Хидает
Къабирге чичек сачмакъ ве кетирип къоймакъ меселеси
Опубликовано:
Якъынларыны джойгъан инсанлар, оларгъа насыл ярдымджы олурмыз, деп тюшюнелер. Шубесиз, оларгъа тиеджек ярдымынъыз бар. Энъ гузель ярдым намазнен, Къураннен, дуанен, оларнынъ адына япылгъан яхшылыкъларнен олур. Къабирнинъ янына джанлы чичеклер отуртмакъ ярашыр. Мусульман яшатыджы олмакъ керек. Мевзугъа аит эски бир икяе мевджут. Бир кунь бир шейх талебелеринден, озюне чичек кетиргенлерини истей. Бардыр бунда бир икмет деп, эр талебе чичеклернинъ энъ яхшыларындан, энъ гузеллеринден кетире... Бир талебе исе, шейхнинъ огюне, къуп-къуру солгъан бир чичекнен чыкъа. Башкъа талебелер, бунъа шейхнинъ не айтаджагъыны меракънен беклейлер. Шейх: «Эвлядым! Эр кес десте-десте чичек кетиргенде, сен не ичюн сапы сынгъан ве солгъан бир чичек кетирдинъ?», – деп, сорай. О талебе исе: «Оджам, сиз манъа бир чичек кетиргенимни истединъиз. Лякин къайсы тарафкъа айланмасам, къайда бакъмасам, табиат эп Аллахны зикр эте, эп Онынъ исмини анъа. Оларнынъ зикрлерини токътатмамакъ ичюн, мен де бу къуру, джансыз, ольген чичекни кетирдим…». Икяе олса да, акъикъат чизгисини ташый. Керчектен, вефат эткен инсангъа джанлы чичекнинъ, терекнинъ файдасы бар. Къабирге терек сачмакъ – севаптыр. Терек ве чичекнинъ, вефат эткеннинъ руху, азабынынъ хафифлетильмесине весиле оладжагъына даир риваетлер бар. Бундан себеп, къабирлернинъ устюне сачылгъан тереклернинъ япкъанлар зикрлери, тесбихлери о къабирде яткъаннынъ дефтерине язылыр ве оны сачкъангъа да севап къазандырыр. Амма сачылгъан бу терек я да отуртылгъан чичеклернен мезар ташы ярышувына айландырмамакъ керек. Чичекнинъ фияты дегиль, джанлы олмасы муимдир. Тереклернинъ мейвалы я да узун омюрли олгъаны эйи олур. Айрыджа, къабирнинъ эм янына, эм устюне сачмакъ гузель сайыла. Муим олгъан – эм къабристанны гузеллештирмек, эм де кимсеге къыйынлыкъ чыкъармамакътыр. «Элинъизде бир терек фиданы олса, къыямет къопмагъа башласа биле, эгер оны сачаджакъ къадар вакъытынъыз олса, мытлакъкъа сачынъыз» (Эль-Мунави, Фейзуль-Къадир, III/30). «Ким терек сачса, онынъ ичюн теректен асыл олгъан мейва микъдары къадар Аллах севап язар» (Ахмед б. Ханбель, Муснед, V / 415). «Эр ким бош, къуру ве джансыз бир ерни яшатаджакъ олса, бу амелинден себеп Аллах тарафындан мукяфатландырылыр. Инсан ве айван ондан файдалангъандже, о ерни яшаткъангъа садакъа язылыр» (Эль-Мунави, Фейзуль-Кадир, VI/39; Хейсеми, Меджмау’з-Зеваид, IV/67-68). «Бир кимсе бир терек сачса, о терек мейва бергендже, севабы онъа язылыр» (Ахмед б. Ханбель, Муснед, V/480). «Мусульманлардан бир кимсе бир терек сач-са, о теректен ашалгъан махсул мытлакъа онынъ ичюн садакъа олур. Кене о теректен чалынгъан мейва да, о мусульман ичюн садакъа олур. Къушларнынъ ашагъаны да садакъадыр. Эр кеснинъ ондан ашап эксильткени махсул да оны сачкъан мусульманларгъа аит бир садакъадыр» (Бухарий, Теджрид-и Сарих, VII/122; Муслим, Мусакат 2, №: 7). «Инсан къабирде биле олса, еди шейден мейдангъа кельген севап девамлы олып, озюне етишир: огретильген илим, халкънынъ къулланмасы ичюн акъытылгъан сув, ачылгъан къую, сачылгъан терек, япылгъан месджит, окъулмакъ узре багъышлангъан Къуран ве олюминден сонъ озюне дуа этеджек эвлят» (Мунавий, IV/87). Хазрети Пейгъамбер (с.а.с) бир мезарлыкътан кечкенде, эки мезардаки олюнинъ базы кичик шейлерден себеп, азап чеккенлерини корьди. Бу эки мезардаки мерхумлардан бири аятында лаф ташый, экинджиси исе кичик аджет япылув вакътындаки тамчылардан сакъынмай эди. Ресулюллах (с.а.с) яш бир дал алгъан, ортадан экиге больген ве эр бир парчаны эки къабирге де бирер-бирер отурткъан. Буны корьген сахабилер, не ичюн бойле япкъаныны сорагъанда: «Бу эки дал къурумагъандже, о экисининъ чеккен азап-ларынынъ хафифлетильмесине умют бар», – деп, буюргъандыр (Бухярий, Дженаиз, 82; Муслим, Иман, 34; Эбу Давуд, Тахарет, 26). Юкъарыда косьтерильген хадислерге бинаэн, къабирге чичек ве дигер джанлы осюмликлернинъ отуртылмасы иле мезарда яткъанларгъа файдасы олур, деп умют этемиз. Аллахнынъ рахмети сонъсуздыр. Селям ве дуа иле… РАИМ Гъафаров
Аллах – адильдир. «Эль-Адль»
Опубликовано:
Балачыкъларнынъ: «Аллах насылдыр?» суалине джевап тапмакъ ичюн, оларны Аллахнынъ адларынен таныштырмакъ гузельдир. Чюнки Аллах-нынъ эр бир ады Онынъ сыфатларыны анълата. Аллахнынъ гузель сыфатларындан бири – адалеттир. Бойле бир чизги инсанларгъа да мевджут, амма Аллах акъкъында айткъанда, «Аллах – адильдир», деп айтамыз. Онынъ 99 адларындан бири – «эль-Адль». Къуран-ы Керимнинъ бир къач аетлеринде тамам шу сыфат анълатылмакъта. «…Раббинъ ич кимсеге зулюм этмез (адалетсиз давранмаз)» («Кехф» суреси, 18/49 ает) «Шубе ёкътыр ки, Аллах зерре къадар акъсызлыкъ этмез…» («Ниса» суреси, 4/40 ает) «Шубесиз ки, Аллах инсанларгъа зулюм этмез, амма инсан озюне зулюм этебилир» («Юнус» суреси, 10/44 ает). Шу аетлерден анълашыла ки, Аллах, ким не акъ эткен олса, оны къаршылыкъ оларакъ береджектир. Биз бу дюньяда яхшы амеллерни япып, чокъча севап къазанмакъ керек-миз. Ахиретте де эр шей ольчюленир ве Юдже Аллах онъа коре адалетли давранаджакътыр. Куньделик аятымызда бир шей чекеджек олсакъ, теразени къулланамыз. Онынъ ичюн балаларнынъ зеининде шу «адалет» сыфаты даа яхшы къалмасы ичюн, оларнен берабер бир теразе яп-макъ мумкюн. Теразени япмакъ ичюн бизге невбеттеки алетлер керек: – 2 серник къутусы; – 1 дондурма таячыгъы; – йип Биринджиден, 2 серник къутусынынъ къапакъларыны чыкъарып, тек ичини къалдырамыз. Дондурма таячыгъыны алып, эки тарафтан тешичиклер япамыз (мында къалын ине, я да мызракъ (шило) къуланмагъа мумкюн). Эр бир серник къутусында да 4 кошеден тешиклерни къалдырамыз. Шу тешиклерден йипни кечирип, теразеге бир шекиль беремиз. Тераземиз азыр!
«Яш мимар» ярышынынъ гъалиби бельгиленди
Опубликовано:
Къырым мусульманлары Диний Идареси тарафындан илян этильген «Яш мимар» адлы Бутюн Къырым ярышынынъ нетиджелери чыкъарылды. Ярыш, бу сене июль айынынъ сонъунда илян этильди. Мутехассысларнынъ дикъкъатына 20-ден зияде лейха такъдим этильди. Финалда иштирак этмек ичюн, дёрт лейха сайланылды. Иштиракчилернинъ вазифеси – джамининъ къуруджылыгъында къырымтатар услюбинден файдаланып, концепция ве мимарий-план къарарларыны ишлеп чыкъармакътыр. Умумен, ярышнынъ макъсады – джамининъ энъ гузель эскиз лейхасыны сечмек, къырымтатар мимар услюбини сакъламакъ ве популярлаштырмакъ, мимарларны илериде иджадий ишке ильхамландырмакътыр. Жюри теркибине Къырым Муфтисининъ муавини Айдер Исмаилов, Къырым МДИ къуруджылыкъ ве топракъ болюгининъ ребери Эрвин Керимов, ГУП «Крымпроектреставрация» темсильджиси Шукри Халилов, «Индустрия развития» ширкетининъ ребери Энвер Эмираджиев, Багъчасарай тарихий-медений къорукъ музейининъ мудир муавини Рустем Эминов кирдилер. Финалгъа чыкъкъан иштиракчилер озь джами эскизлерини такъдим эттилер. Яш иштиракчилернинъ лейхалары, фаркълы услюпте – османлы, акъ денъиз, якъын шаркъ ве хай-тек услюбинде азырланды. Эр лейха, озь озгюнлигинен ве айырылып тургъан хусусий чизгилер иле меракъ догъурды. Финал нетиджелерине коре, жюри азалары гъалипни бельгиледи. Биринджиликни мимар Алим Валитов алды. Къырым Муфтиси, Алим Валитовгъа, Къырым мусульманлары Диний Идареси ве Къырым хадж-операторы адындан бахшыш берди – Мекке ве Медине топракъларына кучюк хаджылыкъкъа (умреге) ёлланманы эдие этти. Экинджи ер ве бахшыш оларакъ 3D принтерни, джами лейхасыны хай-тек услюбинде азырлагъан Ахтем Межмидинов къазанды. Учюнджи ер ве лазер принтерни дизайнер Асан Нуриев алды. Жюри азаларынынъ фикирлери ве интернет вастасынен рей берювине коре, «Сейирджилернинъ алгъышы» номинациясында Нурие Сеитвелиева гъалип олып чыкъты. В.И. Вернадский адына Къырым федераль университети къуруджылыкъ ве мимарджылыкъ Академиясынынъ учюнджи курс студентине махсус бахшыш – къаве-машина берильди. Бахшышны, Русие Федерациясы Девлет Думасынынъ депутаты Руслан Бальбек берди. Къырым Муфтиси: «Джами лейхаларынынъ къуруджылыгъында теджрибеси олгъан истидатлы яшларны корьмеге – буюк къуванчтыр. Бу джиддий маневий темель, бильгилернинъ тимсалидир. Окъунъыз, миллетимизнинъ эйилиги огърунда чалышынъыз, сиз киби тасиль корьген ве истидатлы яшлар саесинде миллетимизнинъ ады бутюн дюньягъа белли олсун. Биз исе даима сизге къол тутаджакъмыз», деп айтты. Озь невбетинде, Къырым Муфтисининъ муавини Айдер Исмаилов, яш мимарларгъа, иштирак эткенлери ве лейхаларнынъ гузель такъдими ичюн тешеккюрлер бильдирди. Айдер Исмаилов: «Эминим, бу джамилер мытлакъа Къырымны яраштыраджакъ ве бизим джамилеримиз, озь гузеллиги ве озьгюнлиги иле дюньянынъ белли джамилеринен бир сырада тураджакъ. Илериде де истидатлы яшларны тапмакъ ичюн, биз, бу киби ярышларны кечирмеге ниетиндемиз. Макъсадымыз – бизде истидатлы ве прогрессив, буюк потенциалнынъ саиби олгъан яшлар бар олгъаныны косьтермек, сизни, янъы лейхалар ве мимарджылыкъ санатында янъы дереджелерге иришювинъизге, илериде бизни къувандырманъыз ичюн ильхамладырмакътыр», деп иляве этти.
Къадын сахабелер
Опубликовано:
Пейгъамбер Эфендимизге (с.а.с.) ильк биат эткен ханымдыр.. Къыблеге ильк ёнъельген ханымдыр. Мал – мулькюнинъ 1/3 садакъа бермеге васиет эткен сахабенинъ апайыдыр… Ислям нуры сурьатнен яйылмагъа девам эте эди. Ниает, Медине шеэри де ильк мусульманларнен шерефленди. Ислям динининъ келювинен бир чокъ инсаннынъ омюри денъишти, янъы гъае ве макъсатлар пейда олды. Мединели 73 эркек ве эки ханым, Пейгъамберимизнен корюшмек ве онъа биат этмек ичюн, Меккеге ёлгъа чыкътылар. Бу ханымлардан бири де - Хулейде (р.а.) эди. Меккеде вазиет баягъы агъыр эди, бунынъ ичюн Мединели бу къардашлар, Пейгъамберимизни, озьлерининъ юртуна давет этмек ичюн кельдилер. Пейгъамберимиз (с.а.с.) даветни къабул этип, бу шерефли инсанларны севиндирди. Бир къач айдан сонъра, Мединеге хиджрет башланды, мусульманлар группалар алында кочьмеге башладылар. Мединелилер исе, эллеринден кельгени къадар, хиджрет эткен къардашларына ярдым эте эдилер. Хулейде (р.а.) пек гузель бир ана эди. Огълу Бишрни акъыллы ве джесюр бири оларакъ тербиеледи. Огълу, Пейгъамбер Эфендимизнен (с.а.с.) дёрт дженкте иштирак этти. Амма Хайбер дженкинде гъалебе къазангъан сонъ, бир къадын, Пейгъамберимизни ольдюрмек ичюн, зеэрли эт пиширип, мусульманларны давет этти. Бу эттен биринджи олып Бишр ашап бакъты ве чокъ кечмеден вефат этти. Хазрети Айше къадынларгъа дерс бере эди. Бу дерслерге даима Хулейде де келе эди. Бир кере Хулейде (р.а.), Пейгъамберимизни корип, бойле суаль берди: «Эй, Аллахнынъ Пейгъамбери! Ольгенлер бири-биринен танышып лаф этелерми?.» Пейгъамберимиз (с.а.с.) онъа бойле джевап берди: «Темиз бир рух, Дженнетте учкъан ешиль бир къуш кибидир. Насыл ки, къушлар терек пытакъларында отурып лаф этселер, шеитлер де ойле яшарлар». Хулейде (р.а.), Пейгъамберимиз хаста олгъанда, оны зиярет этмеге кельди. Пек агъыр алда олгъаныны корьгенде: «Эй, Аллахнынъ Пейгъамбери! Сыджагъыныз не къадар юксектир!», – демектен озюни тутып олмады. Пейгъамберимиз (с.а.с.) исе онъа: «Биз, Пейгъамберлер, бойлемиз. Аллах бизге севапларны къат-къат бергени киби, имтианларны да бол-бол ёллай. Бу хасталыгъым, Хайберде огълунъ Бишрнен ашагъанымыз о зеэрли этнинъ тесириндендир. Шу аньде биле юрек дамарларымнынъ къопкъаныны сезем». Хулейде (р.а.), бу сезлерден Пейгъамберимизнинъ вефат этеджегини анълап, агъламагъа башлады: «Анам, бабам санъа феда олсун, я Ресулюллах! Ойле айтманъыз!». Хулейде (р.а.), юреги Аллах ве Пейгъамберине багълы бир ханым эди. Бала тербиесинде де пек дикъкъатлы ве икметли бир ана эди. Онынъ омюринен якъындан танышсакъ, озюмиз ичюн бир чокъ дерс ве орьнек алырмыз. «Дженнет, аналарнынъ аякълары астындадыр», – деп буюрды Пейгъамберимиз (с.а.с.). Аллах бизге, эвлятларымыз ичюн нумюне, орьнек олып, гузель динимизни севдирмеге ве яшатмагъа насип этсин! Аминь! Аллах олардан разы олсун! ЭМИНЕ Асанова
Балаларгъа диний бильгилерге меракъ ашламакъ
Опубликовано:
Бир балагъа, догъгъан анинден башлап, берильген эр шей, тербиесине тесир эте. Эр бир баба озь эвлядыны тербиели, яни гузель сыфатларнынъ саиби олгъаныны истей. Бу макъсаткъа иришмек ичюн энъ гузели – вакъытны джоймайып, балалыкътан башламакътыр. Балалыкъта, Ислям динининъ дюньясыны огренген, Аллахкъа итаат этмекни огренген балачыкълар, вакъыт кельгенде, озь адымларыны шу алынгъан тербиесине коре атаджакълар. Динимизге меракъ ве севги ашлайджакъ бир къач усул тевсие этиле: Къуранны динълемек Баланъызны Къураннен таныш этинъиз. Сурелерни язылы шекильде къоюнъыз я да озюнъиз окъуйбилесинъиз. Бала ойнагъанда, юкълагъанда я да ашагъанда, Къуран аетлерини динълейбиле. Ана сесинен гузельдже окъулгъан сёзлер баланынъ къулагъына хош келир. Заман кечкенинен корерсинъиз ки, баланъыз эшиткен аетлерни текрарламагъа да башлар. Бойле бир усул – Аллахнынъ китабы иле эйи танышув олур. Аллах акъкъында субетлер Бала анълагъан, саде бир тильде Аллах акъкъында, онынъ базы сыфатлары ве адлары акъкъында анълатынъыз. Меселя: Аллах кучьлю, мерхаметли, адиль. Эльбетте, бала бу шейлерни сонъуна къадар анълап оламаз, амма Аллах акъкъында бильги урлукълары кене де сачылыр. Лафларынъызда Аллахны чокъча анъмакъ Балачыкъкъа, «МашаАллах», акъсыргъанда, «Эльхамдулиллях» сёзлерини къулланмагъа огретинъиз. Я да «Сагъ ол» ибаресине джевап оларакъ, «Аллах разы олсун» ибаресини де къошсанъыз, пек гузель олур. Буюклерден эдиечиклер, янъы оюнджакълар алгъанда, Аллахкъа да шукюр бильдирмеге хатырлатынъыз. Балаларгъа Пейгъамберимиз акъкъында чокъча анълатынъыз Оларгъа, Пейгъамберге нисбетен севги ве урьмет ашланъыз. Бала аятыны суннетлернен толдурынъыз Балаларгъа суннетлерни (Пейгъамберимизнинъ арекетлерини) анълатмагъа ве оларгъа алыштырмагъа ич бир вакъыт эрте дегильдир. Ашамаздан ве ичмезден эвель «Бисмиллях» айтмагъа, урба кийгенде, сагъ тарафтан башламагъа, юкъламагъа яткъанда, сагъ тарафкъа ятмагъа киби арекетлер бала кичик яшындан башлап, ерине кетиребилир. девамы бар… ГУЛЬСУМ Ширинская
Базы адетлерге даир…
Опубликовано:
СУАЛЬ: Дуада мевлюд окъулгъанда, памукъкъа къокъулы сув (одеколон) тёкюлип, мусафирлернинъ пармакъларына тийдиртмек адети ве дуаларда мевлюд окъумакъ неге эсас-лана? Мусульманлар арасында девам эткен гузель адетлерден бири – мевлюддир. «Догъув заманы ве ери» манасына кельген мевлюд, догърусы – мевлид, Пейгъамберимизнинъ (с.а.с.) догъгъан геджеси иле багълы къулланылгъан бир сёздир. Даа сонъ Пейгъамберимизнинъ догъгъан вакъытыны, устюн васыфларыны анълаткъан шиирлерге де «мевлид» ады берильгендир. Пейгъамберимизнинъ догъгъан Ребиульэввель айынынъ 12-нджи геджесини весиле этип, догъув геджеси (мевлид) мерасимлери, Хиджреттен бир къач асыр кечкен сонъ кечерилип башланды. Тюрлю-тюрлю тиллерде окъулгъан мевлидлер бар. Тюркий тиллерде исе йигирмиден зияде мевлид язылгъандыр. Лякин буларнынъ ичинде энъ чокъ окъулгъан, Сулейман Челебининъ 1409 сенеси язгъан «Весилетюн-Неджат» адлы мевлид китабыдыр. Къырымда да, мираджны анълаткъан болюми «Мираджие» окъулмайып, бу мевлид окъула. Башта Пейгъамберимизнинъ догъгъан куню окъулгъан ве кечирильген мевлид мерасимлери, даа сонъ бутюн мубарек геджелерде текрарлангъан, даа зияде яйгъынлашып хасталыкъ ве даа бир талай весилелернен окъутылгъандыр. Мухаддис ве факих Ибни Хаджер, мевлид мерасими акъкъында тариф эткен риваетке коре, мевлид - Пейгъамберимизден учь-дёрт асыр сонъ Ислямий бир адетке чевирильмекнен берабер, бидъатнынъ «хасене» (гузель) къысымына кире. Бунынънен берабер, базы Ислям алимлери мевлид мерасимини кечирмеге къаршы чыкъ-къан, манасыз бир иш олгъаныны айткъанлар. Бидъат - диннинъ эмир этмеген шейни ибадет ниетинен япмакътыр. Ёкъса, динимиз, Къуран окъумакъны, мевлид киби иляхилерни окъумакъны ясакъ этмей. Онынъ ичюн, къартбаба-къартаналарымыз эр даим мевлидни окъуй эдилер. Мевлиднен алякъалы бир къач адетимиз бар, оларнынъ арасында: «Эмине Хатун» болюмини окъугъанда: «…Сувсадым гъает арареттен къатий, сундылар бир джам толусы шербети», – денъильгенде, адетимиз узьре, буны темсиль этмек ичюн, шербет кетириле. Амма базы ерлерде тамам о вакъыт ичиле, базы ерлерде иляхий айтылгъандан сонъ ичиле. Айны «Эмине Хатун» болюмининъ сонъунда, Хазрети Пейгъамберимизнинъ дюньягъа кельмесине сайгъы косьтермек ичюн, аякъкъа туралар ве саляват кетирелер. Базы койлерде саляват кетирип отуралар, базы ерлерде «Мераба» болюми де аякъта окъула. Айны «Эмине Хатун» болюмининъ со-нъунда: «Аркъамы сыгъады къувветле хеман», – окъулгъанда, апайлар бири-бирининъ аркъаларыны сийпайлар. Сонъки вакъытларда акъайлар да сийпамагъа башлады, бу янълыштыр, эскиден ойле шей ёкъ эди. Анда даа зияде догъув ве Хазрети Пейгъамберимизнинъ анасы анълатылгъаны ичюн, апайларынъ темсили даа догърудыр. Ве суалимизге кельдик, о да: «Эй, Азизлер» адлы болюмде: «Ол васиет ки, дерим (бизде дирхем сёзюне авушты) эр ким тута, Миск киби къокъусы джанларда тюте»… Яни бу васиетимизни туткъанларнынъ джанларындан, вуджутларындан Ресул-и Экремнинъ миск киби къокъусы дуюла, деп айтылгъанда, асылында буны темсиль этмек ичюн миск айландырыла. Мискни тапамагъанлар тазе я да къурутулгъан нане, фесильген, киби къокъулы отларны сюртелер. Эски вакъытларда мевлид акъшамлары раатлангъанда, чобанлар къоюнларны отлаткъанда окъула эди, миск сёзюни окъугъанларында, атешке къокъулы от атыла эди. Даа сонъ вакъытларда миск сюрюльмеге башлады, амма эвельки йылларда миск пек тапылмагъаны ичюн, памукъкъа гузель къокъулы шейлер, атта одеколон тёкюлип айляндырылды. Одеколон я да парфюм къулланмакънынъ абдестке зарары ёкъ. Амма гузель къокъу севген Пейгъамберимиз (с.а.в): «Къокъуларнынъ энъ гузели мисктир», – деп буюргъан (Муслим, Эдеб, 5). Онынъ ичюн кунюмизде, одеколон къулланмайып, эр ерде сатылгъан мисклерни къуллансакъ, даа догъру олур. Шуны да белиртмек керек ки, базы койлерде дуадан эвель мевлид окъула. Бу эски вакъытларда инсанлар дуагъа етишсин деп, узакъ-тан бекленильгенлер бар исе, олар кельгендже, дюнья лафы этильмейип, онынъ ерине мевлид окъуй эдилер. Бугунь исе дуанынъ вакъыты белли, кельгенлер онъа коре келелер, онынъ ичюн энъ башта дуа этилюви, яни Къураннынъ окъувы даа догърудыр. Къуран – Аллаху Теалянынъ келямыдыр, эр бир арифине севаплар бардыр. Онынъ ичюн, башта «Ясин» ве «Тебареке» сурелери окъулмакъ керек. Дуада башта Къуран Хатими багъышланыла, сонъ къыркълама (чюнки о да окъулгъан «Ясин»лердир), «Кензуль арш» олсун, мевлид олсун, пек къыйметли олсалар да, Къуран аетлеринден сонъ келе. РАИМ Гъафаров
82 йыл сонъра…
Опубликовано:
Ялта… Къырымнынъ инджиси ве энъ гузель кошелеринден биридир. Дженктен сонъ, 1950-1960 йыллары Ялтанынъ сынъырлары кенъишлетильди ве бир къач кой шеэрнинъ эркянына кирсетильди. Бойле койлерден бири Ай- Васылдыр. Эвель Ай-Васыл коюнде 3 джами бар эди. Аша маалле, Орта маалле ве Юкъары маалле джамилери. Олардан сакъланып къалгъан тек Аша маалле джамисидир. Бу джами 1840 сенеси къурулды. Совет девиринде клуб оларакъ ишлетильди. Кунюмизде, Ялта районынынъ баш имамы вазифесини эда эткен Осман Топузнынъ тамырлары – Ай-Васылдандыр. Бабасы айны шу койде догъып буюди ве онынъ малюматына бинаэн, Аша маалле джами минаресининъ темели ве ашагъыдаки къысмы таштан, минаренинъ озю исе тахтадан ясалгъан эди. Йыллар девамында тахталар чюрюди ве 1937 сенеси шиддетли рузгяр себебинден минаре йыкъылды. Къырымтатарлар Ватангъа авдет эткенинен, ибадетханелерни де къайтармакъ макъсадынен ишлер алып барыла башланды. Сёз юрютильген Аша маалле джамиси де мусульманларгъа къайтарылып, озь къапыларыны ачты. Осман агъа Топуз бу вакъиаларнынъ иштиракчиси олып, Ай-Васыл джамиси озь асыл вазифесине ве сыфатына гъайрыдан насыл этип кетирильгенини бойле хатырлай: «Джами клуб оларакъ ишлетильгени себебинден бина сакъланып къалды. Лякин 1990 сенеси, бизлер авдет эткен сонъ, клуб да энди чалышмай эди. Джамини къайтармагъа ниетлендик ве 1992 сенеси макъсадымызгъа еттик, 1993 сенеси исе весикъаларны япып элимизге алдыкъ. Бирден тамир этмеге чаремиз олмады. Тек 2013 сенеси тамир ишлерини башладыкъ ве 6 йылдан берли джами тамири девам эте. Аллах насип этти – Ай-Васыл джамисини эндиден минаре яраштыра. Учь афта ичинде бу минарени къурып битирдик. Минаремизнинъ узунлыгъы 33 метр. 80 йылдан зияде Ялтада минаре ёкъ эди, чокъ шукюр, минарени де къурып чыкътыкъ, Муфтиятымыз дестек косьтерди, джемаат къол тутты, догъма ауткалы Иффет агъа Софу, джамининъ минаресини къурдырмакъ ичюн, пара айырмагъа ниетленген. Бир къач йыл эвельси рахметли олгъан Иффет агъанынъ васиетини 92 яшындаки татасы Джаиде ханым Софу ерине кетирди. Аллахнынъ ярдымы иле бу ишни екюнледик. Джами бар эди, амма корюнмей эди. Шимди исе Массандрадан энгенинен джами олгъан ер бирден белли ола». Осман агъанынъ айткъанына коре, джума намазларына къошулгъан ватандашларымызнынъ сайысы кеткен сайын арта, хыным ве балалар ичюн Къуран дерслери алып барыла, эркеклер ичюн де группанынъ тешкиль этильмеси козьде тутула. Янъы къурулгъан минареден энди эзан чагъырыла ве онынъ сеси Ай-Васылгъа ве этрафына яйыла. Лякин япыладжакъ ишлер даа чокъ. Ильк невбетте, джами азбарынынъ абаданлаштырувы ве абдестханенинъ къурулмасыдыр. Бу куньге къадар девам эткени киби, ерли сакинлер ве тамырлары бу койден олгъан инсанларнынъ дестегинен бу ишлернинъ де сонъуна чыкъылыр, деп умют этиле. АЛИЕ Сеферша
Омюр баари
Опубликовано:
Инсанлардан энъ чокъ Нух Пейгъамбер (а.с.) яшады, бинъ йылгъа кельди. Ондан, аяты насыл кечти, деп соралгъанда: «Бир къапыгъа кирдим, экинджисинден чыкътым», деп буюрды. Яни бинъ йыл яшагъанына бакъмадан, аяты бир ань киби кечти. Аллаху Теаля бизге буюк бир хазине берди. Бу хазиненинъ ичинде олгъан энъ буюк къыйметлер - иман, акъыл ве омюрдир. Бу бизим ичюн энъ буюк ниметлер ве оларны гузель бир шекильде къулланмакъ керектир. Бизге бу дюнья аяты бир кере бериле, ахиретимиз бу дюньядаки аятны насыл кечиреджегимизнен багълы. Онынъ ичюн келеджекте пешман олмамакъ ичюн, Аллаху Теаля бизге берген ниметлернинъ къыйметини билип, аятны гузель кечирмели. Инсан аятынынъ энъ берекетли мевсими – генчликтир. Онъа даа «омюрнинъ баари», деп айталар. Чюнки генчликте кучь, чалышмагъа истек, джесарет, хафыза… инсанда эр шей бар. Омюрнинъ темели исе балалыкъ ве генчликте къурула. Генчлик – инсаннынъ маневий къыйметлери ве табиатынынъ шекилленген заманыдыр. Къартларымыз: «Агъач яш экен эгилир», дейлер. Инсан табиаты ве омюр бакъышлары шекилленип пекитильген сонъ, оларны денъиштирмек чокъ зордыр. Онынъ ичюн адамнынъ генчлик чагъына буюк дикъкъат айырып, энергиясыны догъру ёлгъа, хайырлы ишлерге ёнъельтмек керекмиз. Омюрнинъ энъ энергик девири олгъан генчликте, инсаннынъ фикирлерине де буюк дикъкъат айырмалы. Кенди арзуларына, нефсине аким чыкъ-къан генч, Аллаху Теаля огюнде даа къыйметлидир. Хадис-и шерифте шойле кече: «Аллах, бала давранышлары олмагъан, хайыргъа чевирилип, намусыны сакълагъан генчни севе» (Ахмед, IV, 151). Хз. Али шойле деди: «Эльден кетмегенинден эвель бу эки шейнинъ къыйметини анъламакъ зордыр: биринджиси сагълыкъ, дигери исе генчликтир». Онынъ ичюн генчлерге, бу дюньягъа келювининъ себебини анълатмакъ, хатырлатмакъ керектир. Яшагъанымызнынъ манасы – Аллахкъа итаат этмек, Ватан, миллет ве аилесине хайырлы бир эвлят олмакътыр! девамы бар… АЙШЕ Дуран
Къырым Муфтилиги дерслерге давет эте!
Опубликовано:
Янъы окъув йылынынъ башлангъанынен, Къырым мусульманлары Диний Идареси маариф фаалиетини девам эте. Татильден сонъ, Муфтиликте фаркълы сааларда курслар ачылды. Ислям дини эсас-лары. Къуран курслары: • «Халкъ медресеси» курсына экинджи сефер къабул этюв илян этильди. Программа черчивесинде, Ислям дини эсаслары, арап элифбеси, Къуран окъувы ве къырымтатар халкъынынъ миллий аньанелери огрениле. 15 яшындан башлап йигитлер ве эркеклер давет этиле. Дерслер, эр джумаакъшамы куню саат 18:00 «Сеит-Сеттар» диний куллиесинде, Акъмесджит ш., Клара Цеткин сокъагъы, 34 адреси боюнджа кечириле. • Къадын-къызлар, тезлештирильген Къуран окъувы курсларына давет этиле. Курс учь ай девам этеджек. Дерслер эр базар куню саат 11:00 - 12:00 къадар КЪМДИ конференц-залында (Акъмесджит ш., Курчатов сокъ., 4) олып кечеджек. Язылмакъ ичюн телефон: +7 (978) 031 75 60. • Кене де къадын-къызлар ичюн, Къуран окъувы курслары Борчокъракъ къасабасынынъ джамисинде де отькериледжек. Язылмакъ ичюн телефон номерасы: +7 (978) 049 09 51. • Къырым Муфтилигинде, Ислям дини эсаслары, намаз, зекят, къадынларгъа аит инджеликлер, рухий-маневий суаллерге де джевап тапмакъ ичюн, эр афта семинарлар отькериле. Тавсилятлыджа: +7 (978) 892 07 26 телефон номерасы вастасы иле огренмек мумкюн. • Арап тилини огренмеге истегенлер ичюн Къырым мусульманлары Диний Идаресинде арап тилининъ «Медине курсы» кечириледжек. «Медине курсы», 34 дерстен ибарет олып, 5 ай девам этеджек. Динълейиджилернинъ къабул этюви тестлерден сонъ олып кечеджек. Курс программасы, лакъырды этюв, окъув, язув ве анълав къабиелиетини инкишаф эттирмеге ярдым эте. Дерслер базарэртеси ве джума куньлери саат 17:00 кечириледжек. Курсларгъа 2019 сенеси октябрь 31 кунюне къадар язылмакъ мумкюн. Дерслерге 14 яшына еткен йигитлер ве эркеклер къабул этиле. Малюмат ичюн телефон номерасы: +7 (978) 738 23 12. «Янъы баарь» маариф лейхасы исе мектептен эвель яшындаки балаларны янъы окъув йылына давет эте. Мында балалар меракълы ве эгленджели шекильде диний бильгилерни алабиле: арап тили, дуалар, Пейгъамберлернинъ аяты. «Янъы баарь» оджалары, земаневий окъутув усулларындан файдаланалар. Язылынъыз: +7 (978) 038 17 05, +7 (978) 014 51 83. Къырымтатар тили курслары: • Къырым ве Севастополь шеэри мусульманлары диний идаресинде, къырымтатар тилининъ огренилюви боюнджа курсларгъа невбеттеки группа къабул этильди. Курс программасы, тильни башлангъыч севиеде огренмеге башлагъан талебелер ичюн тешкиль этильди. Бундан да гъайры, дерслер девамында курс иштиракчилери, къырымтатар тилинде къонушув, язув ве окъув теджрибесини къазанаджакъ. Дерслер афтада эки кере (салы ве джумакъшамы куньлери) кечириле. Дерслер 3,5 ай девам этеджек. Инглиз тилининъ огренилюви: • «Файдалы илим» окъутув-маариф лейхасы черчивесинде, балалар ичюн инглиз тили боюнджа янъы группаларнынъ ачылувы илян этиле. Биринджи такъымгъа – 6-9 яшындаки балалар, экинджи группагъа исе 10-13 яшындаки балалар давет этиле. Дерслер эр джумаакъшамы ве базар куньлери кечириледжек. Язылмакъ ичюн телефон номерасы: +7(978) 143 05 07. Адрес: Акъмесджит ш., Победа джаддеси, 128. Тикиш курслары: • Эль ишини севген ханымлар ичюн «Тикиш курслары» ачыладжакъ. Курс динълейиджилери, эр куньлюк аятта ве эр эвде керек олгъан урба ве шейлерни тикмеге огренеджек. Курс дёрт ай девам этеджек. Истегенлер: +7 (978) 738 23 14 телефон номерасы вастасы иле мураджаат этебилелер. Къырым мусульманлары Диний Идареси теклиф эткен дерслерге къошулынъыз! Къырымнынъ чешит районлары ве койлеринде отькерильген дерслер акъкъында малюматны ерли имамлардан огренмек мумкюн.
Раим Гъафаров: «Эдждатларымызнынъ бизге къалдыргъан бутюн эманетлерге саип чыкъайыкъ!»
Опубликовано:
Бугуньки субетдешимиз, миллетимизнинъ келеджеги ве бугуньки вазиети акъкъындаки фикирлеринен пайлашты… Къырым Муфтисининъ ярдымджысы Раим Гъафаров. Раим оджа, билемиз ки, имамлыкъ фаалиетинден эвель сиз тиджаретнет огърашып, фаркълы девлетлерде чалыштынъыз… Тюркиеде окъугъан вакъытларымда бир ширкетте тыш тиджарет мудири олып чалышмагъа башладым, бунынъ саесинде дюньянынъ бир чокъ ерини вазифем боюнджа зиярет эттим.. Дженюбий Африка, Алмания, Италия, Полония, Чехия, Сербия, Акърусие, Къазахистан, Катар, Дубаи киби ерлерге бармагъа къысмет олды. «Дин анълайышлары чокълашкъан бу вакъытларда озь эдждатларымызнынъ ёлуны, мезхебимизни ве Эхли Суннетни къорчаламакъ керекмиз!» Сизинъ омюр ёлунъыз диний фаалиетнен багълы олгъаныны не заман анъладынъыз? 15 яшында олгъанда, диний тасиль алмакъ ичюн, Тюркиеге кеттим, озюмни фаркълы сааларда тапмагъа тырыштым. Амма эр кеснинъ къадер адында бир баш язысы бардыр. Озюмни башкъа бир ишке атсам, аят бир сильтем берип, мени кене озь ёлума къайтара эди. Бу ёлнынъ меним ёлум олгъаныны даа зияде мында, Къырымда, анъладым, чюнки къайткъан сонъ, мында оджаларгъа, имамларгъа ихтиядж бар олгъаныны корьдим. Кендинъиз акъкъында тариф этинъиз… Не ерде догъдынъыз, тасильни къайда алдынъыз? 1982 сенеси Самаркъанд шеэринде догъдым. Бабам музыка дерси оджасы, анам ресим оджасы олып чалыштылар. 1990 сенеси Къырымгъа, къартбабаларымнынъ яшагъан Акъ-Шейх районына келип ерлештик. 1997 сенеси Муфтилигимиз тешкиль эткен имтиандан кечип, Тюркиеге окъумагъа кеттим. Анда Имам-Хатип лицейинде, ондан сонъ Иляхият факультетинде ве аспирантурада окъудым. Эвлийим, огълум бар. Омюраркъадашым да Муфтиликте чалыша. Озюмизни буюк Муфтият къорантасынынъ бир парчасы, деп саямыз. Сиз, эсасен, Къырым, Ватаннен багълы шиирлерни язасынъыз. Сизни не ильхамландыра? Энъ севимли дёртлюгинъиз бармы? Омюр бою бир чокъ ерни барып корьдим, фаркълы ерлерде яшадым ве анъладым ки, эр кеснинъ озь Ватаны бар. Къартбабаларымыз бизни бошуна мында къайтармады. Шиирлеримде, Къырымгъа севги ашламагъа тырышам. Мени, Къара денъиз, Къырымнынъ эр кошеси ильхамландыра. Бутюн сатырлар юрегимден чыкъкъаны ичюн, эписи къыйметлидир. «Диний Идаремиз, диний тасиль алмагъа истегенге эр тюрлю имкянларны тапмагъа азыр» Сиз, Къырым Муфтисининъ ярдымджысы олып, имамлар иле чалышасынъыз. Бугунь Къырымда диний маарифнинъ тенденциялары акъкъында тариф этинъиз. Муфтиятымыз бу ёлда буюк ишлер япа, бугуньде бугунь диний тасиль алмакъ ичюн, ич бир маниа ёкъ десем, янълыш олмаз. Бизим вакъытымызда бойле фырсатлар ёкъ эди. Бугунь хафиз олмакъ истесенъ, ал санъа Хафызлыкъ медресеси, имам олмакъ истесенъ, ал санъа Къалай мед-ресеси бар. Алий тасиль аладжам, десенъ, энъ гузель университетлерде окъумагъа имкянынъ бар. Ёкъ, энди яшым кечти, амма динимни, ибадетимни огренмек истейим, коюмде моллалыкъ япмагъа истейим, десенъиз, «Халкъ медресеси», бутюн джамилеримизде Къуран окъувы курслары чалыша. Къадынлар ичюн Къырымнынъ дёрт кошесинде къадын оджаларымыз дерс бере. Балачыкъларымыз ичюн «Файдалы илим» маариф лейхасы хызмет косьтере. Къырымдаки тасильнинъ йылдызы олгъан «Зынджырлы медресе» де Диний Идаремизге къайтарылды, иншаллах, заман иле бу мешур окъув юрты, эвельде олгъаны киби, тасиль ёлуны айдынлатаджакъ. Диний Идаремиз диний тасиль алмагъа истегенге эр тюрлю имкянларны тапмагъа азыр. Бугунь имам насыл олмалы? Имам сабырлы, ферасетли олмакъ керек. Имам джемаатынынъ огюнде оладжакъ, аркъасында дегиль. Ватанында миллетинен берабер олмакъ керек. Энъ муим къыйметлеримизни – динимиз, тилимиз, адетлеримизнинъ къорчаланмасы ичюн, къолундан кельгенини япмалы. Буны япкъанда, кимсенинъ лафындан къоркъмамакъ керек. Япкъан ишини де бир тек Аллах ризасы ичюн япмалы. «Имамларымыз, Къырымда эзанлар сусмасын, джамилер чалышсын, деп, эр вакъыт ог сыраларда ер алдылар» Имамлар инсанларнен чалышып насыл меселелерге расткеле? Джемаатнен чалышмакъ пек къыйын, эр кеснинъ табиаты фаркълы, эр кеснинъ сыкъынтылары бар. Аллах эписинден разы олсун. Имамлар озь вазифелерини эйи севиеде эда этмекте. Къырымда эзанлар сусмасын, джамилер чалышсын, деп, эр вакъыт ог сыраларды ер алдылар. «Къырымда озь-озюни эр джеэттен таныгъан янъы несиллер етиштиреджекмиз!» Миллетимизнинъ келеджегине даир не акъта тюшюнмели? Тарихкъа бакъынъыз, бир кунь къайтырмыз деп, уйкен несиль Къырым асретинен яшады. Авдет этип ерлештик. Эвлеримизни къурдыкъ. Балаларымыз окъуй, чалыша. Башкъа миллетлернен достане яшап, Ватанымызны эп берабер гузеллештиреджекмиз. Джамилер, мектеплер, медреселер, багъ-багъчаларны къураджакъмыз. Къырымда озь-озюни эр джеэттен таныгъан янъы несиллер етиштиреджекмиз! Миллетнинъ келеджеги маневий, медений ве маддий тарафтан зенгин олмасы ичюн, эр бир къырымтатары не япмалы? Эр кес: «Мен бугунь не япабилем, насыл файда кетиребилем», деп тюшюнмек керек. Келеджегимизнинъ гузель олмасы ичюн, бугуньки фырсатларны къулланмагъа, бугуньки кунюмизни гузеллештирмеге тырышмакъ керекмиз. Бутюн сааларда фааль олмалымыз. Окъуйыджыларымызгъа тилеклеринъиз!.. Эдждатларымызнынъ бизге къалдыргъан бутюн эманетлерге саип чыкъайыкъ! Миллетимизге сагълыкъ-селяметлик, акъыл-ферасет, эр девирни гузель этип анъламагъа тилейим. Динимизге, тилимизге, адетлеримизге, эдждатларымызнынъ бизге къалдыргъан бутюн эманетлерге саип чыкъайыкъ! Бирлик-бераберликте озь Ватанымызда яшап, инкишаф этмемизни тилейим! ЭВЕЛИНА Аблязова
Аллахкъа къуллыкъ шууры (2)
Опубликовано:
Аллахкъа кереги киби къуллыкъ эткенлер, къуллыкъ шуурынен арекет эткен инсанлар, Аллахкъа эсап береджеклерине инанып, эсап шуурынен яшайлар. Бу мевзуда Китабымыз Къуранда бойле айтыла: «Эй, иман эткенлер! Аллахтан къоркъунъыз (Онъа къаршы кельмектен сакъынынъыз); эр кес ярынгъа (эсап кунюне) не азырлагъанына бакъсын; Аллахтан сакъынынъыз, чюнки Аллах япкъанларынъыздан хабердардыр» («Хашр» суреси, 59/18 ает). Къулларнынъ разылыгъынен Аллахнынъ разылыгъы арасында бирисини сайламакъ керек олгъанда, Аллахнынъ разылыгъыны сайламакъ… Дюнья ве ахирет менфааты арасында ахирет менфаатыны устюн къоймакъ… Чюнки бизим эбедий мекянымыз – ахиреттир. Келип кечкен шей кечеджегине коре, къалыджы олгъан шейни сайламакъ – акъыл саиби инсанларнынъ хусусиетидир. Мусульман – дюнья аятына фанийлиги къадар эмиет берир; ахирет аятына да эбедийлиги къадар эмиет берир. Дюнья аяты бир имтиан ери оларакъ, бизге ахирет аятынынъ огюнде берильди. Инсан, берильген бу аятнынъ бир макъсады олгъаны шуурынен омюрге бакъа. Амма макъсадыны унуткъанлар ве берильген омюр оюн ве эглендже олгъаныны тюшюнгенлер ичюн, эки аят шууры ёкъ. Олар, берильген бу дюнья аятында, нефислери истеген киби яшарлар. Олар ичюн экинджи бир аят, яни эбедий омюр, деген шей ёкъ. Аллах, дюнья ве ахиретни бойле къыяслай: «Дюнья хаяты тек бир оюн ве бир эглендже. Эльбетте, ахирет аяты Аллахтан сакъынгъанлар ичюн даа хайырлыдыр. Аля даа акъылланмайджакъсынъызмы?» («Энам» суреси, 6/32 аят). Базы инсанлар «эбедий аяткъа инанамыз», дейлер. Олар да дженнет ве джеэннемге инаналар. Базы алларда бу инанув тек сёзде къала. Бу инсанлар, озьлерини дженнетке алып бараджакъ ве джеэннемден узакълаштыраджакъ ишлер япмайлар. Иште, тек тильнен айтып, юреклеринде иман олмагъан ве онъа коре яшамагъан адамлар акъкъында Аллах бойле айта: «Инсанлардан ойлеси бар ки, «Аллахкъа ве ахирет кунюне иман эттик» дерлер. (Амма асылында) Олар иман этмедилер» («Бакъара» суреси, 2/8 ает). Олардан «Биз Аллахнынъ къулумыз», деп айткъанларыны эшитирсиз. Анджакъ базы инсанлар буны шуурлы айта, базылары исе шуурсыз… Асылында «биз де Аллахнынъ къулумыз» джумлеси, шуурсыз инсанларнынъ агъызларында къуп-къуру бир сёзден ибареттир. Мусульман тек Аллахкъа теслим олгъан бир шахыстыр. Аллах, Юдже китабы – Къуранда – не буюргъан олса, мусульман онъа теслим олмакъ керек. Къуллар оларакъ бизим япмамыз керек олгъан шей – Раббимизнинъ эмирлерини эшиткенвакъытта, къуллыкъ борджумызны ерине кетирмектир. Базы инсанлар башкъа бирисине итаат эте, амма Аллахнынъ къойгъан къанун ве эмирлерине къаршы келе ве исьян эте. Иште, бу буюк бир зыддиеттир. Къул, Аллахнынъ эмирлери иле къулларнынъ эмирлери къаршы къаршыгъа кельген вакъытта, Аллахнынъ эмирлерини ерине кетирмели. Унутмамакъ керек ки, итаат этмек ве итаат эткенни севмек керексинъ. Келип кечиджи дюньянынъ аркъасындан авеснен чапкъан инсаннынъ, эбедий аяты ичюн тенбель ве авессиз олмасы шашыладжакъ бир шей. Аллахкъа теслим олгъан бир мусульман къул, Аллахкъа ве Ресулине итаат этмекнен месуль оладжакъ. Яни Китапкъа (Къурангъа) ве Суннетке шартсыз бир итаат олмакъ керек. Китап ве Суннетнинъ къаршысында ич бир мусульманнынъ, «истесем, ойле, истесем, бойле япарым», демеге акъкъы ёкъ. Аллах, къулларына, къуллыкъ насыл этип япмакъ керек олгъаныны бильдирген сонъ, къулларнынъ бунынъ аксине бир къуллыкъ чыкъармагъа акълары ёкъ. Аллахкъа ибадет эткенлер, эр ал ве вазиетте Аллахкъа итаат эткен инсанлардыр. Аллахнынъ эр бир эмирине итаат – Аллахкъа ибадеттир. Ахиреттеки бизим къуртулышымыз – дюньяда къазангъан макъамлар, байлыкълар, шан-шурет дегиль. Буларнынъ эписи ахиретте устюнлик себеби олмайджакъ. Устюнлик – тек Аллаху Теалягъа гузель бир шекильде къул олмакътыр. Ким Аллахкъа гузель бир шекильде къуллыгъыны япкъан олса ве бу алда Аллахкъа къавушкъан олса, о инсан къуртулышкъа иришкендир. Не ерде олсакъ, олайыкъ, не иш япсакъ, япайыкъ, денъишмеген эсас вазифемиз – бизни ёкътан яраткъангъа къуллыкъ вазифемизни энъ гузель шекильде эда этмектир. Инсан, дюньясыны къурып, раат яшамакъ ичюн, зенаат къазанмакъ ёлунда не къадар къыйынлыкълар чеке... Бир тюшюнейик, я ахирет аятыны къурмакъ ичюн не къадар арекет ве гъайрет этемиз, аджеба? Аллах, къулларына насыл яшайджакъларыны бильдирди. Аллах, эр девирдеки къулларына Озь къанун ве эмирлерини ачыкълады. «Эй, инсанлар! Сизни ве сизден эвелькилерни яраткъан Раббинъизге къуллыкъ этинъиз де, бойлеликнен, Аллахтан къоркъкъан инсан алына келирсинъиз» («Бакъара» суреси, 2/21 ает). ИСА Велиев
Урба киймек суннети
Опубликовано:
Пейгъамбер (с.а.с.) беяз тюстеки урба севе эди. Къадын кийимлери акъкъында айтсакъ, базыларнынъ фикирине коре, суннет боюнджа къадынлар даа чокъ къара тюслю урбаларны киймек керек, амма бу янълыш фикир. Мухаммед Пейгъамбер (с.а.с.) кийингенде, урбанынъ сагъ тарафындан башлай эди. Мисаль оларакъ, кольмекни сагъ элинден, штанларны исе сагъ аякътан башлап киймек керек. Пейгъамберимиз (с.а.с.) урбаларны сол тарафтан башлап чыкъаргъан эди. Намазны баш кийими иле къылмагъа суннеттир. Аякъкъапларны сагъ аякътан киймек керек. Аякъкъапларны чыкъаргъанда исе, сол тарафтан башламакъ керектир.