъа ве чагъырылмагъа башлады.
Мушриклер Пейгъамберимизни тутып ольдюргенге буюк мукяфат береджеклерини илян эттилер. Пек чокъ изджи оларнынъ пешине тюшти. Пейгъамберимизнен Эбу Бекир махсус Медине ёлундан аксий олгъан бир тарафтаки къобада сакъланып, учь кунни анда кечирдилер. Геджелери оларгъа аш ве сувны Эсма (р.а.) кетире, агъасы Абдуллах исе, куньдюз къойларыны отлатмагъа келип, Меккеден хаберлерни кетире эди. Пейгъамберимиз (с.а.с.) Эсманынъ бу федакярлыгъыны такъдир этти ве оны илериде пек севгени сахабе Зубейр бин Аввамнен таныштырып, оларны эвлендирди.
Эсма (р.а.) Пейгъамберимизнинъ сухбетинде иштирак эткен ве ондан маневий фейиз алгъан бахтияр къадынлардан биридир. Эм де къардашы Айше (р.а.) Пейгъамберимизнинъ ханымы олгъан сонъ, бу оны Пейгъамберимизге даа да якъынлаштыргъан эди. Бир кере Эсма (р.а.) шеффаф бир антер кийип, татасына мусафирликке кельген. Пейгъамберимиз эништеси олгъаны ичюн, янында бойле урбада корюнмекнинъ мумкюн олгъаныны тюшюнген. Амма Пейгъамберимиз (с.а.с.) оны бойле корьгенинен, бетини чевирип: «Эсма! Бир къадын мукеллеф олгъан сонъ, (эль ве юзюне ишарет этип) бу ве бундан башкъа ерининъ корюнмеси догъру дегильдир», – деп, оны тенбиеледи. Эсма (р.а.) янълышыны анълап, бундан сонъра эп догъру шекильде кийинди.
Эсма (р.а.) пек утанчакъ эди. Пейгъамберимиз (с.а.с.) Зубейр иле Эсманынъ янъы къурулгъан юваларына маддий ярдым косьтермек ичюн, оларгъа хурма багъчасыны багъышлады. Бир кунь, Эсма (р.а.) хурма джыйгъан сонъ, сепетни башы устюне къойып, эвге къайта эди. Ёлдан Пейгъамберимиз (с.а.с.) сахабелеринен берабер кече эди. Эсманы бу алда корьген Пейгъамберимиз, девени токътатып, отурмасыны теклиф этти. Утангъанындан, Эсма къалмагъа истемегенини айтты ве озь ёлуна девам этти.
Эсма (р.а.) эли ачыкъ, юреги зенгин, джумерт бири эди. Пейгъамберимиз (с.а.с.): «Эсма! Элинъни багълама (къызгъанма), ёкъса, Аллах да санъа озь рахметини ёлламаз», – айткъан сонъ, джумертлигинен даа да белли олды. Ихтияджындан зияде олгъаныны фукъарелерге берип, адий бир аятны бегене эди. Къысметине разы олып, шукюр эте, зенгинлик пешинде дегиль эди. Икътисат этмеге алышкъан, исрафны бегенмей эди.
Акъайы ичюн гузель омюр аркъадашы олгъаны къадар, балаларына да гузель бир ана эди. Зубейрнен (р.а.) берабер бахтлы-частлы бир омюр кечирдилер. Секиз баласы олды: учь къыз, беш огълан. Тербие бермек меселесинде пек дикъкъатлы эди. Адлары белли олгъан сахабелерден Абдуллах бин Зубейр ве табиинден Урве бин Зубейр киби, гузель огъуллар тербие этти.
Хазрет-и Эсма 100 яшыны кечип, огълу Абдуллахнынъ шеит олмасындан бир къач кунь сонъра вефат этти. Пейгъамберимизден 85 хадис ривает этти.
Аллах ондан разы олсун!
Эмине Асанова