Qırım Cumhuriyeti ve Sevastopol şeeri Müftisiniñ muavinleri Esadullah Bairov ve Ayder İsmailov, Qırım Cumhuriyeti ve Sevastopol şeeri musulmanları diniy idaresi (Tavriya Müftiyatı) neşir bölüginiñ rehberi Emir-Asan Ümerov “İzge Bolgar jıyenı” – İtil boyu Bulğarnıñ İslâmnı resmiy qabul etüviniñ 1100 yıllığına bağışlanğan esas tedbirinde iştirak ettiler. Tedbir Bulğar İslâm akademiyasında başlandı, anda İtil boyu Bulğarnıñ İslâmnı resmiy qabul etüviniñ 1100-yıllığına azırlanuv ve onı qayd etüv boyunca federal teşkiliy komitetiniñ oturuşı olıp keçti. Onı videobağ vastası ile RF Akimiyeti Reisiniñ muavini, federal teşkiliy komitetiniñ başlığı Marat Husnullin keçirdi. Toplaşuvnıñ işinde İslâmiy yardımlaşuv teşkilâtında RF mahsus vekili Ramazan Abdulatipov, Rusiye Prezidenti Memuriyetiniñ içki siyaset idaresiniñ başlığı Anatoliy Vılegjanin, Rusiye Federatsiyası Medeniyet naziriniñ muavini, federal teşkiliy komitetiniñ mesül kâtibi Ölga Yarilova, Tatarstan Prezidenti Rustam Minnihanov, Tatarstannıñ Devlet Mesleatçısı Mintimer Şaymiyev, Tatarstan Cumhuriyetiniñ baş naziri Aleksey Pesoşin, TC baş naziriniñ muavini, Bütündünya tatarlar kongressi Milliy şurasınıñ başlığı Vasil Şayhraziyev, TC Devlet Şurası başlığınıñ muavini Marat Ahmetov, nazirlikler ve idarelerniñ rehberleri iştirak ettiler. Müftiler arasında Tatarstan musulmanlarınıñ diniy yetekçisi Kamil hazrat Samigullin, Qaraçay-Çerkessiya Cumhuriyeti musulmanları diniy idaresiniñ başlığı, Şimaliy Kavkaz musulmanları koordinatsiya merkeziniñ reisi İsmail hacı Berdiyev, RF MDİ başlığı Ravil hazrat Gaynutdin, Rusiye musulmanları diniy cemiyetiniñ başlığı, “Moskva Müftiligi” Moskva şeeri ve Merkeziy bölge musulmanları diniy idaresiniñ rehberi Albir hazrat Krganov ve Rusiyeniñ diger yetekçi din erbapları iştirak etti.
Marat Husnullin yubiley merasimleri çerçivesinde keçirilgen qurulış leyhaları – Qazan şeerinde Cuma cami ve “Muhammediye” medresesiniñ yañı binası, Bulğarda, Moskvada ve Qırımda bir sıra diger obyektler aqqında malümat berdi. Bundan da ğayrı, 30-ğa yaqın ilmiy forum, konferentsiya, tögerek masa, seminar, sergi ve yarışnıñ keçirilüvi közde tutula. Mezkür tedbirlerniñ ekseriyeti azırlanuv derecesindedir.
Tatarstan Prezidentiniñ qayd etkenine köre, 1100 yıl evel İtil boyu Bulğarnıñ İslâmnı göñülli olaraq devlet seviyesinde qabul etüvi barışıqlıq ve muabbetlik içinde farqlı din ve millet vekilleriniñ yaşağanı unikal Rusiye medeniyetiniñ şekillenmesine büyük tesir etti. Buña köre, şu yıldönüm tarihıniñ qayd etilüvi Tatarstan ve bütün Rusiye içün istisnaiy bir emiyetke saiptir. Rustam Minnihanov Rusiye Prezidenti Vladimir Putinge ve RF baş naziriniñ muavini Marat Husnullinge bayramnı yüksek devlet seviyesinde qayd etmek imkânı içün teşekkür bildirdi. Onıñ qayd etkenine köre, musulman diniy teşkilâtlarnıñ faal iştiraki ile Rusiye diniy mirasınıñ saqlanuvı ve populârlaştırıluvı boyunca müim iş alıp barıla: kitaplar neşir etile, forumlar, konferentsiyalar ötkerile, musulman infrastrukturası mükemmelleştirile.
Rustam Minnihanovnıñ sözlerine köre, işler faal şekilde İslâm dünyasından kelgen çeşit ortaqlar ile, şu cümleden, “Rusiye – İslâm dünyası” strategik baqış taqımı çerçivesinde alıp barıla. Qazan şeerine İslâmiy yardımlaşuv teşkilâtınıñ 2022 senesi yaşlıq paytahtı statusı berildi. “Mezkür leyha çerçivesinde medeniyetimizniñ ve ananelerimizniñ halqara seviyede populârlaştırıluvı maqsadınen bir sıra tedbirlerniñ keçirilüvi planlaştırıla”, – dep, qayd etti TC Prezidenti.
Rusiye Federatsiyası Medeniyet naziriniñ muavini, federal teşkiliy komitetiniñ mesül kâtibi Ölga Yarilova 1 100 yıllıqnıñ qayd etilüvi çerçivesinde keçirilgen işlerniñ neticeleri ile çıqışta bulundı.
Yubiley tedbirleri aqqında esabat berip, o, TC MDİ keçirgen diger leyhalar aqqında tarif etti: “Yubileyge bağışlanğan ilmiy ve publitsistik edebiyatınıñ neşir etilüvi boyunca büyük iş alıp barıla – 1803 senesine ait tarihiy Qurannıñ “Kazan basması”, “Rusiyede İslâm tarihı”-nıñ yadigârlıq neşiri. Bundan da ğayrı, 922 senesi Bağdad elçiliginiñ İtil boyu Bulğarnıñ ziyareti aqqında bediiy film üzerinde soñki işler alıp barıla. Buña ilâve olaraq, iyülde musulman yaşlarınıñ 14-nci forumı ötkerilecek.
TC Devlet Mesleatçısınıñ sözlerine köre, İtil boyu Bulğarnıñ İslâmnı qabul etüviniñ 1 100 yıllığı – bütün devlet içün müim vaqia ve bölgelerde İslâmnen bağlı müşküllerniñ çezilüvi içün güzel bir fırsattır.
Forumda müftiler de fikirlerinen paylaştılar.
Buña ilâve olaraq, bugün Bulğar İslâm akademiyasında İtil boyu Bulğarnıñ 1 100 yıllığına bağışlanğan poçta markası numayış etildi.
Poçta blokında Aq mescitniñ resimi ve “İtil boyu Bulğarnıñ İslâmnı qabul etüviniñ 1 100 yıllığı” yazısı yerleştirildi. “Birinci kün” zarfında ressam K. A. Tilliniñ “Qadimiy Bulğar. Kiçik minare. 1868 s.” yazılı litografiyası bar.
Saat 11.00 “İslâmnıñ qabul etilüvi” hatıra belgisi ögündeki meydanda “İzge Bolgar jıyenı”-nıñ tantanalı açıluv merasimi İslâmnıñ İtil boyu Bulğarğa kelüv yolunı ve anda Ahmed bin Fadlannıñ kelmesini köstergen teatr numayışı ile başlandı.
Bundan soñ namaz qılındı.
Bayram musafirleri içün kontsert programması azırlanıldı – toplanğanlar ögünde “İlaһi moң” bölgerara yarışınıñ laureatları, cumhuriyetniñ ileri icadiy taqımları, belli din yırları icracıları çıqışta bulundılar.
QMDİ matbuat hızmeti, Tatarstan MDİ malümatına esaslanaraq